ימים־נוראימדיקע אוצרות אויף ייִדיש

High Holiday Treasures in Yiddish

Isidor Kaufmann

פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

Published October 02, 2014, issue of October 24, 2014.

(די 4 טע זײַט פֿון 4)

איך וועל אַרויסכאַפּן איינעם פֿון אונדזערע „שעקספּירס‟, יעקבֿ גלאַטשטיין, וועלכער איז געווען אַדורכגעזאַפּט מיט ייִדיש און פּאָעטישער חכמה. דאָ וועט איר מיטאַמאָל דערשפּירן, ווער עס זײַנען געווען די יורשים פֿון אונדזער ייִדישער ייִדישקייט. זײַן ליד הייסט: „אַ ייִדישע קרוין‟.

ווען מײַן טאַטע איז אַלט געוואָרן פֿערציק יאָר,
האָט ער אָנגעטאָן די עלטער ווי אַ ייִדישע קרוין.
ער האָט פֿאַרנומען זײַן אָרט אין דער הייליקער עדה,
און מיט צערטלעכער טאַטעשאַפֿט געוואָרן מײַן זיידע.

… מיר האָבן ביידע געזונגען אַ ירושהדיק ליד,
… מיט זײַן טלית און תּפֿילין און קיטל,
… זײַן מעבֿיר זײַן די סדרה מיטן טראָפּ,
זײַנען געוואָרן דער פֿרומער בוים,
וואָס האָט זיך צעבליט אין מײַן קאָפּ.
… זײַן אמונה האָט באַגראָזט די ייִדנגאַס.

אין זײַן פּאָעמע „אָן ייִדן‟, וואָס ער האָט געשריבן נאָכן חורבן, געדענקט זיך מיר בלויז איין שורה, וואָס האָט מיך אויפֿגעטרייסלט אויף אייביק. ער הייבט אָן מיט די ווערטער:

אָן ייִדן וועט נישט זײַן קיין ייִדישער גאָט.

איך בין די ירשנטע פֿון גלאַטשטיינס פֿאַרלוירענער וועלט. מײַן פֿרעמדער אַרום מיט די אָפּגעפֿרעמדטע „יודאַיִסטישע‟ ייִדן, מיט זייער קאַליאַקען אויף אַ פֿרעמדער שפּראַך אין גאַס, אין שיל, צווישן אייגענע, אַ שפּראַך, וואָס האָט אַ קנאַפּן שײַכות מיט אונדזערע ייִדן, וועלכע דראַפּען זיך אויף די גלײַכע ווענט אָנצוהאַלטן זיך אין אונדזער רײַכער, ייִדישער ירושה; ווילט זיך דאָס יאָר דערלעבן, אויפֿלעבן און איבערלעבן סײַ די שׂונאים, און סײַ די אָפּגעפֿרעמדקייט פֿון דער ייִדישער גאַס, וואָס רינגלט אונדז אַרום.

ווינטש איך די „פֿאָרווערטס‟־לייענער, און שטיץ זיך אויף זיי אָנצוהאַלטן זייער נאָענטקייט צום ייִדישן וואָרט, אַ גוט, געזונט, געבענטשט יאָר, שלום על כּל ישׂראל, און פֿרידן אויף דער וועלט. אמן!