איך שעפּ תּמיד נחת פֿון דעם ווי אַזוי מלוכה־פֿונקציאָנערן קלײַבן אויס ווערטער, ווען עס קומט צו באַשרײַבן זאַכן, וועלכע זיי ווילן בעסער פֿאַרשווײַגן.
ווען דער סאָוועטן־פֿאַרבאַנד האָט אין דעצעמבער 1979 אײַנגעפֿירט זײַנע מיליטערישע כּוחות אין אַפֿגאַניסטאַן, האָט מען צוגעטראַכט דעם אייפֿעמיזם „דער באַגרענעצטער קאָנטינגענט פֿון סאָוועטישן מיליטער‟. אין אויגוסט 2008, האָט רוסלאַנד כּלומרשט גאָר ניט געפֿירט קיין מלחמה מיט גרוזיע, נאָר פּשוט געטאָן אַלץ, כּדי „צווינגען גרוזיע צו שלום‟ — אָט אַזאַ לינגוויסטישן פּערל האָט מען דעמאָלט אויסגעמײַסטרעוועט. און איך וועל אַפֿילו ניט אָנהייב צו באַשרײַבן די עזאָפּישע שפּראַך פֿון דער הײַנטיקער רוסישער פּראָפּאַגאַנדע.
רוסלאַנד איז ניט דאָס איינציקע לאַנד, וואָס צייכנט זיך אויס אין אַזעלכע לינגוויסטישע שטיק. אַמעריקע קען אויך זיך באַרימען מיט אירע מײַסטערס פֿון דעם פּראָפּאַגאַנדיסטישן לשון. ווי געפֿעלט אײַך, אַ שטייגער, דער טערמין enhanced interrogation techniques? אַ גוט וואָרט איז עס — enhanced. מע קען עס פֿאַרטײַטשן ווי „מער אינטענסיוו‟, אָדער אויך „פֿון אַ בעסערן קוואַליטעט צי פֿאַרנעם‟. הקיצור, ס’איז אַ געראָטענער מיטל צו פֿאַרנעפּלען דעם תּוכן, בפֿרט ווען דער דאָזיקער תּוכן מיינט פּראָסט און פּשוט — פּײַניקונג.
דיאַנע פֿײַנשטיין, די 81־יאָריקע מיטגלידערין פֿון דעם אַמעריקאַנער סענאַט, פֿאַרענדיקט איר קאַריערע ווי די אָנפֿירערין פֿונעם אויסשפּיר־קאָמיטעט מיט אַרויסלאָזן אַ 525־זײַטיקן באַריכט, וועלכער באַשרײַבט טאַקע די סיסטעם פֿון פּײַניקונגען, פּראַקטיצירט דורך אַמעריקאַנער אַגענטן אין דעם איצטיקן יאָרהונדערט. איך וועל דאָ ניט איבערחזרן די מיטל־עלטערלעכע פּײַניקונגען, אויסגענוצט, דער עיקר, מיטן ציל אַרויסצוקוועטשן אינפֿאָרמאַציע פֿון פֿאַרכאַפּטע מוסולמענישע טעראָריסטן. ס’איז גענוג צו זאָגן, אַז די טעכניק איז געווען באמת אַן „אינטענסיווע‟ — אַזאַ אינטענסיווע, אַז ניט אַלע האָבן געקענט עס איבערלעבן.
צו מאָל האָט מען ניט דירעקט געפּײַניקט, אָבער סתּם ניט געלאָזט שלאָפֿן אין משך פֿון אַ פּאָר מעת־לעתן, און אַפֿילו נאָך לענגער. איך געדענק, ווי דער ייִדישער שרײַבער שמואל גאָרדאָן האָט מיר דערציילט וועגן אַזאַ „טעכניק‟. ער האָט עס אויף זיך אויסגעפּרוּווט, ווען מע האָט אים אַרעסטירט אין די סטאַליניסטישע צײַטן. דעמאָלט האָט מען דאָך אויך אָפֿיציעל דערלויבט צו פּײַניקן די אַרעסטאַנטן, און דער רוסישער טערמין האָט געקלונגען זייער ענלעך אויף enhanced interrogation techniques. האָט מיר שמואל גאָרדאָן ז”ל דערקלערט, אַז מע פֿלעגט אויף אַזאַ אופֿן, דורך ניט דערלויבן צו שלאָפֿן, דערפֿירן אים און אַנדערע צו אַזאַ צושטאַנד, ווען מע האָט שוין ניט געקענט קאָנטראָלירן דעם שׂכל.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.