ווי דאָס חב״ד־הויז אין מאַראָקאָ בלײַבט אָפֿן

How the Chabad House Survives in Morocco

פֿאָטאָגראַפֿיעס פֿונעם ליובאַוויטשער רבין און דעם קעניג כאַסאַן דער צווייטער, אויף דער וואַנט פֿונעם חב״ד־הויז
Ben Sales
פֿאָטאָגראַפֿיעס פֿונעם ליובאַוויטשער רבין און דעם קעניג כאַסאַן דער צווייטער, אויף דער וואַנט פֿונעם חב״ד־הויז

פֿון בען סיילס (ייִט״אַ)

Published November 11, 2015, issue of November 27, 2015.

קאַסאַבלאַנקאַ. — רייזל ראַסקינס ביוראָ זעט אויס ממש ווי אַ פֿאַרשידנאַרטיקער מוזיי פֿון דער מאַראָקאַנער ייִדישער קולטור־ירושה. אויפֿן טיש — אַ פֿאָטאָגראַפֿיע פֿון אַן אַלטן ייִדישן זומער־לאַגער; אויף דער וואַנט — אַ פֿאָטאָ פֿון אַ רבֿ, וואָס טרעפֿט זיך מיט הויכע באַאַמטע פֿון דער מאַראָקאַנער רעגירונג, און אויף דער ביכער־פּאָליצע — חסידישע ספֿרים איבערגעזעצט אויף אַראַביש.

פֿון דעסטוועגן, זעט דער בנין אויס פֿאַרלאָזט און אָפּגעלאָזן. אַמאָל האָבן דאָ זיך געלערנט הונדערטער ייִדישע קינדער, אָבער הײַנט איז עס ליידיק, און שטויב זאַמלט זיך אָן אויף די טישלעך אין די קלאַסצימערן, און אויף די נישט־געניצטע ספּאָרט־מכשירים. אַפֿילו דער פּאָרטרעט פֿונעם רבין מנחם־מענדל שניאורסאָן שיילט זיך אָפּ פֿון דער וואַנט.

דער 65־יאָריקער חב״ד־צווײַג אין מאַראָקאָ איז דער עלטסטער אויף דער וועלט, און איז איינער פֿון בלויז צוויי צווײַגן אין די אַראַבישע לענדער; דער צווייטער איז אין טוניס. דער סאַמע ערשטער חב״ד־משולח איז אָנגעקומען אין 1950, יאָרן איידער ס׳איז געוואָרן אַ גלאָבאַלע באַוועגונג צו באַזעצן חב״ד־רבנים און זייערע פֿרויען איבער דער וועלט. אין 1960 האָט ראַסקין זיך אַריבערגעצויגן אַהער פֿון פֿראַנקרײַך מיט איר מאַן, יהודה.

הרבֿ שלום איידלמאַן דינט ווי דער חב״ד־שליח אין מאַראָקאָ זינט 1958
Ben Sales
הרבֿ שלום איידלמאַן דינט ווי דער חב״ד־שליח אין מאַראָקאָ זינט 1958

אין די ערשטע יאָרן פֿון חב״ד דאָ, האָבן אין מאַראָקאָ געוווינט 250,000 ייִדן, און חב״ד האָט געלערנט 5,000 קינדער אין די חבֿ״ד־שולן. אָבער נאָכן אויפֿקום פֿון מדינת־ישׂראל אין 1948, און בפֿרט נאָך מאַראָקאָס אומאָפּהענגיקייט פֿון פֿראַנקרײַך אין 1956, האָבן ס׳רובֿ פֿון די ייִדן עמיגרירט.

הײַנט פֿירט דער חב״ד אָן מיט קלאַסן, סוף־וואָך פּראָגראַמען און אַ זומער־לאַגער פֿאַר די 2,500 ייִדן, וואָס וווינען נאָך דאָ. חב״ד איז געבליבן אָפֿן דורך בלײַבן „אין שאָטן‟ און דורך אויפֿהאַלטן גוטע באַציִונגען מיט דער רעגירונג. ווי אַנדערע ייִדישע אינסטיטוציעס אין מאַראָקאָ, פֿירט דער חב״ד דורך זײַנע אַקטיוויטעטן הינטער פֿאַרמאַכטע טירן. זײַן הויפּט־בנין אין קאַסאַבלאַנקע האָט נישט קיין שילד, און כּדי צוצוקומען צום צווייטן בנין, דאַרף מען גיין אויף אַ שלענגלדיקער סטעזשקע ווײַט פֿון דער גאַס.