ידיעות פֿון מאָסקווע

News from Moscow

פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published April 15, 2015, issue of May 01, 2015.

דער דאָקומענטאַר „אַ העפֿט פֿון פֿאַרברענטער געטאָ‟

דער קולטור־צענטער בײַ דער אַמבאַסאַדע פֿון מדינת־ישׂראל אין מאָסקווע האָט זונטיק אָרגאַניזירט אַ באַגעגעניש לכּבֿוד דעם חורבן-טאָג און העלדישקייט. עס איז דעמאָנסטרירט געוואָרן אַ פֿילם אונטערן נאָמען „אַ העפֿט פֿון פֿאַרברענטער געטאָ‟, וואָס באַזירט זיך אויף טאַמאַראַ לאַזערסאָנס טאָגבוך. טאַמאַראַ לאַזערסאָן איז געבוירן געוואָרן אין קאָוונע. בעת דער מלחמה איז זי געווען אין דער קאָוונער געטאָ, פֿון וואַנען זי איז אַנטלאָפֿן און געבליבן לעבן. איצט וווינט זי אין ישׂראל. איר טאָגבוך (זי האָט אים געשריבן אין געטאָ אויף רוסיש) האָט זיך פֿאַרהיט און מיט עטלעכע יאָרן צוריק איז ער פֿאַרעפֿנטלעכט געוואָרן אין מאָסקווע. דעם פֿילם אויפֿן סמך פֿון דעם טאָגבוך האָט געמאַכט דער באַקאַנטער רוסלענדישער רעזשיסאָר יעווגעני צימבאַל. ער האָט זיך באַגעגנט מיט דעם עולם, דערציילט וועגן זײַן אַרבעט און געענטפֿערט אויף די פֿראַגעס.

אַן אָוונט געווידמעט אַלען גינזבערג

מיטן חורבן־טאָג איז אויך פֿאַרבונדן די באַגעגעניש, וואָס דער פּראָיעקט „אשכּולות‟ האָט דורכגעפֿירט דינסטיק דעם 14טן אַפּריל. די רייד איז געגאַנגען וועגן אַלען גינזבערג, אַן אַמעריקאַנער פּאָעט פֿון ייִדישן אָפּשטאַם, דער באַקאַנטסטער פֿאָרשטייער פֿון „ביט־דור‟, אַ פּראָפֿעסאָר אַ בודיסט און אַ מיסטיקער. וועגן גינזבערגס שאַפֿן האָבן דערציילט דער שרײַבער יעווגעני קאָגאַן און די פֿילאָלאָגין און זינגערין אַנאַ געראַסימאָוואַ (וואָס איז מער באַקאַנט אונטערן נאָמען „אומקאַ‟), זיי האָבן פֿאָרגעלייענט און געזונגען גינזבערגס לידער, דעמאָנסטרירט ווידעאָ־אויפֿנאַמען מיט אים. אַ באַזונדערע טעמע וואָס זיי האָבן באַרירט איז גינזבערגס באַזיניקונגען פֿון חורבן. ער האָט געשריבן אַ סך וועגן נאַציסטישע פֿאַרברעכנס און געשאַפֿן זײַן אייגענעם קדיש.

ייִדישע פֿילמען אויף דער אָדעסער קינאָסטודיע

אַן אַפֿיש צום פֿילם „בעניאַ קריק” לויט יצחק באַבעל
אַן אַפֿיש צום פֿילם „בעניאַ קריק” לויט יצחק באַבעל

דער נײַער מאָסקווער ייִדישער מוזיי איז ממשיך מיט זײַן ציקל רעפֿעראַטן פֿון דער ייִדישער שטאָט אָדעס. דעם 13טן אַפּריל איז די טעמע געווען געווידמעט אָדעס אין קינאָ. אין 1912 האָבן אין אָדעס זיך באַוויזן 2 קינאָסטודיעס, איינע מיט אַ באַשײַמפּערלעך העברעיִשן נאָמען, „מיזרח‟. אויף דער סטודיע האָט מען פֿילמירט די פֿילמען: „דאָס לעבן פֿון ייִדן אין ארץ־ישׂראל‟, „דאָס לעבן פֿון ייִדן אין אַמעריקע‟ און „ייִדן און מלחמה‟. פֿאַרן ערשטן פֿילם האָט מען אַפֿילו אָרגאַניזירט אַן עקספּעדיציע קיין ארץ־ישׂראל. נאָך דער רעוואָלוציע זענען פֿילמען אויף ייִדישע טעמעס אַרויס אויך אויף דער מלוכישער אָדעסער קינאָסטודיע, און סצענאַרן פֿאַר זיי האָט געשריבן יצחק באַבעל אַליין. וועגן ייִדישע פֿילמען, געמאַכט אין אָדעס, האָט דערציילט אַנאַ מאַלגינאַ, אַ קינאָ־פֿאָרשערין.