געשיכטע, פּובליציסטיק

ד״ר קינגס דאָקטאָראַט: אַ משל מיט אַ פּלאַגיאַט

Dr. King’s Doctorate: A Case of Plagiarism

פֿון איציק בלימאַן

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

דעם 9טן נאָװעמבער 1990 האָט דער זשורנאַליסט פּיטער װאַלדמאַן אָפּגעדרוקט אַן אַרטיקל אױף דער טעמע אין „װאַל סטריט־זשורנאַל“; דער סקאַנדאַל איז געװען ריזיק. אין יעדער גרױסער אַמעריקאַנער צײַטשריפֿט האָט מען געשטעלט די פֿראַגע, צי די נײַ־אַנטדעקטע פֿאַקטן װעלן באַפֿלעקן ד”ר קינגס גוטן נאָמען?

אַ קאָמיטעט האָט זיך פֿאַרזאַמלט אין באָסטאָנער אוניװערסיטעט און געפּסקנט, אַז „ס’איז קײן ספֿק נישט, אַז ד”ר קינג האָט פּלאַגיִיִרט אין זײַן דיסערטאַציע“, אָבער „אָפּרופֿן זײַן דאָקטאָראַט“ װאָלט נישט געדינט קײן צװעק. פֿון דעסטוועגן, האָט דער קאָמיטעט רעקאָמענדירט, אַז די אוניװערסיטעטישע ביבליאָטעק זאָל צושטעלן אַ הוספֿה צום אָריגינאַל פֿון קינגס דיסערטאַציע, װאָס זאָל באַשרײַבן זײערע דערגרײכונגען.

פֿאַר װאָס איז מאַרטין לוטער קינג באַגאַנגען אַזאַ גרױסע אַקאַדעמישע עבֿירה? לױט דוד טעלענען איז קײן מאָל נישט געװען קײן פֿראַגע, צי קינג האָט פֿאַרשטאַנען די אַקאַדעמישע סטאַנדאַרטן, װאָס ער האָט געדאַרפֿט פֿאָלגן װי אַ דאָקטאָראַנט. קינג איז געװען „אַזױ נישט־פֿאַראינטערעסירט אין דער אײגענער דיסערטאַציע, אַז ער האָט אַפֿילו נישט געפּרוּװט באַהאַלטן זײַן פּלאַגיאַט. אין אײן פּאַראַגראַף האָט ער געקאָנט שטעלן געװיסע װערטער אין גענדזן־פֿיסלעך און אָנגעגעבן זײַן מקור אין אַ הערה; און אינעם צװײטן פּאַראַגראַף — װײַטער נוצן די װערטער פֿון זעלבן מקור, אָבער דאָס מאָל שױן אָן גענדזן־פֿיסלעך אָדער הערות. הײסט עס, ער האָט בפֿירוש אָפּגעשיקט זײַנע לײענער צו די זעלביקע מקורים, פֿון װאַנען ער האָט אין אַנדערע פּאַראַגראַפֿן סתּם געגנבֿעט“.

קינגס ציל איז געװען איבערצוגעבן אַ גענױען סך־הכּל פֿון דעם, װאָס די פֿריִערדיקע טעאָלאָגן האָבן אױסגעטײַטשט אין טיליכס און װימאַנס װערק. אים איז נישט אָנגעגאַנגען, אַז די דיסערטאַציע זאָל מיט זיך פֿאָרשטעלן אַן אָריגינעלן צושטײַער אין הילכות טעאָלאָגיע. מע זעט אין פּראָפֿ’ האַראָלד דעװאָלפֿס אָפּרוף, אַז קײן סך מער האָט ער נישט דערװאַרט פֿון זײַן סטודענט: ער דערמאָנט, אַז קינג „קען דעם אינהאַלט פֿון די שײַכותדיקע מקורים“, אָבער זאָגט גאָרנישט וועגן קינגס פֿעיִקײטן בײַם אַנאַליזירן זײ אױף אַן אָריגינעלן אופֿן.

ס’איז קלאָר, מיט כּמעט פֿופֿצן יאָר נאָכן אױסבראָך פֿונעם סקאַנדאַל, אַז מאַרטין לוטער קינגס שם איז פֿאַרבליבן דער זעלבער װי פֿריִער. קודם־כּל, באַטראַכט מען אים װי אַן אַקטיװיסט, װאָס האָט פֿאַרקערפּערט װיכטיקע פּאָליטישע צילן און אַ גאַנצע פּאָליטישע באַװעגונג. אין זײַנע באַקאַנטע רעדעס האָט ער מײַסטעריש צונױפֿגעפֿלאָכטן די מעטאַפֿאָרן און בילדער, װאָס ער האָט אײַנגעזאַפּט אין קלױסטער און אין דער אַרומיקער קולטור. אמת, די רײדסטילן פֿון אַ פּאָליטישן אָדער רעליגיעזן אָראַטאָר גילטן נישט אין דער אַקאַדעמישער ספֿערע, װוּ ס’איז אַ מוז זיך צו פֿאַררופֿן בפֿירוש אױף יעדן מקור.

אָבער נישט דערפֿאַר געדענקט מען אים, און נישט דערפֿאַר װעט מען אים געדענקען. נישט צוליב דעם דאָקטאָראַט, נישט צוליב די העכער צװאַנציק ערן־דאָקטאָראַטן, װאָס ער האָט געקראָגן אין משך פֿון זײַן קאַריערע, צװישן זײ פֿון יעל־אוניװערסיטעט און ניוקעסלער אוניװערסיטעט אין ענגלאַנד. כאָטש מע קען בשום־אופֿן נישט באַרעכטיקן דעם פּלאַגיאַט, מוז מען אָפּשאַצן ד”ר קינגן אױפֿן סמך אי פֿון זײַנע אױפֿטוען, אי פֿון זײַנע חסרונות.