פּובליציסטיק

וואָס איז די ווערט פֿונעם מינסקער אָפּמאַך?

What is the value of the Minsk agreements?

פֿון גענאַדי עסטרײַך

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

מע זעט, בפֿרט אין דער לעצטער צײַט, אַז אוקראַיִנע באַווײַזט זיך אַלץ ווייניקער ווי אַ נאַציאָנאַלער (צי אַפֿילו אַ נאַציאָנאַליסטישער) פּראָיעקט און באַקומט אַלץ מער אַן אויסזען פֿון אַ פּראָיעקט פֿון אַן „אַנדער מין רוסלאַנד”. דער שפּראַך־קאָנפֿליקט האָט שוין, דאַכט זיך, לאַנג פֿאַרלוירן זײַן שאַרפֿקייט. סײַ אין דעם אוקראַיִנישן לעבן, סײַ אין דער מעדיאַ איז זייער פֿאַרשפּרייט געוואָרן צוויי־שפּראַכיקייט. רוסיש רעדן סײַ די וואָס קעמפֿן קעגן אוקראַיִנע, סײַ זייער אָפֿט אויך די, וואָס ווײַזן אַרויס זייער גרייטקייט צו שטאַרבן אין שלאַכטן פֿאַר אוקראַיִנע. כאַראַקטעריש, אַז צווישן די צענטראַלע פֿיגורן אויף דער אוקראַיִנישער טעלעוויזיע זײַנען דאָ אויך רוסיש־שפּראַכיקע זשורנאַליסטן, און מע זעט ניט, אַז די רוסישע שפּראַך זאָל זיי שטערן צו פֿירן זייערע פּאָפּולערע פּראָגראַמען. פֿאַקטיש, אַזוי געדענק איך עס פֿון מײַנע יונגע יאָרן אין אוקראַיִנע: די רוסיש־שפּראַכיקע פֿלעגן פֿאַרשטיין די אוקראַיִניש־רעדנדיקע, און פֿאַרקערט.

מע קען ניט זאָגן, אַז אוקראַיִנע האָט זיך אין גאַנצן אָפּגעזאָגט אויך פֿון דער סאָוועטישער ירושה. אין דער רשימה פֿון נאַציאָנאַלע יום־טובֿים בלײַבן אַזעלכע, וואָס מע פֿײַערט אויך אין רוסלאַנד. און די רייד גייט ניט בלויז וועגן די פּראַוואָסלאַוונע חגאָות, נאָר אויך וועגן דעם 8טן מאַרץ ווי דער אינטערנאַציאָנאַלער פֿרויען־טאָג; דעם ערשטן מײַ ווי דער טאָג פֿון סאָלידאַריטעט פֿון האָרעפּאַשניקעס אין דער גאָרער וועלט, און דעם 9טן מײַ ווי דער נצחון־טאָג איבער דעם פֿאַשיסטישן דײַטשלאַנד. אין די פּאַראַלעלן, וואָס ווערן דורכגעפֿירט אין דער אוקראַיִנישער מעדיאַ, באַמערקט מען אַן אָפּקלאַנג פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה. למשל, די אוקראַיִנישע מיליטער־לײַט, וואָס האָבן זיך געשלאָגן פֿאַרן קאָנטראָל פֿון דעם דאָנעצקער אַעראָפּאָרט, פֿאַרגלײַכט מען מיט די סאָוועטישע זעלנער אין סטאַלינגראַד.

אַזוי אַרום, רעדט מען און מע שרײַבט וועגן אוקראַיִנע (און אפֿשר באַמערקט מען אַפֿילו ניט, אַז מע טוט עס) ווי וועגן אַ פֿאַרבעסערטן נוסח פֿון רוסלאַנד: אָן פּוטינען, אָן שאָוויניסטישער אַגרעסיווקייט, און מיט גראַוויטאַציע צו אייראָפּע. אין דער אמתן, איז עס ניט קיין נײַעס. אין דעם געביט פֿון אוקראַיִנישער קולטור האָט מען עס געזען אין די 1920ער יאָרן, אָבער דער באָלשעוויסטישער רעזשים האָט דעם דראַנג צו מערבֿ אָפּגעשטעלט און זיך אומברחמנותדיק זיך אָפּגערעכנט מיט אַ סך אינטעלעקטואַלן — אָנהענגער פֿון דעם דאָזיקן דראַנג.

איך קוק פֿון מאָל צו מאָל די פּראָגראַמען אויף דער רוסישער און אוקראַיִנישער טעלעוויזיע, אין וועלכע עס באַטייליקן זיך פֿאָרשטייער פֿון ביידע צדדים אין דעם קאָנפֿליקט. דערווײַל איז מיר ניט אויסגעקומען צו זען, עס זאָל איינער זיך צונויפֿרעדן מיטן צווייטן. צווישן פּוטינס רוסלאַנד און דעם אוקראַיִנישן „רוסלאַנד” ליגט אַן אָפּגרונט. אַ סבֿרא, אַז דער מינסקער אָפּמאַך האָט דעם דאָזיקן אָפּגרונט קלענער ניט געמאַכט. אַזוי אַז די איינציקע האָפֿענונג, אַז פּוטינס צד זאָל דערזען פֿאַר זיך אַן אָפּגרונט — אַן עקאָנאָמישן, פּאָליטישן, סאָציאַלן. די מורא אַראָפּצופֿאַלן אין אַזאַ תּהום איז דאָס איינציקע, וואָס קען אָפּשטעלן די ווײַטערדיקע עסקאַלאַציע פֿונעם קאָנפֿליקט.