ער האָט געבױט פֿאַר זיך אַ טורעם

He Built Himself a Tower

יורי שערלינג
יורי שערלינג

פֿון מיכאל פֿעלזענבאַום

Published May 18, 2014, issue of June 06, 2014.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

דער ערשטער האָט זיך אינעם טיר־חלל באַװיזן יורי שערלינג. ער האָט באַקוקט די אילוסטראַציעס און, אָן אַ װאָרט, זיך גלײַך געלאָזט גײן צו דער פּיאַנע בײַ דער װײַטער װאַנט און אָנגעהױבן שפּילן, און טאַקע אַזױ הױך און גיך, אַז ס’האָט מיר אָנגעהױבן שװינדלען אין די אױגן. פֿאַרענדיקט צו שפּילן, איז ער אױפֿגעשטאַנען, צוגעלײגט די רעכטע האַנט צו דער ברוסט, אָנגעבױגן דעם קאָפּ און, אַנשטאָט פֿאָרשטעלן זיך, שטיל אַרױסגערעדט: „פֿערענץ ליסט‟… מיר אַלע זײַנען געבליבן שטײן מיט אָפֿענע מײַלער און דאָ, פּלוצעם, אינעם טיר־חלל האָט זיך באַװיזן חײם בײדערס קודלעװאַטער קאָפּ.

„אָ, — האָט ער אַ זאָג געטאָן, — כ’האָב אײַך טאַקע געפֿונען. װאָס?… שערלינג?…‟ — און אַ פֿרײלעכער האָט בײדער געלאָזט זיך גײן איבער די צעלײגטע אילוסטראַציעס אױפֿן דיל. אירענע פֿרענקעלס האָט היסטעריש אָנגעהויבן לאַכן. ביידער האָט זיך אויף אַ רגע אָפּגעשטעלט. ער האָט אַ קוק געטאָן אױפֿן דיל, אַ שאָקל געטאָן מיטן קאָפּ: „אָ, זײער שײנע בילדער‟, — און איז װײַטער געלאָפֿן איבער די אילוסטראַציעס, גלײַך צו שערלינג. צוגעלאָפֿן און גלײַך אַ פֿרעג געטאָן: „נו, שערלינג, האָסט מיר מסתּמא געבראַכט מײַן געלט!…‟

אַ סך יאָרן האָב איך ניט געקענט פֿאַרשטײן, װאָס פֿאַר אַ פֿינאַנציעלע טענות האָט אַזאַ באַשײדענער מענטש װי חײם בײדער געקענט האָבן צו יורי שערלינג. צו פֿרעגן בײדערן האָב איך זיך געשעמט. אין גיכן איז שױן ניט געװען בײַ װעמען צו פֿרעגן און אָט, דאָ ניט לאַנג האָב איך זיך אָנגעשטױסן אױפֿן בוך פֿונעם רוסישן שרײַבער מיכאַיִל װעלער, „לעגענדעס פֿונעם נעװסקער פּראָספּעקט‟, װאָס איז אַרױס פּונקט אין יענעם 1999טן יאָר, װען מיר אַלע האָבן זיך געטראָפֿן אין דרעזדען.

אין װעלערס ביכל איז דאָ אַ דערצײלונג „אַ פֿוגע מיט אַ טעניס־שפּילער‟, און די העלדן פֿון דער־אָ דערצײלונג זײַנען טאַקע חײם בײדער און יורי שערלינג. אײנע פֿון די בײַ־טעמעס אין דער דערצײלונג איז טאַקע שערלינגס צוזאַמענאַרבעט מיט בײדערן איבער דער אָפּערע־מיסטעריע „אַ שװאַרץ צײַמל פֿאַר אַ װײַס פֿערדל‟. איך ציטיר:

„…דער אַלטער דיכטער חײם בײדער האָט זיך צונױפֿגעשטױסן מיטן יונגן רעזשיסאָר שערלינג. מיר כאַראַקטעריזירן שערלינגען לױט זײַן פּראָפֿעסיאָנעלער טעטיקײט, װי אַ רעזשיסאָר, כּדי ניט כאַראַקטעריזירן אים לױט די מאָראַלישע נאָרמעס, װי אַ טינוף. ער (שערלינג) האָט זיך געװאָנדן צום באַקאַנטן ייִדישן דיכטער בײדער מיט אַ פֿאָרשלאָג אָנצושרײַבן אַ ליברעטאָ צום מוזיקל ׳אַ שװאַרץ צײַמל פֿאַר אַ װײַס פֿערדל׳. בײדער איז די טעמע געװען זײער נאָענט, און ער האָט אָנגעשריבן דעם ליברעטאָ… שערלינג האָט אױף דעם פֿאַרדינט אַ מאַיאָנטיק, אין אונטערשײד פֿון בײדערן, װעלכן ער האָט ניט באַצאָלט קײן אײן גראָשן. אױף אַלע ייִדישע פֿערד וועט קײן צײַמלעך ניט סטײַען…‟