ידיעות פֿון מאָסקווע

News from Moscow

פֿון אלכּסנדרה פּאָליאַן

Published June 10, 2015, issue of June 26, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

אויפֿטרעטן אין מאָסקווער ייִדישן מוזיי

דער נײַער מאָסקווער ייִדישער מוזיי אָרגאַניזירט צוויי ציקלען רעפֿעראַטן, געווידמעט דער ייִדישער מיסטיק און פֿילאָסאָפֿיע. דער ערשטער רעפֿערענטן, מאַרק גאָנדעלמאַן פֿון ירושלים, האָט דערציילט וועגן שבתי צבֿי און זײַנע חסידים — אַבֿרהם מיגעל קאַרדאָזאָ און נחמיה כאַיון, וועגן גרשון שלום און הערמאַן כּהן. דער צווייטער לעקטאָר, מנחם יהלום, האָט געווידמעט זײַנע רעפֿעראַטן דעם „ספֿר זוהר‟, רבי יצחק לוריאס קבלה, און עטלעכע געשטאַלטן פֿון דער ייִדישער מיסטיק, למשל, דעם עץ־הדעת.

נאָך אַ רעפֿעראַט אינעם נײַעם ייִדישן מוזיי האָט אָפּגעהאַלטן לעאָניד יוניווערג, ירושלימער פֿאַרלעגער און געלערנטער. צוזאַמען מיט מיכאַיִל פּאָרכאָמאָווסקי האָט ער אין די 1990ער יאָרן אַרויסגעגעבן אַ סעריע ביכער „ייִדן אין דער קולטור פֿון רוסישער אימיגראַציע‟. יוניווערגס רעפֿעראַט האָט באַהאַנדלט די געשיכטע פֿון אַרויסגעבן ביכער אויף רוסיש אין ארץ־ישׂראל — פֿון מיט 150 יאָר צוריק ביז הײַנט, פֿון דער ליטעראַטור פֿאַר קריסטלעכע פּיליגרימען ביז דער „קורצער ייִדישער ענציקלאָפּעדיע‟ אין 11 גרויסע בענד. די רייד זײַנען געגאַנגען וועגן די גרונט־טענדענצן און דער אַנטוויקלונג פֿון אַרויסגעבן רוסישע ביכער, און דעם רוסישן סעגמענט פֿון ביכערמאַרק.

אַ שפּאַציר איבער מאָסקווע אויפֿן סמך פֿון וואַלטער בנימינס טאָגבוך

דער פּראָיעקט „אשכּולות‟ האָט אָרגאַניזירט אַן אָוונט געווידמעט וואַלטער בנימין און זײַן מאָסקווער טאָגבוך. בנימין, דער דײַטש־ייִדישער שרײַבער, פֿילאָסאָף און פֿילאָלאָג, איז די מיט־1920ער יאָרן געקומען קיין מאָסקווע — אי צוליב אַרבעט, אי צוליב זײַן ליבע צו דער סאָוועטישער אַקטריסע אַסיאַ לאַציס. דעמאָלט איז בנימין געווען גאַנץ קאָמוניסטיש געשטימט, אָבער פֿון מאָסקווע איז ער אַוועק מיט גרויסע ספֿקות און זײַן באַציִונג צו קאָמוניזם און סאָציאַליזם איז געוואָרן אַ סך קעלטער. „אשכּולות‟ האָט אָרגאַניזירט אַ דיסקוסיע וועגן בנימין און זײַנע מאָסקווער טעקסטן מיט אַלעקסיי פּעטוכאָוו, יואל רגבֿ און וואַלערי זאָלאָטוכין. נאָך דעם האָט טאַטיאַנאַ וואָראָנצאָוואַ און דער היסטאָריקער פֿון אַרכיטעקטור ניקאָלײַ וואַסיליעוו דורכגעפֿירט אַ שפּאַציר איבער מאָסקווע. זיי האָבן דערציילט, ווי אַזוי מאָסקווע האָט אויסגעזען אין די 1920ער יאָרן און געגעבן צו פֿאַרשטיין די אַטמאָספֿער, וועגן וועלכער עס שרײַבט וואַלטער בנימין אין זײַן טאָגבוך.

די ידיעות פֿון מאָסקווע, ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.