ישׂראל, מיטל־מיזרח

אַ בריוו פֿון מיזרח־ירושלים

A Letter From East Jerusalem

פֿון נעמי זעוועלאָף (Forward)

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

דער פּאַלעסטינער אַבו טאָר איז אָבער אַ בײַשפּיל פֿון מוניציפּאַלער אָפּגעלאָזנקייט. לויט אַ באַריכט פֿון „במקום‟, אַ ישׂראלדיקע נישט־פּראָפֿיט אָרגאַניזאַניציע, פֿון יאָר 2013, האַלט זיך די וועג־אינפֿראַסטרוקטור בײַם צעפֿאַלן זיך, וואָס צוליב דעם קאָן מען נישט פֿאַרבינדן די הײַזער צו דער מוניציפּאַלער וואַסער־סיסטעם. די מיסטקאַסטנס זענען איבערגעפֿולט, און די שולן און הײַזער — איבערגעפּאַקט מיט מענטשן.

דער געאָגראַפֿישער שפּאַלט צווישן די ייִדן און אַראַבער איז במילא אויך אַ געזעלשאַפֿטלעכער. נישט געקוקט אויף דעם, וואָס מײַן באַלעבאָסטע לעבט אַלע יאָרן אין ירושלים, האָט זי נישט געוווּסט, אַז אירע אַראַבישע שכנים זענען נישט קיין בירגער, נאָר בלויז „אײַנוווינער‟, וועלכע קאָנען נישט שטימען אין די נאַציאָנאַלע וואַלן.

נאָך העדזשאַזיס טויט, בין איך געגאַנגען אויף אַ טור פֿון אַבו טאָר, באַגלייט פֿון גאַלעב אַבו נידזשמע, אַ פּענסיאָנירטער שוסטער און דער דערוויילטער וואָרטזאָגער פֿון די אַכט צעצווײַגטע פּאַלעסטינער משפּחות, וועלכע וווינען אין דער געגנט. אין זײַן גרויסן אויטאָ זענען מיר פֿאַרבײַגעפֿאָרן אַ ריי קראָמען, אַ קאָמפּיוטער־געשעפֿט, און דערנאָך — לעבן די ווענט, באַשפּריצט מיט גראַפֿיטי: מאַפּעס פֿון ישׂראל, וווּ די פּאַלעסטינער טעריטאָריעס ווערן באַצייכנט דורך דער פּאַלעסטינער פֿאָן, און פֿון צײַט צו צײַט — אַ האַקנקרייץ.

ביז לעצטנס איז די געגנט געווען שטיל, אַן אָרט, וווּ די ייִדן און פּאַלעסטינער האָבן געלעבט באַזונדער אָבער רויִק, האָט אַבו נימדזשע דערקלערט. בערך מיט אַ יאָר צוריק האָבן די אָרטיקע פּאַלעסטינער אָנגעהויבן אַ „פֿרידלעכע פּראָטעסט־באַוועגונג‟ קעגן דער וואַקסנדיקער צאָל ייִדן, וואָס האָבן באַזוכט דעם „אַל־אַקסאַ‟. זינט העדזשאַזיס טויט, האָט ער געזאָגט, האָט די ישׂראלדיקע פּאָליציי אָנגעהויבן ניצן שטאַרקערע וואָפֿנס קעגן די דעמאָנסטראַנטן, ווי גומענע קוילן און טרערן־גאַז.

די עלטערע מענער אין דער געגנט האָבן נישט איין מאָל זיך געבעטן בײַ די יונגע לײַט אָפּצושטעלן די צוזאַמענשטויסן מיט דער פּאָליציי, כּדי צוריקברענגען זיכערהייט אין אַבו טאָר. „בײַ די ייִנגלעך זענען די צוזאַמענשטויסן אָבער אַ וועג צו דערקלערן: ׳איך בין דאָ׳,‟ האָט אַבו נידזשמע געזאָגט.

איך האָב זיך אויך געטראָפֿן מיט אַ ייִדישן כּלל־טוער אין אַבו טאָר, אַ ישׂראלדיקער אַמעריקאַנער, דוד מאיר־עפּשטיין. ער און זײַן פֿרוי וווינען אויף אַסאַעל־גאַס, די גרענעץ צווישן די ייִדישע און פּאַלעסטינער אָפּטיילן. „מיר זענען אין וואַרעמע באַציִונגען מיט אונדזערע פּאַלעסטינער שכנים,‟ האָט ער געזאָגט.

אָבער במשך פֿונעם לעצטן אַנדערטהאַלבן יאָר, האָט מען וואַנדאַליזירט ייִדישע הײַזער, אונטערגעצונדן ייִדישע אויטאָס און צעריסן די רייפֿן פֿון פּאַלעסטינער אויטאָס. „איך בין זיכער, אַז די אַטאַקירער פֿון ביידע צדדים קומען פֿון מחוץ דער געגנט,‟ האָט ער באַמערקט.

איין מענטש וואָס זאָרגט זיך נישט איז מײַן באַלעבאָסטע. דעם טאָג נאָך העדזשאַזיס טויט, ווען מע האָט געהערט די קלאַנגען פֿון צוזאַמענשטויסן, האָט זי געקלאַפּט אין דער טיר, טראָגנדיק איר שלאָפֿראָק. כ׳בין צוגעלאָפֿן, זיכער, אַז זי איז געקומען קאָנטראָלירן צי אַלץ איז אין אָרדענונג.

אָבער ניין, זי האָט בלויז געוואָלט וויסן, צי עס רינט פֿון דער סטעליע, צוליב דעם ירושלימער רעגן…