רוסישע ייִדן אין דײַטשלאַנד: אַ נײַע קהילה?

Russian Jews in Germany: A New Community?

אַ ייִדישע משפּחה אין דײַטשלאַנד, וואָס שעמט זיך דווקא נישט מיט זייער אָפּשטאַם
Getty Images
אַ ייִדישע משפּחה אין דײַטשלאַנד, וואָס שעמט זיך דווקא נישט מיט זייער אָפּשטאַם

פֿון מיכאל קרוטיקאָוו

Published May 10, 2015, issue of May 29, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

פֿאַר װאָס זשע זײַנען די רוסישע ייִדן געקומען קײן דײַטשלאַנד? װען ראָבערמאַן האָט בײַ זײ געפֿרעגט די דאָזיקע פֿראַגע, האָט זי באַקומען אַזאַ ענטפֿער: „ס‘רובֿ אימיגראַנטן זײַנען געקומען געניסן פֿון ׳כאַליאַווע׳‟. ראָבערמאַן האָט אַ ספּעציעלן קאַפּיטל צו דערקלערן דעם ענגליש־רעדנדיקן לײענער דאָס דאָזיקע װאָרט, װאָס איז גוט באַקאַנט יעדן סאָװעטישן מענטשן. דער באַגריף „כאַליאַװע‟ איז כּולל אַלץ, װאָס מען קאָן באַקומען בחינם פֿון דער מלוכה אָדער אַ גרױסער פֿילאַנטראָפּישער אָרגאַניזאַציע: למשל, עסנװאַרג, בגדים, מעבל, רפֿואות, וווינונג, מעדיצינישע הילף. אָבער דערבײַ, באַמערקט ראָבערמאַן, האָט דער דאָזיקער באַגריף אױך אַ ביטולדיקן בײַטעם.

אַ געװיסע צאָל רוסיש־ייִדישע אימיגראַנטן, בפֿרט פֿונעם ייִנגערן דור, פֿאַרברענגען אַ סך צײַט אין זײערע אַלטע הײמען, װוּ זײ האָבן צומאָל אַן אַרבעט און אַ דירה. זײ קומען צוריק קײן דײַטשלאַנד בלױז, כּדי צו קריגן די שטיצע, װאָס קומט זײ װי „פּליטים‟. זײ באַרעכטיקן זײער אױפֿפֿירונג מיט דעם, װאָס דײַטשלאַנד דאַרף אָפּצאָלן דעם חובֿ פֿאַרן ייִדישן פֿאָלק. אַזױ אַרום באַטראַכטן זײ דײַטשלאַנד נאָך װי אַ מין „שׂונא‟, װאָס מוז אױסקויפֿן זײַן היסטאָרישע שולד. עס זײַנען דאָ אױך אַנדערע אימיגראַנטן, װאָס װילן טאַקע קריגן אַן אַרבעט. אָבער דעמאָלט קאָנען זײ פֿאַרלירן די פֿרײַע סאָציאַלע שטיצע; דערמיט מוזן זײ זיך אומדרייען אינעם „גרױען‟ אַרבעטס־מאַרק, װאָס לאָזט זײ ניט איבער קײן סך מעגלעכקײטן צו קריגן נאָרמאַלע אַרבעט־שטעלעס.

עס זײַנען דאָ אױך אַזעלכע אימיגראַנטן, װאָס װילן פֿאַרבאַהאַלטן זײער רוסישן אָפּשטאַם. זײ רעדן ניט קײן רוסיש בפֿרהסיא און האַלטן זיך װײַט פֿון אַנדערע „רוסן‟. אָבער נאָך מער האָבן זײ מורא צו אַנטפּלעקן זײער ייִדישקײט. אַ היפּש ביסל אימיגראַנטן, װאָס ראָבערמאַן האָט אױסגעפֿרעגט, האָבן לגמרי איבערגעריסן װאָסער ניט איז באַציִונגען מיט ייִדישע אָרגאַניזאַציעס און אַנשטאַלטן. זײ װאָרענען: „פֿאַרגעסט ניט, אַז מיר זײַנען אין דײַטשלאַנד!‟ אָבער די, װאָס זײַנען געשטימט נאָך מער פּעסימיסטיש, ענטפֿערן: „אױב מען װיל, װעט מען אײַך סײַ־װי אָפּזוכן. מען האָט געפֿונען ייִדן דעמאָלט, און הײַנט, מיט אַלע קאָמפּיוטערס, איז דאָס בכלל ניט קײן פּראָבלעם.‟

ראָבערמאַנס פֿאָרשונג באַזירט זיך אױף אַ רײַכן מאַטעריאַל, װאָס אַנטפּלעקט דעם פּראָבלעמאַטישן און סתּירותדיקן מצבֿ פֿון רוסיש־ייִדישע אימיגראַנטן אין דײַטשלאַנד. דאָס רובֿ פּראָבלעמען האָבן צו טאָן מיט זײער סאָװעטישן עבֿר און מיט זײער פּאָזיציע אין דײַטשלאַנד, װאָס האָט אַן אײגענעם עבֿר מיט ייִדן. אָט די צװײ ביטערע היסטאָרישע ירושות, די סאָװעטישע און די דײַטשישע, שאַפֿן אַ סך מניעות אױפֿן װעג צו בױען אַ ייִדישע צוקונפֿט אין דײַטשלאַנד.