פֿירמע לויבט איר ווײַן דורך גראַמענדיקער רעקלאַמע

Company Touts Its Wine In a Rhyming Ad


פֿון יונה לובין

Published August 21, 2018.

[לכתּחילה געדרוקט דעם 15טן מאַרץ 1923]

דעם 2טן פֿעברואַר 1928 האָט די „ייִדישע טעלעגראַפֿישע אַגענטור‟ אָפּגעדרוקט אַזאַ ידיעה:

די ווײַן־פֿירמע „מיזרח‟, אויף 320 גרענד־סטריט, האָט באַקומען דערלויבעניש צו אימפּאָרטירן פּאַלעסטינער ווײַן, האָט יוליוס ל. האָראָוויץ נעכטן געמאָלדן.

די ספּעציעלע דערלויבעניש האָט אַרויסגעגעבן דער ניו־יאָרקער אַדמינסטראַטאָר פֿון דער פּראָהיביציע, מאַוריס קעמפּבעל, אין איינעם מיט סיימאָר לאָומאַן, דעם געהילף־סעקרעטאַר פֿונעם פֿינאַנץ־מיניסטעריום אין וואַשינגטאָן.

די דערלויבעניש איז געווען חל אויף פּאַלעסטינער ווײַן, וואָס ווערט גענוצט אין רעליגיעזע ריטואַלן בײַ ייִדן. 20,500 גאַלאָנען ווײַן וועלן אימפּאָרטירט ווערן פֿאַרן קומענדיקן פּסח, האָט די פֿירמע געמאָלדן.

אויסער זיך פֿאַר פֿרייד איבערן באַשלוס, האָט די פֿירמע „מיזרח־ווײַן‟ באַשלאָסן אָפּצודרוקן אַ רעקלאַמע אינעם „פֿאָרווערטס‟ אין פֿאָרעם פֿון אַ ליד. דאָס ליד האָט באַטאָנט ווי כּשר דער ווײַן איז: „און כּשר איז דער מיזרח־ווײַן/ וואָס כּשרער קאָן גאָרנישט זײַן‟; ווי „קלאַס־באַוווּסטזיניק‟ ער איז: „דער מיזרח־ווײַן פֿאַר יעדן קלאַס‟, און ווי אַזוי די קינדער האָבן אים אַזוי ליב: „דער מיזרח־ווײַן פֿאַר יונג און אַלט / פֿאַר מאַן און פֿרוי און אויך פֿאַר קינד‟.

אָט איז דאָס גאַנצע ליד:

מיזרח ווײַן

אָ, מיזרח-ווײַן, דער מיזרח-ווײַן, דאָס איז דער ווײַן פֿון אונדזער לאַנד; דאָס איז דער ווײַן פֿון זונענשײַן, דער ווײַן, וואָס יעדן איז באַקאַנט.

אָ מיזרח-ווײַן, ער איז אַ ליד, אַ קרעפֿטיק, פֿרײדיק געזאַנג; עס זינגט פֿון אים דער זיג פֿון ייִד, און ער איז איטליכענס פֿאַרלאַנג.

אָ, מיזרח-ווײַן, אָ, ווער עס הערט פֿון אים — און האָט אים נאָר פֿאַרזוכט, דער לויבט, די גאָט-געבענשטע ערד, וואָס צײַטיקט אויס אָט אַזאַ פֿרוכט.

דער מיזרח־ווײַן פֿאַר יונג און אַלט, דער מזרח-ווײַן פֿאַר יעדן קלאַס; ער לויטערט זעעלע און געשטאַלט, און ער מאַכט אַלע צרות בלאַס.

און וואָס איז דען דער שבת-טיש אָן וווּנדעדרלעכן מיזרח-ווײַן? אָן וואָס איז דען דער סדר-טיש אָן אים און אָן זײַן מיזרח-שײַן?

אָ מיזרח-ווײַן בײַם סדר גרײט, ער איז פֿאַר אונדז די גרעסטע טרײסט; ער ווײַזט אונדז פּאַלעסטינעס פֿרײד און ווי עס ווערט דאָס לאַנד דערלײזט.

דער מיזרח-ווײַן — דער בעסטער טעם, פֿאַר מאַן און פֿרוי און אויך פֿאַר קינד; און ווער עס האָט פֿאַרזוכט זײַן טעם, ער אײַלט נאָך מיזרח-ווײַן געשווינד.

און כּשר איז דער מיזרח-ווײַן, וואָס כּשרער קאָן גאָרנישט זײַן; ער קומט אין פֿרימסטן הויז אַרײַן און ברענגט דאָרט פֿרײד און זונענשײַן.

נאָך מיזרח-ווײַן איצט יעדער אײַלט, וואָס פֿריִער צו האָבן אים אין הויז; די טעג צו פּסח שוין געצײלט — און דער פֿאַרלאַנג נאָך אים איז גרויס.

טאָ לײגט נישט אָפּ דעם שײנעם גאַסט, וואָס קומט צו אונדז פֿון מיזרח-לאַנד; לאָדט שוין אים אײַן — אַזוי ווי ס׳פּאַסט פֿאַר אַזאַ ווײַן — פֿון אַזאַ שטאַנד!