פּרשת כּי־תבֿוא, תּשע״ו

Weekly Torah Portion: Ki Sovoy, 5776

Yehuda Blum

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published September 22, 2016, issue of September 30, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

דער ראָפּשיצער רבי דערקלערט אין זײַן ספֿר „זרע־קודש‟, אַז די פּירות סימבאָליזירן די פּאַראַדאָקסאַלע באַציִונגען צווישן דער נשמה און דעם גוף. דער גוף יאָגט זיך נאָך גשמיותדיקע תּאוות, און די נשמה שטרעבט אַרויפֿפֿליִען וואָס העכער אין די רוחיניותדיקע וועלטן. על־פּי־שׂכל, וואָלט אַ ריין־רוחניותדיקער מענטש געדאַרפֿט, חלילה, זיך נעמען דאָס לעבן, ווײַל די מהומות פֿונעם פֿיזישן אַרום שטערן זײַן גײַסטיקער אַנטוויקלונג, אָדער זיך אינגאַנצן אונטערגעבן די אינסטינקטן פֿונעם גוף.

די חסידישע צדיקים דערמאָנען אָפֿט דעם פּסוק אין משלי, אַז די מענטשלעכע נשמה איז „נר השם‟, אַ געטלעכע ליכט. דאָס פֿײַער פֿון אַ ליכט רײַסט זיך כּסדר אין הימל אַרויף, אָבער די קנויט און דאָס ברענוואַרג האַלט עס צוגעבונדן צו דער ערד. פּונקט אַזוי, דינט דאָס עסן ווי דער „בוימל‟, וואָס האַלט די נשמה אין אונדזער גוף און לאָזט זי נישט אַוועקפֿליִען.

מע קאָן זאָגן, אַז די ערשטע פּירות פֿונעם גערעטעניש רעפּרעזענטירן די דאָזיקע פּאַראַדאָקסאַלע באַציִונג אויף אַ באַזונדערס בולטן אופֿן. ווען אַ גערטנער געפֿינט די ערשטע פֿרישע און צײַטיקע פֿרוכטן אויף זײַנע ביימער, פֿילט ער אַ גרויסע תּאווה זיי טועם צו זײַן. אין דער זעלבער צײַט, וויל ער באַדאַנקען דעם רבונו־של־עולם פֿאַרן גערעטעניש. די תּורה גיט אַ פּראַקטישע עצה און זאָגט אָן איבערצוגעבן די ערשטע פּירות צו אַ כּהן, באַגלייט מיט אַ ספּעציעלן ריטואַל און געוויסע ווערטער, וואָס מיר זאָגן יעדעס יאָר בײַם פּסח־סדר. אַזוי אַרום, ווערט דער געשמאַקער גשמיותדיקער פּאָטענציאַל, איבערגעגעבן צו אַן אַנדער מענטש, קאָמבינירט מיטן ריין־רוחניותדיקן באַדאַנקען דעם באַשעפֿער. אַדרבה, באַשטייט די עיקר־מיצווה דווקא אינעם באַגלייטן די מתּנה מיט די דאָזיקע דאַנק־ווערטער.

די חלה רעפּרעזענטירט דעם אינדיווידואַליסטישן אַספּעקט פֿונעם מענטשלעכן לעבן. דאָס משפּחה־לעבן און דאָס האָדעווען די קינדער איז אַן עבֿודה פֿונעם יחיד. להיפּוך, רעפּרעזענטירט דער מעשׂר די נייטיקייט פֿון דער קאָלעקטיווער געמיינזאַמער הילף. די מענטשלעכע געזעלשאַפֿט שטייט אויף ביידע יסודות. כּדי זי זאָל זיך נישט צעפֿאַלן, מוז עקזיסטירן אַ באַלאַנס צווישן די באַדערפֿענישן פֿונעם יחיד און די רבים.

די מיצווה פֿון ביכּורים איז אַ סימן פֿונעם דאָזיקן באַלאַנס, ווי אויך פֿונעם באַלאַנס צווישן דעם מענטש און דעם באַשעפֿער. בײַם אָפּגעבן די פּירות דעם כּהן, אָנערקענט דער מענטש, אַז „אין עוד בלבֿדו‟, די גאַנצע וועלט איז בלויז אַן אַנטפּלעקונג פֿון געטלעכקייט. דער ראָפּשיצער רבי באַמערקט, אַז אַ בוים באַשטייט פֿונעם וואָרצל, צווײַגן און פּירות – „שורש, ענפֿים, פּרות‟ אויף לשון־קודש. די ראָשי־תּיבֿות פֿון די דאָזיקע ווערטער פֿאָרמירן דאָס וואָרט „שפֿע‟. דאָס גערעטעניש סימבאָליזירט דעם אייבערשטנס אַלגעמיינע ברכה, וואָס מיר מוזן אויסנוצן אויף אַ געזונטן אופֿן. אַנשטאָט אינגאַנצן אַרויפֿפֿליִען אינעם הימל, אַרײַנפֿאַלן אין די אינדווידואַליסטישע תּאוות אָדער ווערן בלויז באַדינער פֿונעם קאָלעקטיוו, קאָן מען קאָמבינירן רוחניות און גשמיות, דעם אייגענעם דרך און די זאָרג וועגן די אַרומיקע מענטשן.

ווען מע דערגרייכט דעם דאָזיקן באַלאַנס, קאָנען מיר אַרײַנקומען בשלום אין יעדן אָרט און פֿאַרוואַנדלען עס אין אַ הייליק לאַנד. „מאַכט דאָ ארץ־ישׂראל”, ווי עס האָט געזאָגט דער צמח־צדק, דער דריטער רבי פֿון חב״ד. „טיילט זיך מיט די פּירות פֿון אײַער אַרבעט און באַדאַנקט פֿאַר זיי דעם באַשעפֿער.״

אַנשטאָט צו פֿאָלגן יעדע תּאווה, און אַנשטאָט צו פֿירן דעם שטרענג איזאָלירטן לעבנס־שטייגער, איז בעסער צו שאַפֿן אַ באַלאַנסירטע געזעלשאַפֿט, ווי פֿאַרשיידענע מינים מענטשן – אַפֿילו די, וואָס זעען פֿאַר עמעצן אויס פֿרעמד און מאָדנע – קאָנען ברענגען זייערע פּירות און בענטשן דעם אייבערשטן מיט אַן אָפֿן האַרץ אין אַן אָרט פֿול מיט אמתער קדושה.