שפּרינגט אַ פֿיש איבערן טיש

Hopping Like A Fish

בלאָטע־שפּרינגערס רוען זיך אָפּ אויף די שטיינער אין גאַמביע
Wiki Commons
בלאָטע־שפּרינגערס רוען זיך אָפּ אויף די שטיינער אין גאַמביע

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published June 18, 2015, issue of July 10, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

פֿאַרשיידענע מינים אָקון זענען אָבער יאָ, ווי באַקאַנט, גאַנץ כּשר און פּאָפּולער בײַ ייִדן. אַנאַבאַס האָט בולטע סימני־כּשרות, גרויסע ליסקעס און שאַרפֿע פֿלוספֿעדערן, מיט וועלכע ער קאָן טעראָריזירן די רויב־פֿויגלען. מיט צוויי יאָר צוריק, האָבן די וויעטנאַמער דאָקטוירים אָפּערירט אַ 34־יאָריקן פֿישער, וועלכער האָט געכאַפּט אַן אַנאַבאַס און עס אַרײַנגעלייגט, אויף טשיקאַוועס, אין זײַן מויל אַרײַן. מיט עטלעכע חדשים שפּעטער, איז אַן ענלעכע מעשׂה געשען אין מאַלײַזיע. אַ 19־יאָריקער יונגערמאַן, האַלטנדיק אַ לעבעדיקן אַנאַבאַס אין זײַן מויל, האָט זיך געקליבן עס אַרײַנצושטעקן אויף אַ העקל ווי אַ לאָקער־שפּײַז. בלויז צוליב דער גיכער הילף פֿון די כירורגן האָט זיך אײַנגעגעבן צו ראַטעווען דעם יונגן פֿישער.

אינעם שולחן־ערוך שטייט געשריבן, אַז מע טאָר נישט עסן פֿיש לעבעדיקערהייט, צוליב דער מיצווה „בל תּשקצו‟ — אויב אַפֿילו אַ געוויסער פּראָדוקט איז גאַנץ כּשר, טאָר מען עס נישט אײַננעמען אויף אַ בפֿירוש עקלדיקן אופֿן. אינעם דערמאָנטן פֿאַל איז עס אָבער ממש אַ סכּנת־נפֿשות. אויב איר וווינט בײַם בענגאַלער אײַנגוס צי אין סאָמערסעט, אויפֿן סאַמע צפֿונדיקן שפּיץ פֿונעם אויסטראַלישן קאָנטינענט, און אַ גאַנץ היימישער כּשרער לעבעדיקער אָקון באַווײַזט זיך פּלוצעם אויף דער שוועל פֿון אײַער טיר, דאַרף איר עס קודם אָפּקאָכן, ווי געהעריק. ווען אַ פֿיש קריכט אַרײַן אין אײַער שטוב צו גאַסט, איז עס, אַוודאי, אַ גרויסער נס. לויטן דרום־אינדישן שטייגער, קאָנט איר דערמיט צוגרייטן אַ טעלער קאַרי, לכּבֿוד שבת — דער טראַדיציאָנעלן מאכל מיט גרינסן און געווירצן. כּל־זמן אײַער גאַסט לעבט, דאַרפֿט איר אָבער געדענקען, אַז איר האָט צו טאָן מיט אַ פּאָטענציעלן „זעלבסט־מערדערישן טעראָריסט‟.

דער דעפּאַרטאַמענט פֿון אַגריקולטור און פֿישערײַ פֿון קווינסלענד, דער צפֿון־מיזרחדיקער שטאַט פֿון אויסטראַליע, דערקלערט אויף זײַן וועבזײַט, אַז ס׳איז שטרענג פֿאַרבאָטן צו האַלטן בײַ זיך אַפֿילו אַ טויטן „זיך־דראַפּענדיקן אָקון‟. דעם פֿאַרברעכער דראָט אַ קנס ביז 200,000 דאָלאַר. לויט דעם זעלבן געזעץ, טאָר מען אויך נישט האַלטן אָדער פֿאַרקויפֿן אַזעלכע געוויינטלעכע מינים פֿיש, ווי קאַרפּ און טילאַפּיע. אויב מע כאַפּט זיי, מוז מען זיי דערהרגענען אויפֿן אָרט און וואָס גיכער אויפֿעסן. עס קאָן זײַן, אַז די סכּנה פֿונעם אומגעוויינטלעכן קריכנדיקן פֿיש איז איבערגעטריבן. צום באַדויערן, שטעלט מיט זיך פֿאָר דווקא דער מענטש, די „קרוין‟ פֿון די באַשעפֿענישן, די גרעסטע סכּנה פֿאַר דער סבֿיבֿה, אין פֿאַרגלײַך מיט די פֿאַרשיידנאַרטיקע און טשיקאַווע אַנדערע באַשעפֿענישן.