(די 2 טע זײַט פֿון 2)
אין עלטערן דײַטשיש איז, אָבער, אויך געווען דער טײַטש ‘געבן אַ סימן בײַם צעגיין זיך’, איז אָט דער טײַטש אַרײַן אין ייִדיש און אין פּויליש. בײַ די פּאָליאַקן איז נאָך דאָ אויך דער רעליגיעזער טײַטש; בײַ ייִדן, פֿאַרשטייט זיך — נישט. (ווי אַזוי ייִדן ספּראַווען זיך שפּראַכיק מיט קריסטלעכקייט איז אַ גרויסע טעמע, נאָר אַ באַזונדערע.)
דאָס איז אַלץ גערעדט געוואָרן ווען מע געזעגנט זיך אויף אַ גוטן אופֿן. טאָמער וויל מען יענעם אָפּפֿאָרן, מיאוס זיך געזעגענען? בײַ סטוטשקאָוון קען מען געפֿינען אַ ים מיט ברירות:
אַוועק פֿון דאַנען!
אַוועק פֿון מײַנע אויגן!
גיי קיין גושן!
טראָג זיך אָפּ!
פֿאַרנעם זיך!
רוק זיך!
פּאַשאָל וואָן!
הלך משה מרדכי!
לכה דודי!
דײַן פֿוס זאָל בײַ מיר נישט געדאַכט ווערן!
ברוך שפּטרני!
פּטור אַ חמץ!
יאַזדאַ!
הולך(אַרויסגערעדט /הוילעך/)!
חוץ אַ פּאָר גראָבע ווערטער, וואָס בעסער זיי דאָ נישט אויסרעכענען.
לאָמיר אויך דערמאָנען, אַז אין מיזרח־אייראָפּע האָבן ייִדן גערעדט מיט חיות אויף „גוייש“, איז כּדי אָפּצופּטרן אַ הונט, למשל, האָט מען גערעדט רוסיש: „פּאַשאָל וואָן!“ (‘גיי אַרויס!’). איז אויב מע זאָגט עס אַ מענטשן, איז עס, פֿאַרשטייט זיך, זייער מיאוס.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.