„לייבל‟ נימוי צו גאַסט אין מײַן ייִדיש־קלאַס

“Leybl” Nimoy’s Visits to My Yiddish Class

לייבל (לענאַרד) נימוי און מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן
לייבל (לענאַרד) נימוי און מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

Published March 06, 2015, issue of April 03, 2015.

אַ מענטש האָט אָפּגעלעבט 83 יאָר, און בײַם לעבן דורך אַ צופֿאַל אַרײַנגעפֿאַלן אין אַ גאָלד־גרוב. איך רעד דאָ וועגן דעם באַרימטן קינאָ־אַקטיאָר לייבל (לענאַרד) נימוי, וועמען איך האָב געקענט און געווען באַפֿרײַנדעט מיט אים אַ קימא־לן ווער ווייסט וויפֿל יאָר.

איך האָב דעם הויכן, שמייכלענדיקן אַקטיאָר באַקענט אין 1998, בײַ מײַנס אַ ייִדישער פּיעסע „לידער פֿון גן־עדן‟, וואָס מ‘האָט דעמאָלט געשפּילט אין שעקספּיר־פֿעסטיוואַל און „פּאַבליק־טעאַטער”, בעת דזשאָו פּאַפּ האָט עס פּראָדוצירט. לייבל און איך האָבן זיך אָפֿט באַגעגנט און געשמועסט אויף ייִדיש.

דער אמת איז, אַז ער האָט אָנגעהויבן אין לאָס־אַנדזשעלעס אויף דער ייִדישער בינע מיט מאָריס שוואַרצן אין „טובֿיה דער מילכיקער‟. נאָך דעם איז די צײַט אַוועק, זוכנדיק אַרבעט אין האַליוווּד וווּ די אַקטיאָרן זײַנען אַדורך קאַלטס און וואַרעמס ביז זיי האָבן עפּעס געפֿונען. דער אמת איז, אַז ס’איז אַלעמאָל געווען און געבליבן איינס פֿון די שווערסטע פּראָפֿעסיעס ווי צו מאַכן אַ קערבל. ווי אַן אַקטיאָר האָט ער זיך נישט ספּעציעל אויסגעצייכנט ביז… מ’האָט אים פֿאָרגעלייגט די דרײַ וואָכעדיקע עפּיזאָדן אויף טעלעוויזיע אין אַ סעריע, וואָס האָט געהייסן „סטאַר־טרעק‟, אַ פֿאַנטאַסטישע מעשׂה, וואָס האָט געהאַט צו טאָן מיט פֿליִענדיקע פּלאַנעטן און אַלערליי פֿיקטיווע כאַראַקטערן. אָפּגעשפּילט דרײַ וואָכן, באַקומען דערפֿאַר פֿינף און דרײַסיק דאָלער געהאַלט און משה זוך מיך.

האָט ער זיך ווידעראַמאָל אַרומגעדרייט אָן אַן אַרבעט און געהאַלטן בײַ אויפֿגעבן די גאַנצע אַקטיאָרסקע פּראָפֿעסיע בכלל, ביז ס’האָט זיך געפֿונען אַ פּראָדוצענט, וועלכער האָט דערזען אין „סטאַר טרעק‟ אַ שלאַגער, און אָנגעשטעלט די זעלבע אַקטיאָרן, און ס’איז אַוועק ווי געשמירט.

נאָכן באַקענען זיך נעענטער מיט לייבלען, האָב איך אים פֿאַרבעטן אין מײַנע קלאַסן אין קאָלומביע־אוניווערסיטעט. ער האָט עס מיט אהבֿה אָנגענומען. דער גאַנצער שטאָק לערער און סטודענטן זײַנען זיך צוזאַמענגעלאָפֿן ווי אויף אַ יריד בלויז אָנצוקוקן דעם „מיסטער ספּאַק‟; אַלע האָבן אים געקענט פֿון די פֿילמען. ווען לענאַרד איז אַרײַנגעקומען אין מײַן געפּאַקטן קלאַס, האָט ער באַלד באַפֿוילן:

„אַזוי ווי איך רעד אַ נישקשהדיקן ייִדיש, וויל איך, אַז די פֿראַגעס זאָלן געשטעלט ווערן אויף ייִדיש, ווײַל אויף ענגליש וועל איך זיי נישט ענטפֿערן.

די ערשטע פֿראַגע איז געווען:

„פֿון וואַנען איז געקומען דאָס וואָרט ׳וואָלקן׳, מיט וועלכן עס איז באַצײכנט געווען דער פֿליִענדיקער פּלאַנעט פֿון זינט ער האָט זיך באַוויזן אויפֿן עקראַן?”