ישׂראל, מיטל־מיזרח

„אַל-אַקצאַ‟: פֿרישע באַשולדיקונגען — דער זעלבער טעם

Al-Aqsa: New Accusations, With the Same Bitter Taste

פֿון עמיל קאַלין

דאָס שׂינאה־פֿײַער, וואָס האָט זיך לעצטנס ווידער צעברענט און צעטראָגט זיך איבערן לאַנד, איז נישט געוואָרן קלענער, און ווײַזט דערווײַל נישט אַרויס קיין סימן, אַז עס וועט אין גיכן אויסגעלאָשן ווערן.

עס איז שווער צו זאָגן, צי ישׂראל און די פּאַלעסטינער שטייען אויף דער שוועל פֿון אַ ברייטן צוזאַמענשטויס, לאַנג־אָנגייענדיקע אומרוען, וואָס וועלן האָבן אַ ממשותדיקן אײַנפֿלוס אויפֿן לעבנס־שטייגער פֿון פֿיל ישׂראלים, אָדער זיי וועלן זיך אײַנשטילן אויף אַ ווײַלע ביזן קומענדיקן מאָל.

ווי עס זאָל נישט זײַן, איז איין זאַך קלאָר: די רופֿן „ווײַטער אָנצוגיין‟ מיטן שלום־פּראָצעס און זײַן גרייט צו פּײַנלעכע פּשרות וועלן, נאָך אַלעמען, ווידער זיך הערן פֿון די „געוועזענע הויך־ראַנגיקע פֿיגורן אין דער זיכערהייט־דינסט‟ און אַנדערע. יאָ, די פּאַלעסטינער לעבן אונטערן דרוק פֿון אָקופּאַציע. זיי טאָרן זיך נישט ווענדן און קערן ווי זיי וואָלטן געוואָלט איבערן גאַנצן לאַנד. די פּאַלעסטינישע עקאָנאָמיע צעפֿאַלט זיך און איז פֿאַרבונדן מיטן ישׂראלדיקן ברענשטאָף. אַלץ איז טאַקע אַזוי! דערפֿאַר צווינגען אָט די אַלע סיבות דעם המון אַרויסצוגיין אויף דעמאָנסטראַציעס; אָבער אַרײַנשטופּט די מעסערס און פּיסטוילן אין די הענט פֿון די מערדער־יחידים?! געוויס — ניין, כאָטש אַזוי קומט פֿאָר, און די פּאַלעסטינער קוואַלן טראָגן עס באַלד אונטער דער מערבֿ-וועלט, ווי אַ פּועל־יוצא פֿונעם פּאַלעסטינער ווידערשטאַנד. די אויספֿירן און אויסטײַטשן פֿון די „מומחים אין דער פּאַלעסטינער פּראָבלעם‟ קענען זײַן קלוג און באַלערנדיק, אָבער אין דעם פֿאַל טרעפֿן זיי גאָר ווײַט פֿון דער צילברעט.

ווי עס טענהן די פּאַלעסטינער, איז די גרונט-סיבה פֿאַרן איצטיקן אויסברוך — דער פּרוּוו פֿון דער ישׂראלדיקער רעגירונג צו בײַטן דעם סטאַטוס-קוואָ פֿון דעם הייליקן באַרג, און דערלאָזן די ייִדן צו דאַווענען אין „אַל-אַקצאַ‟. לאָמיר דערווײַל אָפּלאָזן דעם ריינעם ראַסיסטישן גערוך, וואָס לאָזט זיך לײַכט דערשמעקן פֿון די ווערטער. אָט די טענות ווערן פֿאַרדאַמט כּסדר דורך מדינת-ישׂראל. עס געפֿינט זיך נישט קיין איין פֿאַראַנטוואָרטלעכער מנהיג איבער דער וועלט, וואָס איז גרייט צושטימען מיט אָט דער טענה, סײַדן געוויסע מוסולמענער און ווילדע אַנטיסעמיטן וועלן גלייבן אין אַזעלכע באָבע-מעשׂיות. עס קען לײַכטער געמאָלט ווערן, אַז עפּעס אַ מעטעאָר וועט פֿאַרטיק מאַכן „אַל-אַקצאַ‟, איידער די ייִדן וועלט אויף דעם אָרט אויפֿבויען דעם דריטן בית-המקדש.

מיר לאַכן אָפּ פֿון אָט די אַבסורדישע טענות, אָבער אין די אויגן פֿון געוויסע פּאַלעסטינער זעט דאָס בילד אויס גאָר רעאַליסטיש; זיי זענען גרייט זיך מוסר-נפֿש זײַן, און אויב אויפֿן וועג אין זייער גן-עדן קומט זיי אויס צו פֿאַרכאַפּן מיט זיך אַ פּאָר ייִדן, איז עס דאָך אַ בילעט גלײַך אַרײַנצוקומען אין דער מיוחסדיקער זאָנע.

די שטענדיקע אָנגייענדיקע העצע פֿון שייך ראַעד סאַלאַך און אַנדערע אַראַבישע מנהיגים אין ישׂראל גופֿא איז נישט קיין נאָווינע; שוין אָפּגערעדט פֿון „כאַמאַס‟ און דעם „איסלאַמישן דזשיהאַד‟. זייערע בלוטיקע איניציאַטיוון איז נישט קיין נײַעס. דאָס מאָל אָבער האָט אויך דער חשובֿער פּרעזידענט מאַכמוד אַבאַס נישט געקענט אָדער נישט געוואָלט בלײַבן גלײַכגילטיק און אַרײַנגעשפּרונגען אין דעם ווייניק־בכּבֿודיקן העצע־וואָגן. אין אַ באַגעגעניש מיט די ירושלימער תּושבֿים האָט ער זיי געבעטן אַרויסטרעטן קעגן דעם ישׂראלדיקן „אַרײַנרײַסן זיך‟ אין דעם מעטשעט און דעם פּרוּוו אים איזאָלירן.

דער אמת איז, אַז די ישׂראלדיקע פּאַליציי־כּוחות האָבן זיך טאַקע אַרײַנגעריסן אין „אַל-אַקצאַ‟, כּדי אָפּצושטעלן אַ טעראָר־גרופּע, וואָס האָט זיך אָרגאַניזירט אין דער מעטשעט גופֿא, און אָנגעזאַמלט דאָרטן געווער צו אַטאַקירן די ייִדן, וועלכע וועלן עולה-רגל זײַן אין דער צײַט פֿון די יום-טובֿים.

די טענה, אַז די ייִדן ווילן באַשטימען געוויסע שעהען פֿאַר תּפֿילה, מאַכן אָדער אויפֿשטעלן מחיצה־ווענט, וואָס וועלן אָפּטיילן דעם מעטשעט פֿון די מוסולמענער איז פּשוט אַ בילבול. פֿון דעסטוועגן, מאַכט זיך די פֿרײַע וועלט צו דעם ניט־וויסנדיק.

צוריק געשמועסט, פֿאַרוואָס זאָלן טאַקע די ייִדן נישט קענען באַזוכן „אַל-אַקצאַ‟? עס גייט נישט די רייד פֿון די געציילטע משוגעים, וואָס ווילן טאַקע אויפֿשטעלן דעם בית-המקדש בימינו; דאָ גייט די רייד וועגן סתּם ייִדן פֿון אַ גאַנץ יאָר אָן בערד און יאַרמלקעס. פֿאַרוואָס זאָלן זיי עס נישט קענען טאָן?

אַ שאָד, אַז עס געפֿינט זיך נישט הײַנט קיין איין מערבֿדיקער מנהיג, וואָס זאָל עפֿנטלעך זאָגן זײַן ערלעך וואָרט אויף די פֿאַלשע באַשולדיקונגען קעגן ייִדן, און פֿאָדערן זיך אַנטשולדיקן און פֿאַרדאַמען יעדן געוואַלד-טאַט. ווען די מערבֿדיקע מדינות וואָלטן טאַקע געגלייבט אין זייערע אייגענע דעמאָקראַטישע ווערטן, וואָלט די „יו־ען‟ געדאַרפֿט פֿאָדערן, אַז אין דעם שלום-אָפּמאַך (לאָמיר פֿאָרט גלייבן, אַז אַזאַ אָפּמאַך וועט אַ מאָל אונטערגעשריבן ווערן) וועט צווישן אַנדערע וויכטיקע פּונקטן ווערן פֿאַרזיכערט אַ פֿרײַער צוגאַנג צום הייליקן באַרג פֿאַר אַלע מענטשן אויף דער וועלט — אָן אַן אונטערשייד פֿון רעליגיע, ראַסע און געשלעכט.