הײַיאָר ווערט 90 יאָר זינט די מעדעם־סאַניטאָריע — די שטאַרק געלויבטע קליניק און לערן־אַנשטאַלט פֿאַר קינדער און דערוואַקסלינגען צווישן ביידע צוויי וועלט־מלחמות — איז געגרינדעט געוואָרן אין מיעדזעשין, לעבן וואַרשע. צום באַדויערן, ווערט עס הײַנט בכלל נישט דערמאָנט אין פּוילן, אַפֿילו צווישן די מיעדזשענינער אײַנוווינער אַליין.
אַ נײַער פּראָיעקט מיטן נאָמען Gan Eden — Paradise האָפֿט צו באַקענען דעם הײַנטיקן עולם מיט דער אַמאָליקער אינסטיטוציע, און דערבײַ אָפּמערקן דעם אָנדענק פֿון די קינדער און לערער פֿון דער קינדערהיים, איידער זיי זענען אַלע דעפּאָרטירט געוואָרן קיין טרעבלינקע אין אויגוסט 1942.
אין דער מעדעם־סאַניטאָריע האָבן אָרעמע קינדער, וועלכע האָבן געליטן פֿון טובערקולאָז, אָדער זענען באַדראָט געווען פֿון אָנשטעקן זיך מיט דער קראַנקייט, געוווינט וואָכן און אַפֿילו חדשים לאַנג, און זיך באַטייליקט אין פֿאַרשידענע שעפֿערישע און דערציִערישע אַקטיוויטעטן — אַלץ אויף ייִדיש.
אַ פֿילם וועגן דער מעדעם־סאַניטאָריע, „מיר קומען אָן‟ (אין אַמעריקע הייסט עס Children Must Laugh), וואָס שילדערט דאָס טאָג־טעגלעכע לעבן פֿון די יונגע אײַנוווינער, איז אַרויסגעלאָזט געוואָרן אין 1935, און געפֿינט זיך איצט אויף יוטוב:
דער „גן־עדן פּראָיעקט‟ האָט זיך אָפֿיציעל געעפֿנט דעם 28סטן אַפּריל מיט אַן אויסשטעלונג בײַם „ייִדישן היסטאָרישן אינסטיטוט‟ אין וואַרשע, און אַ קאָנפֿערענץ מיטן נאָמען, „דאָס (אומ)פֿאַרגעסן אָרט — די מעדעם־סאַניטאָריע אין מיעדזעשין‟.
עס ווערט אויך פּלאַנירט אַ קאָנצערט אין יוני, וווּ מע וועט אויפֿדעקן אַ טאָוול אין אָנדענק פֿון די קינדער און פּערסאָנאַל פֿון דער מעדעם־סאַניטאָריע, טאַקע אויפֿן אָרט וווּ די אינסטיטוציע איז אַ מאָל געשטאַנען.
די אָרגאַניזירער פֿונעם „גן־עדן פּראָיעקט‟ האָבן לעצטנס געמאָלדן, אַז זיי זוכן איצט ספּאָנסאָרס פֿאַרן פּראָיעקט, ווײַל די פֿינאַנציעלע שטיצע, וואָס די אָרטיקע מוניציפּאַליטעט האָט צוגעזאָגט, איז נישט גענוג צו דעקן אַלע הוצאָות.
נאָך מער אינפֿאָרמאַציע וועגן דעם „גן־עדן פּראָיעקט‟, פֿאַרבינדט זיך מיט יאָלאַנטאַ פּעלקאַ: instytutkultury1@gmail.com
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.