פּובליציסטיק

וואָס איז רוסלאַנדס אָרט אין דער וועלט?

What Exactly is Russia‘s Place in the World?

פֿון גענאַדי עסטרײַך

יעדער טאָג ברענגט נײַע באַווײַזן, אַז די וועלט איז אַרײַנגעטראָטן אין אַ נײַער תּקופֿה פֿון דער „קאַלטער מלחמה‟, הגם נאָך ניט לאַנג צוריק האָט זיך געקענט שאַפֿן אַן אײַנדרוק, אַז רוסלאַנד איז געוואָרן אַ נאָרמאַלער טייל פֿון אונדזער וועלט און צײַט.

צווישן די בולטע באַווײַזן פֿון די באַמיִונגען צו איזאָלירן און באַשטראָפֿן רוסלאַנד, וואָס ווערט געפֿירט זייער אַגרעסיוו, בפֿרט אין די גרענעצן פֿון דעם געוועזענעם סאָוועטן־פֿאַרבאַנד, פֿאַרנעמט אַ וויכטיק אָרט די לעצטע — סוף פֿאָריקע וואָך — צונויפֿקומעניש, אין דער לעטישער הויפּטשטאָט ריגע. אַהין זײַנען געקומען די אייראָפּעיִשע פֿירער ווי אויך די פֿירער און פֿאָרשטייער פֿון זעקס געוועזענע סאָוועטישע רעפּובליקן: אוקראַיִנע, ווײַסרוסלאַנד, מאָלדאָווע, גרוזיע, אַרמעניע און אַזערבײַדזשאַן. קאָנטאַקטן פֿון אַזאַ פֿאָרמאַט האָבן באַקומען דעם נאָמען „מיזרח־אייראָפּעיִשן שותּפֿות‟. 

דאָס דאָזיקע שותּפֿות עקזיסטירט שוין זינט 2009, אָבער איצט, נאָך דער אַגרעסיע פֿון רוסלאַנד אין אוקראַיִנע, האָט עס באַקומען אַ נײַעם, שטאַרקערן באַטײַט. די זעקס מיזרחדיקע שותּפֿים האָבן פֿאַרשיידענע אינטערעסן לגבי דער אייראָפּעיִשער פֿאַראייניקונג, אָבער זייער אָנטייל אין דער ריגער באַגעגעניש האָט סײַ־ווי דענערווירט דעם רוסישן צד. 

דאָנאַלד טוסק, דער פֿאָרזיצער פֿונעם אייראָפּעיִשן ראַט (און פֿריִער דער פּוילישער פּרעמיער־מיניסטער), האָט זיך געחכמהט: „דאָס ’מיזרח־אייראָפּעיִשע שותּפֿות‘ איז ניט קיין שיינקייט־פֿאַרמעסט צווישן רוסלאַנד און דער אייראָפּעיִשער פֿאַראייניקונג. דאָך, טאָר מען ניט פֿאַרגעסן וועגן דעם פֿאַקטאָר פֿון שיינקייט: טאָמער רוסלאַנד וואָלט געווען אַ ביסל ווייכער, באַצויבערנדיקער, חנעוודיקער, וואָלט זי אפֿשר ניט געמוזט קאָמפּענסירן אירע חסרונות דורך אָנווענדן אַ דעסטרוקטיווע, אַגרעסיווע, שרעק־אָנוואַרפֿנדיקע טאַקטיק אין אירע באַציִונגען מיט די שכנים.‟   

גרוזיע, אוקראַיִנע און מאָלדאָווע חלומען וועגן אַרײַנטרעטן אין דער אייראָפּעיִשער פֿאַראייניקונג. אמת, די דײַטשישע קאַנצלערין אַנזשעלאַ מערקעל האָט קלאָר דערקלערט, אַז „דאָס שותּפֿות שטעלט מיט זיך פֿאָר ניט קיין אינסטרומענט פֿאַר אַרײַנטרעטן אין דער אייראָפּעיִשער פֿאַראייניקונג, נאָר פֿאַר דערנענטערן זיך מיט איר‟. אין אוקראַיִנע און גרוזיע האָט מען געהאָפֿט, אַז אין ריגע וועט מען באַשליסן צו עפֿענען אייראָפּעיִשע גרענעצן פֿאַר בירגער פֿון אָט די צוויי לענדער. אָבער דערווײַל האָט מען די פֿראַגע ניט געלייזט; אַזוי אַז די אוקראַיִנער און גרוזינער וועלן, ווי פֿריִער, מוזן באַקומען וויזעס. אמת, מע זאָגט צו, אַז דער מצבֿ קען זיך בײַטן סוף יאָר.

אַרמעניע און ווײַסרוסלאַנד ניצן אויס אַזעלכע פֿאָרומס, כּדי צו ווײַזן רוסלאַנד, אַז זיי האָבן אַן אַלטערנאַטיוו, אַז זיי זײַנען ניט קיין פֿולע וואַסאַלן פֿונעם מעכטיקן שכן. ביידע לענדער האָבן דאָך, למשל, ניט אָנערקענט די כּמו־מדינהלעך, דרום־אָסעטיע און אַבכאַזיע, געשאַפֿן אויף די טעריטאָריעס, וועלכע די וועלט האַלט פֿאַר טיילן פֿון גרוזיע. 

אַזערבײַדזשאַן האַלט זיך, בכלל, אַ ביסל אין אַ זײַט. דאָס לאַנד האָט אַן אָנגעווייטיקטע פּראָבלעם מיט אַרמעניע. די רייד גייט דאָ וועגן נאָך איין כּמו־מדינה, נאַגאָרני־קאַראַבאַך, וואָס געפֿינט זיך צווישן אַרמעניע און אַזערבײַדזשאַן. אין די סאָוועטישע צײַטן איז עס געווען אַ טייל פֿון אַזערבײַדזשאַן, און אַזוי בלײַבט עס טעאָרעטיש ביזן הײַנטיקן טאָג. אין דער אמתן, איז עס — נאָך אַ בלוטיקער מלחמה אין די פֿריִע 1990ער יאָרן — אין גאַנצן אָפּגעטיילט פֿון אַזערבײַדזשאַן און באַפֿעלקערט דורך די אַרמענער; די אַזערבײַדזשאַנער האָבן געמוזט פֿאַרלאָזן די טעריטאָריע. 

פֿאַר אַזערבײַדזשאַן איז די באַגעגעניש אין ריגע געווען באַזונדערס וויכטיק, ווײַל דאָרטן האָט מען אַ סך גערעדט וועגן גאַז, בפֿרט גאַז פֿון אַזערבײַדזשאַן. ווי אַ טייל פֿון די באַמיִונגען צו ווערן ווייניקער אָפּהענגיק פֿונעם רוסישן גאַז, פּלאַנירט אייראָפּע אויפֿצובויען אַ רערן־ליניע, וואָס וועט פֿון אַזערבײַדזשאַן ברענגען גאַז, פֿאַרבײַגייענדיק רוסלאַנד. בינו־לבינו, איז די טעג פֿאַרשפּרייט געוואָרן די נײַעס, וואָס פֿרייט אַ סך מענטשן אין אייראָפּע און רופֿט אַרויס אַ האַרץ־ווייטיק אין רוסלאַנד: צום ערשטן מאָל זינט 2012 האָט דער קאָנטינענט באַקומען מער גאַז פֿון נאָרוועגיע איידער פֿון רוסלאַנד.

די געשעענישן אין אוקראַיִנע און, קודם־כּל, די רוסישע אַנעקסיע פֿון קרים — דאָס זײַנען געווען צענטראַלע טעמעס פֿון דער ריגער צונויפֿקומעניש. די „שותּפֿים‟, בפֿרט אַרמעניע און ווײַסרוסלאַנד, האָבן זיך אײַנגעהאַלטן פֿון שטעלן זייערע חתימות אונטער דער אַלגעמיינער דעקלאַראַציע, וואָס האָט אָפּגעפּסקנט רוסלאַנד. 

דער רוסישער אויסערן־מיניסטעריום האָט אויף דער דעקלאַראַציע רעאַגירט זייער בייז; גלײַכצײַטיק פֿילט זיך אין רוסלאַנד אַ פֿאַרדראָס. ניט געקוקט אויף אַלע געשעענישן ווילט זיך, פֿון דעסטוועגן, זײַן אַ טייל פֿון אייראָפּע. די דאָזיקע שטימונג האָט זיך זייער קלאָר אַנטפּלעקט שבת אויף דער נאַכט, ווען אין ווין איז אַדורך דער 60סטער פֿאַרמעסט „יוראָוויזיע‟, אין וועלכן יעדע מדינה שטעלט אַרויס אַ ליד, און דער עולם פֿון אַנדערע לענדער קען עס אָפּשאַצן דורך אַ טעלעפֿאָן־אָפּשטימונג. אין רוסלאַנד האָט מען זיך שטאַרק דערפֿרייט, ווען דאָס ליד, אויסגעפֿירט דורך דער חנעוודיקער יונגער זינגערין פּאָלינאַ גאַגאַרינאַ, האָט פֿאַרנומען דאָס צווייטע אָרט.

דאָס ערשטע אָרט האָט מען צוגעטיילט אַ זינגער פֿון שוועדן, מאַנס זעלמערלאָוו, וואָס איז, אויף וויפֿל איך האָב פֿאַרשטאַנען, אַ האַלבער ייִד. צוריק גערעדט, האָט אַ שאַרפֿזיניקע רוסישע אַקטריסע, וואָס פֿירט אַ פּאָפּולערע פּראָגראַם אויף דעם צענטראַלן מאָסקווער טעלעוויזיע־קאַנאַל, ניט לאַנג צוריק אַ זאָג געטאָן, אַז מע קען ניט זײַן אַ האַלבער ייִד — ס’איז אַדער — אָדער. אפֿשר וועט קומען די צײַט, ווען רוסלאַנד וועט, סוף־כּל־סוף, פֿאַרשטיין, אַז מע קען ניט זײַן האַלב־אייראָפּעיִש, ס’איז אויך אָדער —   אָדער.