דער ייִדיש־קלוב אין נהריה: ערשטער יוביליי

Yiddish Club in Nahariya: First Anniversary

פֿון סערגאָ בענגעלסדאָרף

Published March 02, 2016, issue of March 18, 2016.

חנן פּרופּעס
חנן פּרופּעס

מיט אַ יאָר צוריק, האָט זיך אין נהריה, בײַם האָטעל „גלעד‟, געעפֿנט דער ייִדיש־קלוב „מאַמע־לשון‟, געגרינדעט דורך דעם אַבסאָרבציע־אָפּטייל בײַ דער שטאָטישער מוניציפּאַליטעט. די דירעקטאָרין פֿונעם האָטעל, מאַרינע איידענמאַן און איר פֿאַרטרעטער פֿון קולטור־ענינים, מאַרינע גאַראַביאַן, האָבן אויך געשפּילט אַ ראָלע אינעם שאַפֿן אָט דעם קלוב.

אין מײַן פֿאַראַיאָריקן אַרטיקל האָב איך שוין דערציילט וועגן דער טעטיקייט פֿונעם קלוב, ווי אויך וועגן די אָרטיקע ייִדיש־ענטוזיאַסטן, וואָס פֿאַרזאַמלען זיך אינעם דאָזיקן אָרט, וווּ עס הערשט אַ יום־טובֿדיקע אַטמאָספֿער. לכתּחילה, האָבן זיך אינעם קלוב באַטייליקט די פּענסיאָנערן, וואָס וווינען אינעם האָטעל „גלעד‟. במשך פֿון דער צײַט האָבן זיך אָבער אָנגעשלאָסן אינעם קלוב אַ צאָל תּושבֿים פֿון דער שטאָט, ווי אויך פֿון אַנדערע ערטער, וועלכע זענען געווויר געוואָרן וועגן די ייִדיש־אונטערנעמונגען פֿון דעם ראַדיאָ.

ווי אַ רעזולטאַט, האָבן די פֿאַרוואַלטער פֿונעם קלוב באַקומען אַ פֿאַרבעטונג צו עפֿענען אַן ענלעכע אונטערנעמונג אין נשר, אַ פֿאָרשטאָט פֿון חיפֿה. די רעגירונג האָט אונדז צוגעזאָגט צו העלפֿן מיט ביכער, לעקטאָרן און זינגער.

נישט לאַנג צוריק, אין יאַנואַר, האָט די פֿאַרוואַלטונג פֿונעם האָטעל פֿאָרגעלייגט דורכצופֿירן די ייִדיש־אונטערנעמונגען יעדע וואָך; פֿריִער זענען זיי פֿאָרגעקומען צוויי מאָל אַ חודש. דעם ערשטן יוביליי פֿון אונדזער קלוב האָבן מיר געפּראַוועט מיט עטלעכע טעג צוריק אין „אַרט־קאַפֿע‟, וווּ דער עלטסטער אַקטיוויסט פֿון אונדזערע באַגעגענישן, חנן פּרופּעס, איז אויפֿגעטראָטן ווי דער הויפּט־אַרטיסט. דער זאַל פֿונעם האָטעל איז געווען געפּאַקט.

חנן פּרופּעס איז אַן אוניקאַלע פּערזענלעכקייט. אַ געבוירענער אינעם שטעטל נאָוואָזיבקאָוו, אַמאָל אַ באַקאַנט ייִדיש שטעטל אין דער בריאַנסקער געגנט פֿון רוסלאַנד, בלײַבט ער בײַם קלאָרן שׂכל און זינגט מיט אַ מעכטיקן באַריטאָן, נישט קוקנדיק אויפֿן בכּבֿודיקן 92־יאָריקן עלטער.

בײַם אָנהייב פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה איז פּרופּעס עוואַקויִרט געוואָרן אין קאַזאַכסטאַן; דערנאָך האָט ער אָבער געדינט אין דער אַרמיי און איז געוואָרן אַן אָפֿיציר. צוליב זײַנע פֿאַרדינסטן אינעם קאַמף קעגן די פֿאַשיסטן, איז ער באַלוינט געוואָרן מיט צוויי חשובֿע אָרדנס. אינעם יאָר 1944 איז ער שווער פֿאַרוווּנדעט געוואָרן און פֿאַרלוירן אַ פֿוס. זײַן האַנט איז אויך פּאַראַליזירט געוואָרן.

נאָך די שווערע וווּנדן, איז פּרופּעס באַפֿרײַט געוואָרן פֿונעם מיליטער־דינסט ווי אַן אינוואַליד. האָבנדיק אַ גוט קול, האָט ער אָנגעהויבן כּסדר צו זינגען אויף קאָנצערטן פֿאַר מלחמה־פֿאַרוווּנדעטע. נאָך דער מלחמה, אין 1946, האָט ער זיך אָנגעהויבן לערנען אין דער באַרימטער קיִעווער קאָנסערוואַטאָריע, צו ווערן אַ פּראָפֿעסיאָנעלער זינגער; און דאָך, נאָך צוויי יאָר שטודיעס, האָט ער פֿאַרלאָזט די קאָנסערוואַטאָריע און זיך אומגעקערט אין זײַן היימשטאָט, נאָוואָזיבקאָוו. דאָרטן האָט ער זיך געלערנט אינעם פּעדאַגאָגישן אינסטיטוט, וווּ ער איז שפּעטער געוואָרן אַ דעקאַן. די מוזיקאַלישע בילדונג האָט אים געהאָלפֿן; צוליב זײַן טעטיקייט, האָט דער אינסטיטוט אַרויסגעלאָזט אַ סך מוזיקער.

וווינענדיק זינט 1990 מיט זײַן משפּחה אין ישׂראל, בלײַבט חנן פּרופּעס אַ באַגאַבטער און אַקטיווער זינגער. ער טרעט כּסדר אויף אי אין די כאָר־קאָלעקטיוון, אי ווי אַ סאָליסט. אינעם יאָר 2015 האָט ער זיך באַטייליקן אינעם ישׂראלדיקן פֿעסטיוואַל פֿון ייִדיש־לידער אין אַשקלון. די ייִדישע שפּראַך האָט ער זייער ליב און זינגט אָפֿט אויף ייִדיש אין פֿאַרשיידענע קאָנצערטן.

הײַנט, אין שײַכות צום ערשטן יוביליי פֿון אונדזער ייִדיש־קלוב, האָבן מיר צונויפֿגעשטעלט מיט חנן אַ פּראָגראַם פֿון באַקאַנטע ייִדישע לידער, אַרײַנגערעכנט „אויפֿן פּריפּעטשיק‟ און „אַ ייִדישע מאַמע‟. בעת דער יוביליי־אונטערנעמונג, נאָכן דאָזיקן פּאָפּולערן ליד, האָב איך דערציילט וועגן מײַן אייגענער מאַמען, עליה־השלום, די ייִדישע פּאָעטעסע ליובע וואַסערמאַן. דאָס פֿאָרלייענען אירע לידער האָט שטאַרק אויסגענומען. די אונטערנעמונג האָט זיך פֿאַרענדיקט מיט אַ קאָלעקטיוון זינגען פֿון פּאָפּולערער ייִדישע לידער.