מענטשן און געשעענישן

דער נײַער נומער „װעקער“ איז אַרױס — אױף פּאַפּיר!

New Issue of "Veker" Published — in Print!

פֿון איציק בלימאַן

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

איציק: פֿאַר װעמען האָט איר צונױפֿגעשטעלט דעם זשורנאַל? װער איז אײַער לײענערשאַפֿט? צי מײנט איר אַז דער זשורנאַל קען אױך פֿאַראינטערעסירן לײענערס פֿון די ייִדישיסטישע קרײַזן?

דער „װעקער“ צילט חסידישע ייִדן, און באַנעמט זיך מיט טעמעס װעלכע זענען אונדז נוגע [רעלעװאַנט]. אָבער עס איז קײן ספֿק נישט אַז ייִדישיסטן קענען פֿיל הנאה האָבן פֿונעם „װעקער“. לאָמיך אָנכאַפּן אַרטיקלען פֿון דער איצטיקער אױסגאַבע װעלכע קענען פֿאַראינטערעסירן ייִדישיסטן. צום ערשטן איז דאָך אײַער אײגענער אַרטיקל, „אַ ‘ספּעל־טשעק’ אױף ייִדיש“, װוּ איר רעדט װעגן אײַער אינטערנעט־פּראָגראַם איבערצודרײען ייִדישיסטיש ייִדיש צו חסידיש ייִדיש. קטלא קניא איז נישט פֿרעמד פֿאַר ייִדישיסטן, און זײַן אַרטיקל װעגן פּרעזידענט טראָמפּ װעט זיכער טרעפֿן דאָרטן אַן אױדיענץ. די דערצײלונג „דאָס געראַנגל“ װאָס עקספּלאָרירט דאָס אינערלעכע געראַנגל פֿון אַ חסידישן ייִד װאָס האָט פֿאַרלױרן זײַן אמונה װעט אַװדאי אױך פֿאַראינטערעסירן יעדן מיט אַן אינטערעס אין דעם מענטשלעכן שיקזאַל [גורל]. אַן אינטערװיו מיט מנשה לוסטיג װעגן דעם ייִדישן פֿילם „מנשה“ איז אױך אַ חידוש אין דער ייִדישער װעלט פֿון קינאָ און פֿילם.

צו דעם זענען פֿאַראַן פֿאַרשידענע רובריקן און לידער װעלכע קענען צורירן צום נפֿש פֿון יעדן װאָס פֿאַרשטײט אַ ייִדיש װאָרט. מיר זענען דאָ פֿאַר יעדן װאָס לײענט און שרײַבט ייִדיש. מיר נעמען אַרטיקלען פֿון יעדן ייִדיש־שרײַבער, אױב עס פּאַסט אַרײַן בײַ אונדז. אָט האָב איך באַמערקט אױף „פֿײסבוק“ אַז ד״ר שלום בערגער האָט געשריבן אַז ער װאָלט אונדז געװאָלט שיקן אַן אַרטיקל. איך האָב אים נאָך נישט געענטפֿערט, װעל איך ענטפֿערן דאָ אים, און אַלע װאָס װילן שרײַבן אַ ייִדיש װאָרט: איר זענט אַלע װעלקאָם. מע קען זיך מיט אונדז פֿאַרבינדן אױף דעם אַדרעס: Vekerjournal@gmail.com

איציק: װאָס זענען אײַערע האָפֿענונגען פֿאַר דער צוקונפֿט פֿון דעם זשורנאַל? צי װילט איר אַז דאָס זאָל װערן אַ פֿולצײַטיקע אַרבעט — אַ צײַטשריפֿט מיט אַ פּערסאָנאַל פּראָפֿעסיאָנעלע שרײַבערס און רעדאַקטאָרן?

אַפֿילו די „מײנסטרים“־חסידישע אױסגאַבעס װעלכע זענען פֿול מיט אַנאָנסן און פֿאַרקױפֿן זיך אין אַלע געשעפֿטן פֿאַרדינען נישט קײן גרױסע פּראָפֿיטן. אַװדאי איז בכלל נישט שײך אַז דער „װעקער“ זאָל זײַן אַ פּרנסה. אָבער װי לאַנג איך װעל שפּירן אַז עס איז דאָ אַ לײענערשאַפֿט װאָס „אַפּרישיִײט“ [שאַצט אָפּ] די אַרבעט האָף איך װײַטער אָנצוגײן, און אַנגאַזשירן מײַנע געטרײַע חבֿרים װעלכע העלפֿן מיר אַרױס אין דער אַרבעט. דערװײַל זעט זיך אַ גרױסער אינטערעס, און עס האָבן זיך שױן פֿאַרקױפֿט מער קאָפּיעס װי איך האָב געהאַלטן אַז מיר װעלן האָבן פֿאַרקױפֿט אין צװײ טעג. אָבער יעדער קױפֿער גיט אַ שטופּ צו גײן פֿאָרױס. אײנער װאָס האָט אַן אינטערעס אַז דער „װעקער“ זאָל אָנגײן זאָל נישט נאָר אַלײן קױפֿן, נאָר אױך מחזק זײַן [אָנמוטיקן] אַנדערע צו קױפֿן — װײַל דאָס איז דער גאַזאָלין װאָס שטופּט דעם װאָגן.

איציק: צװישן די לײענערס פֿון „קאַװע־שטיבל“ זענט איר באַקאַנט װי אַן איבערגעגעבענער היסטאָריקער, װאָס זוכט אוצרות אין די אַרכיװן פֿון דער ייִדישער פּרעסע אין אײראָפּע און אין אַמעריקע. זאָגט מיר, װאָס װעלן די צוקונפֿטיקע היסטאָריקערס זאָגן איבער דעם „װעקער“?

היסטאָריקער װעלן זען דעם „װעקער“ און װעלן שטױנען װי מע האָט דאָס אַלץ באַװיזן באַהאַלטענערהײט, מיט פּסעװדאָנימען, אין אַ תּקופֿה װאָס אינטעליגענץ און ברײטקײט זענען אַקטיװ אונטערדריקט געװאָרן אין דער חסידישער װעלט. דאָס האַרץ װעט זײ קלעמען אױף דעם שיקזאַל פֿון חסידים בײַם אָנפֿאַנג פֿון דעם 21סטן יאָרהונדערט, װעלכע האָבן געדורשט נאָך חכמה אָבער זײער מהות [כאַראַקטער] איז בכלל נישט אָנערקענט געװאָרן, און זײערע געברױכן [באַדערפֿענישן] זענען נאָר אָפּגעשפּעט געװאָרן.

װיל איך זאָגן אָט די צוקונפֿטיקע היסטאָריקער אַז ס׳איז טאַקע אַ װײטיק, און האָפֿנטלעך װעט קומען דער טאָג װאָס אַ חסיד װעט קענען שטאָלצירן מיט זײַן אינטעלעקט און קענען שטילן זײַן אינטעלעקטועלן דורשט, אָבער איך פּערזענלעך באַטראַכט זיך נישט אומגליקלעך. יאָ, זאַכן קענען זײַן בעסער — אַ סך בעסער, אָבער מיר אין דער חסידישער װעלט האָבן אַ סך מיט װאָס צו שטאָלצירן, און הגם ס׳איז שװערער, קען מען האָבן אַ דערפֿילט לעבן.

און לאָמיך אײַך זאָגן אָפֿן, אין אַ מדינה װוּ מע האָט דערװײלט דאָנאַלד טראָמפּ אַלס פּרעזידענט, זע איך נישט אַז חכמה און אמת זאָלן זײַן אַזױ פֿיל מער געשעצט װי בײַ חסידים.