אַ שלימזלדיקער חורבן־דענקמאָל

An Ill-Fated Holocaust Memorial

ליבעסקינדס „ראָד פֿון געוויסן‟ אין איר אָריגינעלן אָרט, בײַם קאַנאַדער „מוזיי פֿון אימגראַציע‟ אין האַליפֿאַקס
Canadian Museum of Immigration at Pier 21
ליבעסקינדס „ראָד פֿון געוויסן‟ אין איר אָריגינעלן אָרט, בײַם קאַנאַדער „מוזיי פֿון אימגראַציע‟ אין האַליפֿאַקס

פֿון דזשאָש טאַפּער (ייִט״אַ)

Published December 28, 2014, issue of January 23, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

פֿאַרבער האָט באַטאָנט, אַז נישט לאַנג צוריק האָט ער באַזוכט דעם סקלאַד און אויסגעפֿונען, אַז בערך מיט אַ יאָר צוריק האָט מען שוין פֿאַרראָכטן דעם מעכאַניזם. איצט אַרבעט ער, ווי עס דאַרף צו זײַן. מערי טשאַפּמאַן, די פֿאַרוואַלטערין פֿונעם מוזיי, וואָס שטייט אויפֿן פּירס נומער 21 אינעם האַליפֿאַקסער פּאָרט, און שמעון פֿאָגעל, וועלכער פֿירט אָן מיט דער אָרגאַניזאַציע CIJA („דער צענטער פֿאַר ישׂראלדיקע און ייִדישע ענינים‟), האָבן געזאָגט, אַז דער מעכאַניזם האָט זיך צעבראָכן צוליב דעם פֿײַכטן און בײַטעוודיקן קלימאַט פֿונעם ים־ברעג.

טשאַפּמאַן האָט צוגעגעבן, אַז הגם די קאָנסטרוקציע זעט אויס זייער שיין, קומט פֿון איר אַרויס אַ ריח פֿון אַ פֿאַרברענטן מאַטעריאַל, און עס צעברעכט זיך יעדעס מאָל, ווען מע שטעלט זי אײַן אינעם פּאָרט. אין יאַנואַר 2012 האָט ליבעסקינדס ווערק זיך אָבער צעבראָכן, ווײַל ס׳איז אַרויסגעפֿאַלן פֿון די הענט פֿון די אַרבעטער, ווען זיי האָבן עס אַראָפּגעלאָדן פֿון אַ לאַסט־אויטאָ און זיך געקליבן צו ברענגען צוריק אינעם מוזיי.

דער שלימזלדיקער דענקמאָל איז געשאַפֿן געוואָרן אַ דאַנק דער קאַנאַדער רעגירונג, וועלכע האָט באַצאָלט 500,000 דאָלאַר פֿאַרן פּראָיעקט. טשאַפּמאַן האָט באַמערקט, אַז „משנה מקום — משנה מזל‟ קאָן זײַן אַ גוטע עצה. אַנשטאָט דעם פּאָרט, וואָלט מען געקאָנט אויסשטעלן די ראָד בײַם נײַעם קאַנאַדער „מוזיי פֿון מענטשנרעכט‟ אין וויניפּעג אָדער לעבן דעם נאַציאָנאַלן חורבן־מעמאָריאַל, וועלכן מע פּלאַנירט צו עפֿענען דעם קומענדיקן יאָר אין אָטאַווע — אויך אַ שאַפֿונג פֿון ליבעסקינד.

ס׳איז כּדאַי צו דערמאָנען, אַז הגם האַליפֿאַקס איז באַקאַנט ווי אַ מין קאַנאַדער עליס־אײַלענד, אַ וויכטיקער היסטאָרישער אימיגראַציע־צענטער, פֿאַרבונדן מיט דער טראַגישער געשיכטע פֿונעם לײַנער „סיינט־לויִס‟, באַטרעפֿט די ייִדישע באַפֿעלקערונג אין דער דאָזיקער שטאָט בלויז 1,500 נפֿשות. אַזוי צי אַזוי, ווערט דער דענקמאָל דערווײַל פֿאַרשטויבט אויפֿן סקלאַד, ווי פֿאַרבער האָט זיך אויסגעדריקט, ווײַל די ייִדישע אָרגאַניזאַציעס קאָנען נישט מסכּים זײַן וועגן דעם פּאַסיקן אָרט.