באַבעלס אייניקל זוכט שפּורן פֿונעם זיידן

Isaac Babel's Grandson Searches For Traces of His Grandfather

Courtesy of Findingbabel.com

פֿון איציק גאָטעסמאַן

Published October 07, 2016, issue of October 26, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

אויב ער האָט זיכער שוין געזען די סכּנה פֿון וווינען אינעם סאָוועטן־פֿאַרבאַנד, פֿאַר וואָס איז באַבעל דאָרטן טאַקע געבליבן? פֿאַר וואָס האָט ער נישט פֿאַרלאָזט דאָס לאַנד און געפֿאָרן צו זײַן משפּחה אין פּאַריז? איין ענטפֿער גיט די אַלמנה פֿונעם פּאָעט און זינגער וולאַדימיר וויסאָצקי, און דערמיט האָט זי אין זינען סײַ איר מאַן, סײַ באַבעל — אָן זייער שפּראַך, רוסיש, האָבן זיי נישט געקענט לעבן. זיי האָבן געמוזט זײַן צווישן זייער עולם, אין זייער רוסלאַנד.

צוריק אין מאָסקווע, נאָך פּאַריז, האָט באַבעל פֿאַר זיך געמאַכט אַ נײַ לעבן מיט אַנטאַנינאַ פּיראַשקאָוואַ, די באָבע פֿונעם פֿילמאָגראַף מאַלאַעוו־באַבעל. זי איז געווען אַ זעלטענע פֿרוי, וועלכע האָט געבויט וועלט־באַרימטע אונטערבאַן־סטאַנציעס אין מאָסקווע. זי האָט נאָך געלעבט ווען מע האָט געמאַכט דעם פֿילם, און די סצענעס אין וועלכע זי רעדט זענען צווישן די שטאַרקסטע אינעם פֿילם.

איין דראַמאַטישער מאָמענט איז כּדאַי צו דערמאָנען: ווען מאַלאַעוו־באַבעל וויל פֿילמירן דאָס דאַטשעהויז וווּ זײַן זיידע האָט געוווינט, און וווּ ער איז אַרעסטירט געוואָרן, רײַסן די וועכטער אַוועק זײַן פֿילם־אַפּאַראַט און מיקראָפֿאָן און שטופּן אים צו ד’רערד — געוויסע זאַכן האָבן זיך נישט צופֿיל געביטן אינעם „נײַעם‟ רוסלאַנד.

צום סוף פֿונעם פֿילם נישטערט דאָס אייניקל אין רוסישע אַרכיוון, און געפֿינט אויס, אַז אַ העלפֿט פֿון באַבעלס פּאַפּקעס זענען פֿאַרשוווּנדן. וואָס איז געוואָרן פֿון זײַנע נישט־געדרוקטע מאַטעריאַלן בלײַבט אַ מיסטעריע, און ווער ווייסט? אפֿשר אַ מאָל וועט מען זיי געפֿינען. ווען מאַלאַעוו־באַבעל פֿאָרט אויף קבֿר־אָבֿות צו דעם זיידן, וואָס ליגט אין אַ מאַסנגרוב הינטער אַ מאָנאַסטיר, דערציילט מען אַז אויך מיכאָעלס ליגט דאָרטן באַגראָבן. פֿערצן יאָר נאָך זײַן טויט, נאָך דעם ווי ער איז דערשאָסן געוואָרן אין דער ליובאַנקע־תּפֿיסה אין 1939, האָט מען אויף ס’נײַ געפּסקנט, אַז באַבעל איז אומשולדיק.

די מוזיק פֿונעם פֿילם האָט קאָמפּאָנירט „ליאָוואַ‟, אַ באַקאַנטער מוזיקער אין ניו־יאָרק, וועלכער טרעט אויף אויך מיט ייִדישער מוזיק. ער האָט ריכטיק געכאַפּט די פֿאַרשיידענע שטימונגען פֿונעם פֿילם: מיסטעריע, טרויער און שאָק. קיין סך פֿרייד פֿילט מען נישט אַוודאי אין אַזאַ געשיכטע.

די ערשטע העלפֿט פֿונעם פֿילם איז נישט קיין סך אַנדערש פֿון אַנדערע פֿילמען אין וועלכע קרובֿים ווילן „אַנטדעקן‟ עפּעס וועגן זייערע אַמאָליקע קרובֿים, און דערפֿאַר פֿאָרן זיי צוריק צו דער אַלטער היים. ערשט אין דער צווייטער העלפֿט פֿילט מען, אַז די דאָזיקע געשיכטע איז וויכטיק, נישט בלויז פֿאַר אַ קליינער גרופּע, נאָר פֿאַר אַ ברייטערן עולם וואָס האָט געלייענט באַבעל. ווען מע וואָלט אין גאַנצן אַרויסגענומען די סצענע אין פּאַריז און אַנדערע טיילן אין אָנהייב, וואָלט מען מער הנאה געהאַט פֿונעם גאַנצן פֿילם וואָס האָט זיך אַ ביסל געשלעפּט. די חסידים פֿון באַבעלס שריפֿטן, און דאָס באַשטייט פֿון מיליאָנען לייענער, וועלן פֿונעם פֿילם זיכער געניסן.

אַ קליינער אויסצוג קען מען זען דאָ://www.findingbabel.com