יענע קרענק, וואָס מע וויל פֿון דעם נישט רעדן

The Illness No One Wants to Talk About

ד״ר מישעל פֿרידמאַן פֿירט אַ דיסקוסיע וועגן דער גרויסער אַחריות, וואָס עס נעמען אָן די נאָענטע קרובֿים און פֿרײַנד פֿונעם פּסיכיש קראַנקן מענטשן, צו פֿאַרזיכערן זײַן וווילזײַן, דעם 7טן מײַ, אינעם „דרישה־אינסטיטוט‟, מאַנהעטן.
ד״ר מישעל פֿרידמאַן פֿירט אַ דיסקוסיע וועגן דער גרויסער אַחריות, וואָס עס נעמען אָן די נאָענטע קרובֿים און פֿרײַנד פֿונעם פּסיכיש קראַנקן מענטשן, צו פֿאַרזיכערן זײַן וווילזײַן, דעם 7טן מײַ, אינעם „דרישה־אינסטיטוט‟, מאַנהעטן.

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published May 11, 2014, issue of June 06, 2014.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

ד״ר דבֿורה שטײַנמעץ, אַ טיילצײַטיקע תּלמוד־לערערין אין „דרישה‟ און די דירעקטאָרין פֿון דער פּראָגראַם, האָט געזאָגט דעם „פֿאָרווערטס‟, אַז דער ענין איז נישט קיין קלייניקייט בײַ ייִדן. „אין דער תּורה שטייט 36 מאָל, אַז מע דאַרף אויפֿנעמען דעם פֿרעמדן, אָבער בכלל נישט, אַז מע דאַרף אויפֿפּאַסן אויף זיך אַליין,‟ האָט זי געזאָגט. „פֿון דער אַנדערער זײַט, אין דער אַלגעמיינער קולטור, באַטאָנט מען אפֿשר צו פֿיל דאָס אויפֿפּאַסן אויף זיך אַליין. דער עיקר איז, צו געפֿינען אַ באַלאַנס.‟

שטײַנמעץ, וואָס אַרבעט אויך ווי אַ וואָלונטיר אויף „גולד־פֿאַרם‟, אַן אָנגעזעענער אַנשטאַלט פֿאַר פּסיכיש קראַנקע אין מערבֿ־מאַסאַטשוסעטס, זאָגט, אַז איינער פֿון די צילן בײַם אָרגאַניזירן די לעקציעס איז געווען, אַז מענטשן זאָלן, סוף־כּל־סוף, האָבן אַן עפֿנטלעכן פֿאָרום צו רעדן וועגן פּסיכישער קראַנקייט פֿון אַ ייִדישן קוקווינקל.

„מענטשן האָבן אונדז באַדאַנקט וואָס מיר שטעלן אַרויס די טעמע — פּסיכישע קראַנקייט, אויפֿן סדר־היום, און אַ טייל פֿון זיי האָבן זיך אַפֿילו געחידושט, פֿאַר וואָס ׳דרישה׳ אָרגאַניזירט אַזאַ זאַך, ווען אונדזער געוויינטלעכע טעטיקייט איז צו לערנען פֿרויען תּנ״ך און גמרא,‟ האָט שטײַנמעץ באַמערקט. אַ פּנים, האַלט מען, אַז אַ בית־מדרש פֿאַרנעמט זיך, דער עיקר, מיט ריטואַלן, וואָס האָבן בלויז אַ שײַכות צו ייִדן, ווי שבת און כּשרות.

„אָבער אַ בית־מדרש איז נישט סתּם אַן אָרט זיך צו גריבלען אין די ספֿרים,‟ האָט שטײַנמעץ דערקלערט. „דער ציל פֿון דער תּורה איז דאָך צו דינען ווי אַ וועגווײַזער אין אַלע אַספּעקן פֿון לעבן.‟

שטײַנמעץ האַלט, אַז די פּראָגראַם איז אָבער בלויז אַן אָנהייב. „ס׳איז גוט וואָס די צוהערער האָבן געהאַט אַ געלעגנהייט צו רעדן וועגן דעם ענין און אַז זיי האָבן געמאַכט וויכטיקע פֿאַרבינדונגען מיט אַנדערע, אָבער דער עיקר איז: וואָס ווײַטער? האָפֿנטלעך וועט דאָס זיי אינספּירירן ממשיך צו זײַן די עפֿנטלעכע דיסקוסיעס אין זייערע אייגענע שילן און קהילה־צענטערס.‟