אַ פּרוּוו צו שאַפֿן מיטגעפֿיל צווישן אוקראַיִנער און ייִדן

Enabling Empathy Between Ukrainians and Jews

דעם פֿאַרגאַנגענעם נאָוועמבער האָט די UJE, בשותּפֿות מיט דער „ייִדישער קאָנפֿעדעראַציע פֿון אוקראַיִנע‟, באַערט דעם פֿילאַנטראָפּ וויקטאָר פּינטשוק מיט דער פּרעמיע אויפֿן נאָמען פֿון אַנדריי שעפּטיצקי, צוליב זײַנע אויפֿטוען צו פֿאַרשטאַרקן די באַציִונגען צווישן אוקראַיִנער און ייִדן. אויפֿן בילד: הרבֿ דבֿ בלייך, פֿון דער „קאָנפֿעדעראַציע‟, פּרעזענטירט די פּרעמיע
Sergey Illin
דעם פֿאַרגאַנגענעם נאָוועמבער האָט די UJE, בשותּפֿות מיט דער „ייִדישער קאָנפֿעדעראַציע פֿון אוקראַיִנע‟, באַערט דעם פֿילאַנטראָפּ וויקטאָר פּינטשוק מיט דער פּרעמיע אויפֿן נאָמען פֿון אַנדריי שעפּטיצקי, צוליב זײַנע אויפֿטוען צו פֿאַרשטאַרקן די באַציִונגען צווישן אוקראַיִנער און ייִדן. אויפֿן בילד: הרבֿ דבֿ בלייך, פֿון דער „קאָנפֿעדעראַציע‟, פּרעזענטירט די פּרעמיע

פֿון שׂרה־רחל שעכטער

Published April 03, 2015, issue of May 01, 2015.

(די 3 טע זײַט פֿון 3)

דערצו קאָאָרינינירט מען אַ גרויסן סעמינאַר אין יוני, פֿאַר סטודענטן אין אוקראַיִנע (און שפּעטער — אין קאַנאַדע), מיטן נאָמען The Seduction of Propaganda and Mass Violence in Ukraine in the 20th-21st Centuries. „מיר ריכטן זיך, אַז בערך 400 סטודענטן און יונגע אַקאַדעמיקער פֿון אוקראַיִנע, און עטלעכע פֿון אַמעריקע, ישׂראל און קאַנאַדע, וועלן זיך באַטייליקן,‟ האָט געזאָגט נאַטאַליע פֿעדוטשאַק, די דירעקטאָר פֿון קאָמוניקאַציעס בײַ דער UJE.

פֿעדוטשאַק, וועלכע איז דערצויגן געוואָרן אין אַן אוקראַיִנישן ייִשובֿ אין דענווער, קאָלאָראַדאָ, האָט קינדווײַז ווייניק געוווּסט וועגן די שחיטות פֿון ייִדן אין אוקראַיִנע. „יעדן שבת, אַ גאַנצן טאָג, האָב איך זיך געלערנט אין אַן אוקראַיִנישער שול,‟ האָט זי געזאָגט. „איך אַליין האָב גיכער געוואָלט קוקן קאַרטונס אויף טעלעוויזיע, אָבער דער טאַטע האָט נישט געלאָזט. און זונטיק זענען מיר, אַוודאי, געגאַנגען אין קלויסטער.‟

שפּעטער האָט זי זיך דערוווּסט פֿאַרשידענע זאַכן וועגן איר משפּחה בעת דעם חורבן, ווי, למשל, אַז איר זיידע פֿון דער מאַמעס צד, וועלכער האָט געוווינט אין טאָראָנטאָ, האָט אַמאָל רעפּרעזענטירט דעם פּאָדהײַעצער ראַיאָן אינעם „סיים‟, דעם פּוילישן פּאַרלאַמענט. אין די 1990ער יאָרן, אַז ער איז שוין געווען אַלט און קראַנק, איז זי געפֿאָרן קיין טאָראָנטאָ אים צו אינטערוויוירן.

„ווי נאָר מיר האָבן אָנגעהויבן דעם אינטערוויו, האָט ער געזאָגט: ׳כ׳דאַרף דיר דערציילן וועגן די ייִדן.׳ ער האָט מיר דערציילט, אַז קינדווײַז פֿלעג ער זיך שפּילן אויף דער גאַס מיט ייִדישע ייִנגלעך, אָבער נישט ביז ער איז עלטער געוואָרן, האָט ער געוווּסט וואָס מע טוט צו די ייִדן. נאָכן אָנשליסן זיך אינעם אוקראַיִנישן מיליטער איז ער איין מאָל, נאָך אַ פּאָגראָם, אַרײַנגעגאַנגען אין אַ שײַער, אָנגעטראָטן אויף אַ בערגל היי, און פּלוצלינג דערזען ווי זײַן שטיוול איז פֿאַרשמירט מיט בלוט. דער אימאַזש האָט אים געפּלאָגט יאָרן לאַנג.‟

מיט יאָרן שפּעטער, האָט פֿעדוטשאַק זיך דערוווּסט נאָך אַ זאַך: די חנעוודיקע טיי־טעפּלעך מיט די בילדער פֿון נאַפּאָלעאָן און זשאָזעפֿין, וואָס זענען אַלע יאָרן געשטאַנען אין דער גלעזערנער שאַפֿע, האָט באמת באַלאַנגט צו אַ ייִדישער משפּחה אין קראָקע. איר מומע האָט איר דערציילט, אַז דער זיידע, וואָס איז געווען אַן אַדוואָקאַט, האָט בשעת דער צווייטער וועלט־מלחמה געעפֿנט אַ געשעפֿט אין קראָקע, וווּ ער האָט געהאַט אַ סך קונים. איין נאַכט האָט עמעצער אָנגעקלאַפּט אין דער טיר און אים געזאָגט: „מע פֿירט אונדז מאָרגן אין אוישוויץ. באַהאַלט די טעפּלעך. אויב איך קום נישט צוריק, זענען זיי אײַערס.‟

„דאָס איז איצט מײַן אָבסעסיע — צו ווײַזן מענטשן, אַז די אוקראַיִנער און ייִדן זענען אַ טייל פֿון איין גרויסן בילד־טעפּעך,‟ האָט פֿעדוטשאַק באַמערקט. זי האָט שוין באַזוכט ישׂראל דרײַ מאָל, און זיך באַטייליקט אין אַ סעמינאַר אין „יד־ושם‟ פֿאַר אוקראַיִנישע חורבן־לערער.

„מײַנע פֿרײַנד האָבן מיך שוין אָנגעהויבן פֿרעגן, צי איך בין אַליין אַ ייִדישע,‟ האָט זי מיט אַ שמייכל געזאָגט.