ידיעות פֿון מאָסקווע

News from Moscow

פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published January 27, 2016, issue of February 19, 2016.

די ידיעות פֿון מאָסקווע, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.

פּוטינס פֿאַרבעטונג צו ייִדן זיך אומצוקערן קיין רוסלאַנד ווערט פּאַראָדירט אויף דער רוסישער אינטערנעץ

די ידיעה וואָס איז צום ברייטסטן אַרומגערעדט געוואָרן אי אויף דער ייׅדישער גאַס, אי בײַם רוסלענדישן עולם בכלל, איז די דעקלאַראַציע פֿונעם רוסלענדישן פּרעזידענט וולאַדימיר פּוטין: דינסטיק, דעם 19טן יאַנואַר, האָט ער זיך געטראָפֿן מיט די פֿאַרטרעטער פֿון ייִדישע אָרגאַניזאַציעס, בתוכם דעם „אייראָפּעיִשן ייִדישן קאָנגרעס‟. דעם שמועס וועגן דער לאַגע פֿון ייִדן אין אייראָפּע האָט פּוטין פֿאַרסכהכּלט מיטן פֿאָרלייגן, אַז די אייראָפּעיִשע ייִדן זאָלן אַריבערפֿאָרן קיין רוסלאַנד. „אין די סאָוועטישע צײַטן זענען אַ סך ייִדן אַרויסגעפֿאָרן — זאָלן זיי איצט צוריקקומען,‟ האָט ער געזאָגט. כאָטש ס׳איז פֿאַרשטענדלעך, אַז די רייד גייט וועגן גאָר פֿאַרשיידענע גרופּעס ייִדן, איז די פֿאָרמולירונג וויכטיק. פּוטינס פֿאָרשלאָג באַצייכנט זײַן שטרעבונג צו פֿאַרשטאַרקן די פּאָזיציע פֿון רוסלאַנד אין דער נאָך־סאָוועטישער וועלט, כּדי רוסלאַנד זאָל אויסזען צוציִיק פֿאַר די, וואָס לײַדן פֿון דער נײַער אייראָפּעישער באַרבאַרישקייט. דער ביראָבידזשאַנער גובערנאַטאָר אַלכּסנדר לעווינטאַל האָט אַרויסגעברענגט זײַן גרייטקייט, „אָנצונעמען אַלע ייִדן, וואָס זענען אַוועקגעפֿאָרן אין אַנדערע לענדער צוליב פֿאַרשיידענע אומשטאַנדן‟.

אמת, דער ניוואָ פֿון אַנטיסעמיטיזם אין אייראָפּע האָט זיך פֿאַר די לעצטע יאָרן זייער פֿאַרשטאַרקט — און אין רוסלאַנד איז זײַן ניוואָ גאָר נידעריק. אָבער אי אויף דער ייִדישער גאַס אין רוסלאַנד, אי אין ברייטערע רוסישע קרײַזן, אי אין אייראָפּע האָט מען אויפֿגענומען פּוטינס פֿאַרבעטונג ווי בלויז אַ וויץ. אויף דער רוסישער אינטערנעץ האָבן זיך באַוויזן אָן אַ צאָל פּאַראָדיעס און הומאָריסטישע אָפּרופֿן. ייִדן האַלטן אין איין אַוועקפֿאָרן קיין ישׂראל — אי פֿון דער אַנטיסעמיטישער אייראָפּע, אי פֿון רוסלאַנד.

חמישה־עשׂר בשבֿט ווערט געפּראַוועט דורך לעקציעס און קאָנצערטן

די רעליגיעזע קהילה אין רוסלאַנד, ווי ייִדישע קהילות אין אַלע לענדער, האָט מען געפּראַוועט חמישה־עשׂר בשבֿט. אין די ייִדישע שולן, קינדערגערטנער און אַנדערע אַנשטאַלטן, זענען פֿאָרגעקומען באַזונדערע לעקציעס, וואַרשטאַטן און קאָנצערטן. קינדער האָבן פֿאַרפֿלאַנצט ביימעלעך, געמאַכט דעקאָראַטיווע ביימער מיט זייערע אייגענע הענט און געגעסן פֿײַגן, געטריקנטע פֿרוכטן און ניס. אין דעם וווילטעטיקן צענטער „שערי צדק‟, וואָס העלפֿט די עלטערע ייִדן, איז פֿאָרגעקומען אַ גרויסער קאָנצערט.

דעם 27סטן יאַנואַר האָט מען אָפּגעמערקט דעם אָנדענק פֿון די חורבן־קורבנות. פֿאַר די לעצטע יאָרן האָט דער טאָג באַקומען אַ סימבאָליש־פּאָליטישן באַטײַט אין רוסלאַנד. דעם 25סטן יאַנואַר האָט זיך געעפֿנט אַן אויסשטעלונג „חורבן — פֿאַרניכטונג, באַפֿרײַונג, רעטונג‟, אָרגאַניזירט פֿונעם צענטער „חורבן‟, דעם „רוסלענדישן ייִדישן קאָנגרעס‟ און דעם אינסטיטוט „די ערלעכע וועלט‟. געעפֿנט די אויסשטעלונג האָט דער ספּיקער פֿונעם פּאַרלאַמענט, סערגיי נאַרישקין. עס ווערן אויסגעשטעלט פֿאָטאָגראַפֿיעס, דאָקומענטן און צייכענונגען. עס ווערט דערציילט, קודם־כּל, וועגן דער ראָלע פֿון דער סאָוועטישער אַרמיי אין באַפֿרײַען אוישוויץ, ווי אויך אַנדערע לאַגערן.

לזכּרון די חורבן־קרבנות: אַ פֿילם אויף טעלעוויזיע וועגן רוסישן שרײַבער איוואַן בונין, וואָס האָט געראַטעוועט דרײַ ייִדן

איוואַן בונין
איוואַן בונין

דעם 27סטן יאַנואַר האָט מען אויף דער טעלעוויזע, אויפֿן קאַנאַל „קולטור‟, דעמאָנסטרירט אַ פֿילם „בונינס אַלייען‟, וואָס דערציילט וועגן דער ראָלע פֿונעם באַרימטן רוסישן שרײַבער איוואַן בונין און זײַן פֿרוי אינעם ראַטעווען עטלעכע ייִדן (דעם שרײַבער אלכּסנדר באַכראַך, און די מוזיקער אַלכּסנדר און סטעפֿאַניע ליבערמאַן), וועלכע האָבן בעת דער מלחמה זיך באַהאַלטן אין זײַן ווילע אין פֿראַנקרײַך. דאָס צווייטע וואָרט אינעם נאָמען פֿונעם פֿילם — „אַלייען‟ — פֿאַררופֿט זיך אויף איינער פֿון בונינס באַרימטסטע דערציילונגען, „טונקלע אַלייען‟. דער רעזשיסאָר איז גריגאָרי אילונגדין; דער פֿילם איז געשטיצט פֿונעם צעטער „חורבן‟ און דעם „רוסלענדישן ייִדישן קאָנגרעס‟; מע האָט עס פֿילמירט אין רוסלאַנד, פֿראַנקרײַך, דײַטשלאַנד און ישראל.

אַ ריי ייִדישע אָרגאַניזאַציעס — דער חב״ד, דער „רוסלענדישער ייִדישער קאָנגרעס‟, די „ייִדישע נאַציאָנאַל־קולטורעלע אויטאָנאָמיע‟, געשטיצט אויך פֿון „יד־ושם‟, דער פֿונדאַציע „גענעזיס‟ און דער מאָסקווער רעגירונג — האָבן זיך פֿאַראייניקט כּדי דורכצופֿירן אָנדענק־צערעמאָניעס בשותּפֿות. אין דעם נײַעם מאָסקווער ייִדישן מוזיי וועט מען אָנצינדן יזכּור־ליכט, און אין דעם טעאַטער „געליקאָן־אָפּערע‟ וועט פֿאָרקומען אַן אָוונט לזכר די אומגעקומענע. אין דער חב״ד־שיל אין מאַרייׅנאַ ראָשטשאַ וועט די אָרגאַניזאַציע פֿון געטאָ־אַסירים דורכפֿירן איר קאָנפֿערענץ.

באַגעגעניש מיטן ישׂראלדיקן דיריגענט און קאָמפּאָזיטאָר, בנימין יוסופּאָוו

און די לעצטע ידיעה פֿאַר הײַנט: דעם 24סטן יאַנואַר האָט דער ייִדישער קולטור־צענטער בײַ דער אַמבאַסאַדע פֿון מדינת־ישראל אין מאָסקווע דורכגעפֿירט אַ באַגעגעניש מיטן ישׂראלדיקן דיריגענט, קאָמפּאָזיטאָר און פּיאַניסט בנימין יוסופּאָוו, וואָס האָט שוין פֿריִער דיריגירט באַרימטע אייראָפּעיִשע אָרקעסטערס — אין דער בערלינער פֿילאַרמאָניע, אין לאָנדאָנער „ראָיאַל פֿעסטיוואַל האָל‟ און אַנדערע.