ידיעות פֿון בוענאָס־אײַרעס

News from Buenos Aires

שמואל כּץ
שמואל כּץ

פֿון אַבֿרהם ליכטענבוים

Published November 02, 2016, issue of November 23, 2016.

די ידיעות פֿון בוענאָס־אײַרעס, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.

ייִדיש־העברעיִשער מוזיק לערער שמואל כּץ איז ניפֿטר געוואָרן

שמואל כּץ, אַ ייִדיש־העברעישער מוזיק־לערער, איז ניפֿטר געװאָרן אין בוענאָס־אײַרעס, זונטיק דעם 23סטן אָקטאָבער און איז געבראַכט געװאָרן צו קבֿר־ישׂראל מיטװאָך, דעם 25סטן אָקטאָבער. איבער 30 יאָר איז ער געװען לערער אין דער צענטראַלער „שלום עליכם־שול‟, צוגעגרייט כאָרן אין פֿאַרשיידענע אינסטיטוציעס און געװען גרייט שטענדיק מיטצואַרבעטן מיטן אַרגענטינער ייִװאָ. אַ געבוירענער אין 1946 אין אַ די-פּי־לאַגער אין פּרשת „בשלח‟ (שבת שירה) װוּ משה רבינו זינגט אַ לויבגעזאַנג נאָך יציאת־מצרים, פֿלעגט ער ליב האָבן צו זאָגן אַז דאָס האָט אים געמאַכט פֿאַר אַ מוזיק־לערער. די „שלום עליכם־שול‟ װעט אָנרופֿן אויף זײַן נאָמען די אוידיטאָריע פֿון דער שול. כּבֿוד זײַן אָנדענק.

פֿאַרן לערניאָר 2017 וועט מען ווידער אָנהייבן צוגרייטן ייִדישע לערער אין אַרגענטינע

אַרגענטינע איז געװען ביזן סוף פֿון די 1990ער יאָרן דער װיכטיקסטער פּעדאַגאָגישער צענטער אין דרום־אַמעריקע און באַזאָרגט מיט ייִדיש־העברעיִשע לערערס די גאַנצע װעלט. דער שוידערלעכער עקאָנאָמישער קריזיס פֿון 2001 האָט געמאַכט אַז די בוענאָס־אײַרעסער קהילה זאָל שליסן די אַנשטאַלטן װאָס האָבן צוגעגרייט פּרעבליסטינס און לערערס אין די פֿאָלקשולן און מיטלשולן. דעם 28סטן אָקטאָבער האָט די חינוך־צענטראַלע פֿון דער בוענאָס־אײַרעסער קהילה אונטערגעשריבן אַן אָפּמאַך מיט פֿאַרשיידענע אינטערנאַציאָנאַלע פֿאָנדן און פֿאַרן לערניאָר 2017 װעט מען װידער אָנהייבן צוגרייטן לערערס אין אַרגענטינע. דערװײַל רעדט מען נישט פֿון דער ייִדישער שפּראַך און דער אַרגענטינער ייִװאָ װעט װײַטער אָנגיין מיט דער אַרבעט אויסצושולן יונגע אוניװערסיטאַרער אויפֿן פֿעלד פֿון ייִדיש.

תּל־אָבֿיבֿער בירגערמײַסטער, רון חולדאַי, האָט באַזוכט בוענאָס־אײַרעס

דער תּל־אָבֿיבֿער בירגערמײַסטער, רון חולדאַי, האָט באַזוכט בוענאָס־אײַרעס װי אַן אָפֿיציעלער גאַסט, דעם 22סטן אָקטאָבער. בײַ דער געלעגנהייט האָט ער אונטערגעשריבן פֿאַרשיידענע אָפּמאַכן אויף עקאָנאָמישע און קולטור־געביטן, אָבער דער עיקר האָט מען באַשטימט ביידע שטעט װי „שװעסטער־שטעט‟. דאָס װעט זיכער פֿאַרלײַכטערן דאָס אַראָפּברענגען דעם ייִדישן טעאַטער „ייִדישפּיל‟ קיין בוענאָס־אײַרעס.

אין קלוב „העברעיִקאַ‟ — אַ 4־שעהיקער ספּעקטאַקל פֿון טעאַטער־, מוזיק־ און טאַנצגרופּעס

װי יעדעס יאָר זינט 2004 איז פֿאָרגעקומען אין בוענאָס־אײַרעס, מוצאי־שבת, דעם 29סטן אָקטאָבער „די נאַכט פֿון די מוזייען‟, אַן אוניקאַלע קולטור־אונטערנעמונג. אָרגאַניזירט פֿון דער שטאָט זײַנען אַלע מוזייען געװען אָפֿן ביזן העלן טאָג אַרײַן און כּדי צו דערמעגלעכן אַז אַלע שיכטן זאָלן זיך קענען באַטייליקן איז טראַנספּאָרט געװען גענצלעך אומזיסט. אינסטיטוציעס האָבן אָרגאַניזירט ספּעציעלע אויסשטעלונגען, קאָנצערטן און פּראָגראַמען. 1,700,000 מענטשן האָבן הײַיאָר באַזוכט די מוזייען, טאָפּלט װי פֿאַר אַ יאָרן. הונדערטער מענטשן זײַנען געשטאַנען אויף דער גאַס און געװאַרט כּדי אַרײַנצוגיין און געניסן פֿון די צוגעגרייטע מאַטעריאַלן.

אין דעם קלוב „העבראַיִקאַ‟ האָבן זיך באַטייליקט אין אַ ספּעקטאַקל פֿון איבער 4 שעה טעאַטער־, מוזיק־ און טאַנצ־ גרופּעס, און 2 אַ זייגער פֿאַר טאָג האָט מען אָפּגעגעבן „כּבֿוד דעם װײַן‟ מיט טעקסטן און לידער װאָס באַזינגען דעם װײַן. אין דעם „אַנאַ פֿראַנק־צענטער‟ האָט מען געװיזן פֿילמען װעגן אַנאַ פֿראַנק; לעבן־געבליבענע האָבן געשמועסט מיטן עולם און דערציילט זייערע דערפֿאַרונגען און מען האָט געשלאָסן די נאַכט מיט אַ רונדנטיש װעגן מענטשנרעכט.

אין דעם „ייִדישן מוזיי‟ פֿון דער קאָנגרעגאַציע האָט אַ נײַער פֿילם װעגן אַדאָלף אײַכמאַן פֿאַרנומען דעם אויבן־אָן און אין דער „אַקאַדעמיע פֿון טאַנגאָ‟ האָט מען אין דער אויסשטעלונג װאָס מען האָט דערעפֿנט דעם אָװנט געװיזן אויך דעם ייִדישן בײַטראָג צו טאַנגאָ אין אַרגענטינע.

אין מאָנטעווידעאָ — אַן אויסשטעלונג פֿון בילדער, בריוו און אַנדערע חפֿצים פֿון שלום־עליכמס פּערזענלעכן אַרכיוו

דער ייִדישער ייִשובֿ אין מאָנטעװידעאָ האָט דערמאָנט די הונדערט יאָר נאָך דעם טויט פֿון שלום־עליכם, זונטיק, דעם 30סטן אָקטאָבער. נאָך מיטאָג איז דערעפֿנט געװאָרן אין הויז פֿון דער קהילה אַן אויסשטעלונג װאָס האָט פֿאָרגעשטעלט די פֿאַרבינדונג פֿון אורוגװײַער ייִדן מיט דעם קלאַסיקער פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור. בילדער, בריװ, ביכער, אינסטיטוציעס און מאַטעריאַלן פֿון פּערזענלעכע אַרכיװן האָבן אילוסטרירט די װיכטיקייט פֿון דעם שרײַבער פֿאַר די ייִדן און נישט־ייִדן. פֿאָרשטייערס פֿונעם ייִדישקרײַז „מאַמע לשון‟ האָבן אַרײַנגעפֿירט די טעמע אויף ייִדיש און שפּאַניש; אַ מיטגליד פֿון דער קהילה האָט פֿאָרגעלייענט שלום־עליכמס מאַטעריאַלן און דער דירעקטאָר פֿון אַרגענטינער ייִװאָ האָט געהאַלטן אַ לעקציע װעגן „װאָס קען שלום־עליכם בײַטראָגן דעם יונגן דור, װאָס קען נאָך ניט קיין ייִדיש, און װי אַזוי אַ דאַנק אַרגענטינע און אורוגװײַ האָט שלום־עליכם באַנקראָטירט און איז געװאָרן אַ שרײַבער‟. דער אָװנט איז געשלאָסן געװאָרן מיט אַ קאָנצערט פֿון דער טאַלאַנטירטער אורוגװײַער זינגערין אסתּר סאַבאַך מיט ייִדישע לידער.

מאָנטיק, דעם 1טן נאָװעמבער, אויף דער טרעפֿונג פֿון ייִדישקרײַז „מאַמע־לשון‟, האָט דער דירעקטאָר פֿון אַרענטינער ייִװאָ געשמועסט אויף ייִדיש װעגן ייִדישער ליטעראַטור און ייִדישן פֿאָלקלאָר.