ליטעראַטור, רוחניות

אליהו און אַחאָבֿ: אַ פּסחדיקע מעשׂה

Elijah and Ahab: A Passover Story

פֿון דניאל רובינשטײן

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

דאָס הייסט, ערשטנס, אַזוי פֿול, אַז נאָך איין טראָפּן איז שוין געווען איבעריק. און צווייטנס, וויפֿל עס איז נישט אַרײַן אין כּוס, איז עס געווען נאָך אַלץ נישט גענוג פֿאַר אים. און דריטנס, האָבן אי די ווײַנען, אי די ווײַבער געשטאַמט פֿון פֿאַרשידענע לענדער, און אין ביידע פֿאַלן, ווי מײַן טאַטע האָט געהאַלטן, איז עס געווען נישט כּשר.

דער עיקר איז, אַז אַחאָבֿ איז געווען שיכּור לוט, דעריבער האָט ער באַשלאָסן אויסצוטרינקען אויך דעם ווײַן פֿון אליהו הנבֿיאס כּוס. מיר האָבן אים אַלע געפּרוּווט איבערצוריידן, נאָר ער האָט געזאָגט, אַז די קינדער ווערן פֿון יאָר צו יאָר אַלץ מער חשדיק, אַז פֿון גוטע חכמים ווערן זיי אַפּיקורסישע רשעים. דאָס איז, פֿאַרשטייט זיך, אַ גוזמא, נאָר ס’איז אמת, אַז יעדעס יאָר פֿרעגן די קינדער נאָך מער קשיות, נישט בלויז די פֿיר:

„וווּ איז אליהו הנבֿיא?“

„ער איז שוין געקומען און אַוועק?“

„פֿאַר וואָס האָט ער נישט געטרונקען קיין ווײַן?“

„וואָס הייסט? ער האָט דאָך געטרונקען!“

„עס זעט אויס, אַז ניין.“

„גייט ער דען נישט אַרײַן אין אַלע ייִדישע הײַזער במשך פֿון איין נאַכט? ווילט איר ער זאָל ווערן שיכּור?“

און נאָך און נאָך — יעדעס יאָר. „דערפֿאַר“ האָט אַחאָבֿ אויסגעפֿירט: „דאָס יאָר, וועל איך זיי ווײַזן, אַז דער הייליקער נבֿיא קומט יאָ!“ — און ער האָט אויפֿגעהויבן דעם כּוס. איך האָב מורא געהאַט, אַז דאָס איז אַן עבֿירה, נאָר ווי קען מען איבערצײַגן אַ שיכּור? איז, ווײַל אַנדערע האָבן אַחאָבֿן ווײַטער געפּרוּווט איבערצײַגן, האָב איך באַשלאָסן זיך צואײַלן צום פֿערטן כּוס. האָב איך קוים אַרויסגעבראַכט „שְׁפךְ הֲמָתְךָ“, ווי אליהו הנבֿיא איז שוין געווען דאָ! ער האָט געענטפֿערט אויף אַלע קשיות. קודם–כּל, אויף מײַן קשיא, דהײַנו: וואָס איז דער בעסטער אופֿן איבערצוצײַגן דעם שיכּורן אַחאָבֿ? ענטפֿער: „מיט אַ שווערד!‟ — אָבער נישט מיט דער שווערד אַליין. אליהו האָט געהאַט עטלעכע ווערטער פֿאַרן פֿעטער אויך:

„אַחאָבֿ,“ האָט דער נבֿיא געזאָגט, „ס’איז דאָך פּסח, נישט פּורים! בעסער, זאָלסטו טרינקען איצט וואַסער. צווייטנס, מען מוז מאַכן אַ ברכה איידער מע טרינקט ווײַן. דריטנס, דאָס איז מײַן כּוס, ניט דײַנער. צי ווייסטו נישט, וואָסערע צרות פֿאָלגן דעם יעניקן, וואָס גנבֿעט בײַם צווייטן ווײַן? און פֿערטנס, נאָר פֿיר כּוסות ווײַן טרינקט מען בײַם סדר, נישט פֿינף.“

תּכּף–ומיד, מיט אַ ציטערנדיקער האַנט, האָט אַחאָבֿ אַראָפּגעשטעלט דעם נבֿיאס כּוס. ער האָט זיך אויך אַראָפּגעזעצט, און איז געוואָרן, אַ פּנים אויס שיכּור. נײַערט ניכטער ווי אַ רבֿ פֿאַר נעילה. די ענדערונג איז געווען אַזוי שטאַרק, אַזוי פּלוצעמדיק, אַז מיר אַלע, אַפֿילו די קינדער, האָבן זי באַמערקט. דעמאָלט האָט דער ווינט אַ בלאָז געטאָן דורך דער אָפֿענער טיר. מיר האָבן זיך אַרומגעקוקט, און אליהו הנבֿיא איז פֿאַרשוווּנדן געוואָרן, ווי ער וואָלט אין גאַנצן נישט געווען.

מיר האָבן אים געזוכט, אָבער נישט געפֿונען. וואָס יאָ? מיר האָבן געפֿונען אַ קריגל אייל. וואָס מיינט דאָס? אַחאָבֿ האָט געטענהט, אַז אויב מען טאָר נישט טרינקען אליהו הנבֿיאס כּוס ווײַן, טאָר מען אויך נישט קאָכן מיט אליהו הנבֿיאס אייל. אָבער אַחאָבֿס ווײַב, די מומע איזבל, האָט געהאַלטן, אַז זי מעג דעם אייל יאָ נוצן, מחמת אייל נישט ווײַן, בפֿרט נאָך, ווען עס געפֿינט זיך אין אַ קריגל. עס שטייט דאָך געשריבן: „צפחת השמן לא תחסר“, [מלכים א יז:יד] „דער קרוג אייל וועט ניט געמינערט ווערן.“ דאָס הייסט, דאָס קריגל וועט זײַן שטענדיק פֿול, און די מומע האָט כיטרע אַ וווּנק געטאָן: „פֿול, ווי דײַנע כּוסות, אַחאָבֿ.“

אָבער אַלע טענות פֿון דער מומע איזבל האָבן איר מאַן נישט מסוגל געווען איבערצײַגן. ער איז געווען נאָך אַלץ אין אַ גוטן שרעק פֿאַר אליהו: נישט צורירן זיך צו קיין זאַך, וואָס געהערט צום הייליקן נבֿיא. דער סיכסוך צווישן אַחאָבֿ און איזבל, וואָס מיר רופֿן איצט „דער קריגל־קריג“, איז אָנגעגאַנגען ביזן פֿערטן טאָג פּסח.

דעם פֿערטן טאָג פּסח, האָט זיך די מומע איזבל אויפֿגעכאַפּט זייער פֿרי, און צוגעגרייט מצה–ברײַ מיטן אייל פֿון דעם נבֿיאס קריגל. איר קענט מיר גלייבן אויפֿן וואָרט, אַז יעדער וואָס האָט נאָר פֿאַרזוכט די מצה–ברײַ, האָט נאָר איין ביס געמאַכט…

ווי עס זאָל נישט זײַן, האָב איך אײַך נאָר געוואָלט זאָגן, אַז באָבע־מעשׂיות זענען נישט מער ווי באָבע–מעשׂיות, און תּורה איז אמת.