ער האָט געבױט פֿאַר זיך אַ טורעם

He Built Himself a Tower

יורי שערלינג
יורי שערלינג

פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום

Published May 18, 2014, issue of June 06, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 3)

עס איז געקומען דער געבענטשטער טאָג, און אינעם גרױסן עסצימער פֿון דער היסטאָרישער „װילאַ װאַזאַ‟ אין דרעזדען זײַנען זיך צונויפֿגעקומען חײם בײדער און מרים האָפֿמאַן פֿון ניו־יאָרק, דבֿ זעלצער און לעװ בערינסקי פֿון ישׂראל, רפֿאל גאָלדװאַסער פֿון שטראַסבורג, יחיאל שרײַבמאַן פֿון מאָלדאָװע, גאָלדע טענצער פֿון װאַרשע און אַ גרױסע גרופּע ייִדיש־ליבהאָבער פֿון גאָר דער װעלט. ייִדיש האָט געקלונגען אױף יעדן שריט און טריט, עס איז געװען פֿרײלעך, מיט אײן װאָרט — אַ שׂימחה־ושׂשׂון.

איצט קום איך צו צו דער הױפּט־טעמע פֿון מײַן דערצײלונג. אין אײנעם אַ שײנעם טאָג בעת יענעם פֿעסטיװאַל איז צו מיר צוגעגאַנגען דעטלעף הוטשענרױטער און אײַנגערױמט מיר אַ סוד אין אױער: נאָך מיטאָג װעט אין דרעזדען קומען יורי שערלינג, דער גרינדער פֿונעם ייִדישן מוזיקאַלישן קאַמער־טעאַטער. קומען קומט ער מיט זײַן פּריװאַטן עראָפּלאַן און, צום באַדױערן, נאָר אױף אַ פּאָר שעה. דער ציל פֿון שערלינגס װיזיט איז געװען צו באַהאַנדלען די תּנאָים פֿון אױפֿפֿירן זײַן אָפּערע־מיסטעריע „אַ שװאַרץ צײַמל פֿאַר אַ װײַס פֿערדל‟ אין „ראָק־טעאַטער־דרעזדען‟. עס האָט אונדז זײער צוגעפֿידלט, האָט צוגעגעבן דעטלעף, װײַל אױך חײם בײדער, דער מחבר פֿונעם ליברעטאָ, געפֿינט זיך אין דרעזדען.

װאָס זאָל איך אײַך זאָגן? יורי שערלינג און זײַן ייִדישער קאַמער־טעאַטער איז געװען פֿאַר מיר אַ מין סימבאָל פֿונעם קאַמף פֿאַר דער ייִדישער קולטור אין די פֿינצטערע יאָרן פֿון די אַנטיסעמיטישע רדיפֿות אױף אַלץ, װאָס האָט געהערט צו ייִדישקײט. איך רעד שױן ניט װעגן דער אױסגעצײכנטער מוזיק, כאָרעאָגראַפֿיע און רעזשי פֿון שערלינגס ספּעקטאַקלען. כ’מײן, אַז איך בין געװען ניט דער אײנציקער, װאָס האָט געקענט שערלינגס אָפּערע אױף אױסנװײניק. די ייִדישע אינטעליגענץ, און באַזונדער די יוגנט, האָט אים פֿאַרגעטערט. די צװײ פּלאַטעס מיט אַ רעקאָרדירונג פֿון דער אָפּערע פֿלעגט מען פֿאַרקױפֿן נאָר אױפֿן „שװאַרצן מאַרק‟ און עס האָט געקאָסט אַ סך געלט. אָט אַזאַ פּאָפּולערער מענטש איז ער, יורי שערלינג, געװען אין די 1970ער און 1980ער יאָרן. אַזױ פֿיל יאָרן האָב איך געטרױמט צו באַקענען זיך מיט אים און אָט… דער אײבערשטער האָט דערהערט מײַן ביטע, און יורי שערלינג, בכבֿודו־ובֿעצמו, קומט הײַנט קײן דרעזדען, און מיר װעלן זיך, מירטשעם, באַקענען.

דערװײַל זײַנען מיר, דעטלעף הוטשענרױטער, לעװ בערינסקי און די מאָלערין אירענע פֿרענקעל, וועלכע איז געקומען פֿון ניו־יאָרק מיט אירע אַקװאַרעל־אילוסטראַציעס צו בערינסקיס נײַעם בוך „לופֿטבלומען‟, געזעסן אינעם ייִדישן װיסנשאַפֿטלעכן צענטער „תּיקװה‟ און געװאַרט אױף חײם בײדערן און יורי שערלינג. אירענאַ האָט צעלײגט די לופֿטיקע, ממש שמעקנדיקע מיט פֿרילינג אילוסטראַציעס אױפֿן דיל, און זײ האָבן באַדעקט דעם גאַנצן שטח, פֿון דעם טיר־חלל און ביז דער װאַנט.