די ייִדישע משפּחה אַמאָל, הײַנט און מאָרגן

The Jewish Family - Past, Present, and Future

פֿון מיכאל קרוטיקאָוו

Published August 14, 2014, issue of August 29, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

די ציוניסטישע באַװעגונג און דער אױפֿקום פֿון מדינת־ישׂראל האָט אױך געהאַט אַ שטאַרקן אײַנפֿלוס אױף דער ייִדישער משפּחה. די לינקע חלוצים, װאָס זײַנען געקומען פֿון מיזרח־אײראָפּע, האָבן פֿײַנט געהאַט אַלץ, װאָס האָט געשמעקט מיטן שטעטל און מיט דער אַלטפֿרענקישער ייִדישקײט. זײ האָּבן געגלייבט אין קאָלעקטיװע פֿאָרמען פֿון לעבן און אַרבעט, און דער קיבוץ איז פֿאַר זײ געװאָרן אַ נײַע משפּחה.

הײַנט װױנען דאָס רובֿ ייִדן אין דער גלאָבאַלער מערבֿדיקער װעלט. די װעלטלעכע ליבעראַלע מלוכות שטיצן דאָס רעכט פֿון זײערע בירגער צו האָבן חתונה מיט װעמען זײ װילן. די דאָזיקע פֿרײַהײט װערט אָפֿטמאָל אױפֿגענומען װי אַ סכּנה פֿאַרן המשך פֿונעם ייִדישן פֿאָלק. באָיאַרין באַמערקט דערבײַ, אַז דער געדאַנק גופֿא, אַז דאָס ייִדישע פֿאָלק געפֿינט זיך אין אַ קריטישן מצבֿ, איז ניט קײן נײַער, און מען דאַרף ניט דאגהן צו פֿיל װעגן דעם. אָבער דער אינסטיטוט פֿון דער ייִדישער משפּחה מאַכט טאַקע יאָ אַדורך היפּשע ענדערונגען. די מערהײט פֿון אַמעריקאַנער ייִדן געהערן צו דער רעפֿאָרמיסטישער שיטה. אַ היפּשע צאָל פֿון זײ שטאַמען פֿון געמישטע משפּחות, בפֿרט אַז דער רעפֿאָרמיסטישער גיור איז אַ סך לײַכטער אײדער דער טראַדיציאָנעלער אָרטאָדאָקסישער. להיפּוך צו די רעפֿאָרמיסטן, פֿאַרנעמט די טראַדיציאָנעלע משפּחה דאָס צענטראַלע אָרט בײַ די חרדים. דער סאָציאָלאָג מנחם פֿרידמאַן האָט אַפֿילו באַנוצט דעם באַגריף „משפּחה־קהילה‟ פֿאַר באַשרײַבן זײער אינערלעכע אָרגאַניזאַציע.

אַזױ אַרום, פֿאַרסך־הכּלט באָיאַרין, איז די ייִדישע משפּחה זײער אַ דינאַמישער באַגריף, װאָס האַלט אין אײן ענדערן זיך זינט די אוראַלטע צײַטן. דערבײַ בלײַבט די משפּחה דער יסוד פֿונעם המשך פֿונעם ייִדישן פֿאָלק. הײַנט איז ניט מעגלעך פֿאָרױסצוזאָגן, װאָס פֿאַר אַ פּנים װעט די דאָזיקע אינסטיטוציע האָבן אין דער נאָענטער צוקונפֿט. אַ ספּעציעלער משל, װאָס ברענגט צונױף די מאָדערנע דינאַמישקײט מיט דער טראַדיציאָנעלער סטאַבילקײט, זײַנען די חב״דישע שליחים, װאָס װערן געשיקט אין די װײַטסטע װינקלען פֿון דער װעלט, אָבער דערבײַ היטן זיי אָפּ זײער טראַדיציאָנעלן לעבנס־שטײגער. באָיאַרין ברענגט אַנדערע אינטערעסאַנטע בײַשפּילן פֿון דער ייִדישער הױפּטשטראָמיקער געזעלשאַפֿט — סײַ די סאַמע מאָדערנסטע און סײַ די סאַמע קאָנסערװאַטיװסטע, כּדי צו שטיצן זײַן פּראָװאָקאַטאָרישן טעזיס, אַז דװקא דאָרט װערן געבױרן די נײַע צוקונפֿטיקע פֿאָרמען פֿון ייִדישן מישפּחה־לעבן.