ידיעות פֿון מעלבורן

News from Melbourne

פֿון שׂרה זילבערמאַן

Published November 30, 2015, issue of December 25, 2015.

די ידיעות פֿון מעלבורן, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.

די קהלישע חנוכּה־פֿײַערונג װעט יאָ פֿאָרגעזעצט װערן

אַ פֿאָרשטײער פֿון חב״ד אין מעלבורן האָט געמאָלדן, אַז די יערלעכע לאָקאַלע חנוכּה־פֿײַערונג מיט פֿײַערװערק װעט נישט פֿאָרקומען הײַיאָר נאָך 23 יאָר, װי זי איז פֿאָרגעקומען אין אַ לאָקאַלן פּאַרק יאָר־יערלעך, צוליב זיכערהײטס-פּראָבלעמען. דערנאָך האָט אַ צװײטער פֿאָרשטײער געמאָלדן, אַז די פֿײַערונג װעט דװקא יאָ פֿאָרקומען אין דעצעמבער 2015. הרבֿ יוסף גוטניק האָט געזאָגט, אַז די פֿײַערונג װעט נישט פֿאָרקומען אין הסכּם מיטן רוף פֿונעם אַלװעלטלעכן הױפּט־קװאַרטיר פֿון חב״ד אין ברוקלין זיך נישט צונױפֿצוקומען אין גרױסע מאַסן, צוליב דער סכּנה פֿון טעראָריסטישע אָנפֿאַלן. חב”ד־מעלבורן האָט שפּעטער געמאָלדן, אַז די פֿײַערונג װעט יאָ פֿאָרקומען אינעם לאָקאַלן אָרט פֿאַר פֿערד־געיעג, װאָס איז אַרומגערינגלט מיט אַ מױער, כּדי צו פֿאַרלײַכטערן די אַרבעט פֿון דער מעלבורנער ייִדישער זיכערהײטס־דינסט.

זון פֿון שמעון פּערעס באַזוכט די יורשים פֿונעם אויסטראַלישן גלח, וואָס האָט געראַטעוועט זײַן זיידן

כעמי פּערעס (דער צווייטער פֿון לינקס) מיט די יורשים פֿון רעקס דייקער
Peter Haskin
כעמי פּערעס (דער צווייטער פֿון לינקס) מיט די יורשים פֿון רעקס דייקער

יצחק פּערעס, דער פֿאָטער פֿון שמעון פּערעס, האָט געדינט אינעם בריטישן מיליטער בעת דער צװײטער װעלט־מלחמה. די נאַציס האָבן אים געפֿאַנגען, נאָר זײ האָבן געמײנט, אַז ער שטאַמט פֿון נײַ־זעלאַנד. דער עלטערער פּערעס און אַ פֿרײַנד האָבן אױסגעגראָבן אַ טונעל און אַזױ האָבן זײ באַװיזן צו אַנטלױפֿן פֿונעם לאַגער, װוּ די נאַציס האָבן זײ פֿאַרשפּאַרט, צוזאַמען מיט אַנדערע קריגס־געפֿאַנגענע. אַז די נאַציס האָבן זײ געכאַפּט, זײַנען זײ בײדע פֿאַרמישפּט געװאָרן צום טױט, װײַל די נאַציס האָבן זײ געהאַלטן פֿאַר שפּיאָנען. דאָ האָט זיך אַרײַנגעמישט אַן אױסטראַלישער מיליטערישער גלח, רעקס דײקער. דײקערן האָט זיך אײַנגעגעבן אײַנצורעדן די נאַציס צו ברענגען די צװײ געפֿאַנגענע צום אָפֿיציעלן מישפּט אינעם לאַגער, און נישט דערשיסן זײ גלײַך אױפֿן אָרט. יצחק פּערעס האָט דערצײלט די גאַנצע מעשׂה אין “יד־ושם” אײדער ער איז געשטאָרבן.

כעמי פּערעס, דער זון פֿון שמעון און דאָס אײניקל פֿון יצחק פּערעס, האָט באַזוכט די יורשים פֿון רעקס דײקערן אין מעלבורן. כעמי איז דער פֿאָרזיצער פֿונעם פּערעס־צענטער פֿאַר שלום און אינאָװאַציע.

נײַער פּרעזידענט פֿון דער ייִדישער, קריסטלעכער און מוסולמענישער אַסאָציאַציע

הרבֿ ראַלף גענענדע איז באַשטימט געװאָרן װי דער נײַער פּרעזידענט פֿון דער ייִדישער, קריסטלעכער און מוסולמענישער אַסאָציאַציע פֿון אױסטראַליע. די אַסאָציאַציע איז געגרינדעט געװאָרן אין 2003. הרבֿ גענענדע זאָגט, אַז ער איז ספּעציעל צוגעצױגן געװאָרן צו דער אַסאָציאַציע, צוליב איר װיכטיקער אַרבעט בײַם באַקעמפֿן סטערעאָטיפּן און אָפּצושאַפֿן מיספֿאַרשטענדענישן צװישן יוגנטלעכע פֿון די דרײַ רעליגיעס.

דער מעלבורנער רעפֿאָרם־טעמפּל פֿײַערט 85 יאָר

דער ערשטער מעלבורנער רעפֿאָרם־טעמפּל, „ק״ק בית ישׂראל‟, פֿײַערט אירע 85 יאָר. דער טעמפּל איז געגרינדעט געװאָרן דעם ערשטן אַפּריל, 1930. ער האָט אָנגענומען דעם נאָמען „ק״ק בית ישׂראל‟ אין 1937. די פֿײַערונגען װעלן פֿאַרנעמען דעם גאַנצן חנוכּה סוף־װאָך. צװישן אַנדערע שבתדיקע און חנוכּה־אונטערנעמונגען, װעלן די מתפּללים הערן װעגן דער געשיכטע פֿונעם טעמפּל, װעגן זײַנע מיטגרינדערס, און זײ װעלן זען אַ נײַע אױסשטעלונג פֿון יודאַיִקאַ פֿונעם טעמפּלס זאַמלונג.

די בריזבענער שיל פֿײַערט אירע 100 יאָר

בריזבען, די הױפּט־שטאָט פֿון דעם שטאַט קװינסלאַנד, האָט איצט צװײ שילן. אײנע פֿון זײ, די דרום־בריזבענער שיל, האָט געפֿײַערט אירע 100 יאָר. אַ צװײטע שיל, די בריזבענער שיל, געפֿינט זיך אױף דער זעלבער בריזבענער גאַס זינט 1886. די בריזבענער שיל איז געגרינדעט געװאָרן פֿון ענגלישע ייִדן און זײער נאָכװוּקס; און די דרום־בריזבענער שיל איז געגרינדעט געװאָרן אין 1915 פֿון די רוסישע ייִדן און זײער נאָכװוּקס.

דער אָריגינעלער לאָקאַל פֿון דער דרום־בריזבענער שיל האָט זיך געעפֿנט דעם 11טן מאַרץ, 1917. מיט צװײ יאָר שפּעטער, אין 1919, איז אַן אַנטי-בריטישע פּאַניק אַדורך דורך בריזבען, און דער שילס פּרעזידענט האָט געפֿונען פֿאַר נײטיק צו פֿאַרעפֿנטלעכן אַ בריװ אין דער לאָקאַלער ענגלישער צײַטונג צו מעלדן די שכנים, אַז די מיטגלידער פֿון דער שיל זײַנען „אמתע, געטרײַע און איבערגעגעבענע בירגער פֿון דער בריטישער אימפּעריע“. בעת די 1920ער יאָרן האָט די שיל אױפֿגעבױט אַ זאַל פֿאַר שׂימחות, אַ ייִדישע סקױטן־גרופּע און אַ ייִדישע ספּאָרט־גרופּע, װאָס איז שפּעטער געװאָרן אַ טײל פֿון „מכּבי אױסטראַליע‟. אַ שׂריפֿה האָט פֿאַרברענט די אַלטע געבײַדע אין 1976. אַ נײַע געבײַדע איז אױפֿגעבױט געװאָרן אױף אַ בעסער אָרט — אָן די פֿאַרפֿלײצונגען, װעלכע האָבן געשטערט דער אַלטער געבײַדע אין 1979. אין די 1980ער יאָרן איז צו איר צוגעקומען אַ חב”ד־הױז און אַ מיקװה.

דער עלטסטער מיטגליד פֿון דער עלװוּד־שיל פֿײַערט זײַנע 105 יאָר

לעאָ בוכלער איז געבױרן געװאָרן מיט 105 יאָר צוריק אין אונגאַרן. ער האָט איבערגעלעבט אַ נאַצישן אַרבעטס־לאַגער בעתן חורבן און האָט זיך באַזעצט אין מעלבורן אין אײנעם מיט זײַן פֿרױ נאָכן אונגאַרישן אױפֿשטאַנד אין 1956. לכּבֿוד זײַנע 105 יאָר, האָט ער געמאַכט אַ לחיים מיט זײַן זון, פּאָול בוכלער, הרבֿ שמואל קאַרנאָװסקי פֿון דער עלװוּד־שיל אין מעלבורן און דער שילס פּרעזידענט, מאַרק קוראַן. דאַן האָט ער אָנגעטאָן די תּפֿילין און געכאַפּט אַ טענצל.