תּשליך אין ניו־יאָרק

Tashlikh in New York

Getty Images

פֿון גענאַדי עסטרײַך

Published September 24, 2014, issue of October 10, 2014.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

האָבן זיך די זשורנאַליסטן פֿון „פֿאָרווערטס‟ תּמיד צוגעקוקט צום רעליגיעזן לעבן פֿון די אייגענע, ייִדיש-רעדנדיקע לײַט. די צײַטונג איז אַ וויכטיקער (און זייער ווייניק אויסגענוצטער) קוואַל פֿון אינפֿאָרמאַציע מכּוח דעם מצבֿ פֿון רעליגיע אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן. עס גיט אונדז, למשל, די מעגלעכקייט אַרײַנצוקוקן אין ניו-יאָרק אין דער ראָש-השנה צײַט מיט פֿינף-און-אַכציק יאָר צוריק. אַ זשורנאַליסט, וואָס האָט אונטערגעשריבן זײַן אַרטיקל מיטן פּסעוודאָנים „לעד פּענסיל‟ האָט געשריבן (דעם 6טן אָקטאָבער 1929): „ניו-יאָרק איז אַ שטאָט פֿול מיט זינד און מיט אַ סך טײַכן, און צו תּשליך גייען זייער ווייניק‟ — און ווײַטער לייענען מיר: „ראָש-השנה גייען פֿרומע ייִדן צו תּשליך. זיי גייען צום טײַך אַרײַנצותּשליכן (אַרײַנצוּוואַרפֿן) זייערע עבֿירות פֿון דעם פֿאַרגאַנגענעם יאָר, און זאָל דער טײַך אַוועקטראָגן די עבֿירות אין זײַנע שטראָמען צו ווײַטע-ווײַטע וויסטעניש. […]

„אין די אַמאָליקע קליינע שטעטלעך זײַנען צו תּשליך טאַקע געגאַנגען זינדיקע מענטשן מיט פֿרומע מאַסקעס אויף די פּנימער און מיט חסידישע זופּיצעס אויף די אַקסלען. אין ניו-יאָרק אָבער, וווּ עס זײַנען דאָ גענוג צבֿועקעס, זעט מען זיי אָבער ניט בײַ תּשליך. אין ניו-יאָרק גייען ניט די צבֿועקעס צום טײַך פּטור צו ווערן פֿון זייערע עבֿירות. אין ניו-יאָרק גייט מען צום טײַך אָנקלײַבן עבֿירות. מע גייט צום טײַך זינדיקן. […]

„די וואָס גייען אָבער ראָש-השנה צו תּשליך אין ניו-יאָרק, זײַנען קליין אין צאָל, ווי ס׳איז קליין די צאָל פֿון די ריינע פֿרומע אידעאַליסטן אין ניו-יאָרק.‟

דער מחבר מאַכט אַזאַ פֿאַרגלײַך מיט דער „אַלטער היים‟: „דאָרטן איז געקומען אַ גרויסער עולם צום תּשליך אויף אַ קליינעם הילצערנעם בריקל בײַם טײַכל. דאָ קומט אַ קליינע גרופּע ייִדן אויף אַ גרויסן, שטאַרקן אײַזערנעם בריק איבער דעם איסט-ריווער.‟

אַזוי איז עס געווען מיט פֿינף-און-אַכציק יאָר צוריק. פֿון דעמאָלט אָן האָט זיך דער מצבֿ זייער שטאַרק געביטן. איך קוק זיך ניט צו צו די בריקן, אָבער אין מײַן געגנט פֿון ניו-יאָרק, בײַם ים, ווערט דער ברעג פֿול געפּאַקט אויף ראָש-השנה. דער ים, ווי אויך די די ניו-יאָרקער טײַכן און אָזערעס, בלײַבן ניט אָן אַרבעט אין די דאָזיקע טעג.