אַ גרופּע ישׂראלדיקע וויסנשאַפֿטלער פֿונעם תּל־אָבֿיבֿער אוניווערסיטעט האָט אויסגעטראַכט אַן אופֿן ווי איבערצולייענען באַהאַלטענע שריפֿטן אויף שערבלעך פֿון טעפּערוואַרג וואָס זענען אַלט 2,500 יאָר, ניצנדיק אַ געוויסן מין דיגיטאַלישן פֿאָטאָ־אַפּאַראַט.
די שערבלעך, וואָס גייען צוריק צו דער תּקופֿה פֿונעם ערשטן בית־המיקדש, זענען אַנטדעקט געוואָרן אין די 1960ער יאָרן לעבן דעם ים המלח. די עקספּערטן האָבן דעמאָלט געזוכט מיט אַ ליכט ווערטער און זאַצן וואָס באַשרײַבן דאָס לעבן אין די אור־אַלטע ייִדישע קיניגרײַכן, אָבער נאָכן קומען צום אויספֿיר, אַז מע וועט גאָרנישט געפֿינען, האָט מען די שערבלעך געשטעלט אויף דער פּערמאַנענטער אויסשטעלונג פֿונעם ישׂראל־מוזיי.
לעצטנס האָט אָבער אַ נײַע גרופּע פֿאָרשער אַראָפּגענומען פֿאָטאָגראַפֿיעס פֿון די שערבלעך אין אַ טונקל־קאַמער, ניצנדיק אַנדערע סאָרטן פֿילטערס פֿון די ליכטשטראַלן וואָס זענען צוגעטשעפּעט צו זייער דיגיטאַלישער קאַמערע, און איצט האָט מען שוין יאָ געקענט זען ווערטער און פֿראַזעס וואָס זענען פֿריִער נישט געווען זעעוודיק.
די פֿריש אַנטדעקטע אויפֿשריפֿטן באַשרײַבן די טעגלעכע האַנדלונגען פֿון אַ מיליטערישן פֿאָרפּאָסט לעבן תּל־ערד, און רעכנט אַפֿילו אויס אַ געוויסע צאָל מענטשן וואָס האָבן באַשטעלט ווײַן און מעל, ווי אויך די קאָרעספּאָנדענץ מיט דער מיליטערישער פֿירערשאַפֿט אין ירושלים.
די וויסנשאַפֿטלער וואָס האָבן זיך באַטייליקט אין דעם עקספּערימענט האָבן געלויבט די גרינגקייט פֿון דער נײַער סיסטעם.
„יעדער אוניווערסיטעט און אַרכעאָלאָגישער פּראָיעקט וועט איצט קענען צונויפֿשטעלן אַזאַ פֿאָטאָ־אַפּאַראַט,‟ האָט אַרי שאַוס, אַ מאַטעמאַטיקער און מיטגליד פֿון דער מאַנשאַפֿט דערקלערט פֿאַר די Times of Israel.
אַ צווייטער מאַטעמאַטיקער אין דער גרופּע, ברק סאָבער, האָט זיך אויסגעדריקט אויף אַ מער לעבעדיקן אופֿן: „מיר האָבן געזוכט אייזלען און אַנטדעקט אַ קיניגרײַך.‟
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.