דער פּרײַז פֿון נאַפֿט און זײַן השפּעה

The Price of Oil and Its Significance

אַן אַרבעטער אין אַ נאַפֿט־סטאַנציע אין כאַרקאָוו, דעם 5טן אויגוסט
Getty Images
אַן אַרבעטער אין אַ נאַפֿט־סטאַנציע אין כאַרקאָוו, דעם 5טן אויגוסט

פֿון גענאַדי עסטרײַך

Published August 29, 2014, issue of September 26, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

אין 2013 פֿלעגט רוסלאַנד פֿאַרדינען פֿון פֿאַרקויפֿן נאַפֿט, דורכשניטלעך, 482 מיליאָן דאָלאַר אַ טאָג. טאָמער וועט דער פּרײַז פֿון נאַפֿט פֿאַלן אין משך פֿון אַ יאָר אויף 1 דאָלאַר, וועט דער מלוכישער בודזשעט באַקומען שטײַערן אויף 1.4 ביליאָן דאָלאַר ווייניקער. דאָס זײַנען, דאַכט זיך, שוין ניט אַזעלכע ריזיקע געלטער פֿאַר רוסלאַנד, אָבער מע דאַרף דאָך זיי אויך ערגעץ געפֿינען. בינו-לבינו, מוז רוסלאַנד אַרײַנלייגן ביליאָנען אין דער אוקראַיִנישער אַוואַנטורע. נאָר דאָס אײַנשליסן קרים אין דער סטרוקטור פֿון דער מלוכה קאָסט משוגענע געלטער.

קרים איז הײַנט, אין תּוך אַרײַן, אָפּגעשניטן פֿון דער „אַלט-רוסישער‟ טעריטאָריע. די איינציקע פֿאַרבינדונג (אַ חוץ דער אַוויאַציע) איז דורך דעם פּראָם, און דאָס הייסט אַז, דעם זומער, מוזן אויטאָס וואַרטן ביז צוויי מעת-לעת, כּדי צו קריגן אַן אָרט אויף אַ שיף. מע זאָגט צו אויפֿצובויען אַ בריק, וואָס וועט קאָסטן ניט ווייניקער פֿון 7 ביליאָן דאָלאַר. אָבער דאָס קלינגט ווי אַן אָפּטימיסטישע אָפּשאַצונג. און דאָס איז בלויז אַ טייל פֿון די צענדליקער ביליאָנען, וועלכע מע קלײַבט זיך אינוועסטירן אין קרים.

פֿאַר דער מלחמה אין אוקראַיִנע מוז מען אויך צאָלן. עס קאָסט געלט צו האַלטן בײַ דער גרענעץ צענדליקער טויזנטער זעלנער. און מע דאַרף באַצאָלן די רוסן און ניט-רוסן, וואָס שלאָגן זיך אין אוקראַיִנע גופֿא. שוין אָפּגעשמועסט פֿונעם פּרײַז, וואָס מע צאָלט פֿאַר געווער און אַנדערע זאַכן, וועלכע מע שיקט בגנבֿה קיין אוקראַיִנע. און אומדירעקט קאָסט די מלחמה אויך גרויסע געלטער, בלי-ספֿק גרעסערע ווי עס קאָסט די עצם מלחמה.

הקיצור, דער פּרײַז פֿון נאַפֿט איז וויכטיק ניט נאָר עקאָנאָמיש. בפֿרט ווען מע דערמאָנט זיך, אַז דווקא דער פֿאַלנדיקער פּרײַז פֿון נאַפֿט אין די 1980ער יאָרן האָט אַרײַנגעטריבן דעם סאָוועטן-פֿאַרבאַנד אין אַזאַ טעמפּן ווינקל, פֿון וועלכן ער איז שוין ניט אַרויס ווי אַן איינהײַנטלעכע מדינה. מע טענהט, אַז הינטער יענעם פּרײַז-אָפּוואַלגער איז געשטאַנען אַמעריקע, וועלכע האָט זיך הינטער די קוליסן צונויפֿגערעדט מיט סאַודיע. קיין חידוש ניט, אַז ליבהאָבער פֿון קאָנספּיראַלאָגישע טעאָריעס זײַנען זיכער, אַז הײַנט טוט אַמעריקע אויך עפּעס אַזוינס, כּדי אונטערצורײַסן דעם עקאָנאָמישן יסוד פֿון פּוטינס ממשלה.

איז עס טאַקע אַזוי? עקאָנאָמיסטן טענהן, אַז הײַנט וועט אַמעריקע ניט וועלן און ניט קענען איבערחזרן דעם קונץ פֿון די 1980ער יאָרן. עס לוינט זיך ניט עקאָנאָמיש, ווײַל אַמעריקע אַנטוויקלט זייער טײַערע ענערגיע־פּראָיעקטן, וועלכע וועלן ווערן עקאָנאָמיש ניט־באַרעכטיקט, טאָמער דער פּרײַז פֿון נאַפֿט וועט זיך היפּש אַראָפּלאָזן.