די האָלענדיש־ייִדישע קאַפּעליע „ניקיטאָוו‟

Niki Jacobs and Her Dutch-Yiddish Band Nikitov

ניקי יאַקאָבס
ניקי יאַקאָבס

פֿון איציק גאָטעסמאַן

Published July 22, 2015, issue of August 07, 2015.

נישט קיין זונשײַן ווען ר’איז אַוועק.
ס’איז ניט וואַרעם ווען ער איז ניטאָ.
ניט קיין זונשײַן ווען ר’איז אַוועק,
איז ער תּמיד אַוועק צו לאַנג, אַלע מאָל, אַז ער פֿאָרט אַוועק.
ניקיטאָווס נוסח פֿון ביל ווינטערס ליד Ain’t No Sunshine

אין יוני, בײַם אינטערנאַציאָנאַלן „קולטורפֿעסט‟ אין ניו־יאָרק, האָט איין לענדל געשיקט נישט איינעם, נאָר דרײַ פֿאָרשטייער פֿון דער ייִדישער קולטור, דרײַ זינגערינס פֿון ייִדישע לידער — לוסעט וואַן דען בערג, שורה ליפּאָווסקי און ניקי יאַקאָבס. יעדע זינגערין האָט, פֿאַרשטייט זיך, איר אייגענעם צוגאַנג און נוסח, און די דרײַ זענען גאַנץ אַנדערש איינע פֿון דער אַנדערער. ניקי יאַקאָבס, די מיזינקע, האָט געמאַכט אַ רושם אין ניו־יאָרק מיט איר נײַער פּראָגראַם פֿון פּאָפּולערע ענגלישע לידער, איבערגעזעצט אויף ייִדיש. די דאָזיקע לידער קען מען הערן אויפֿן קאָמפּאַקטל „מאַמע־לשון‟ — Mameloshn.

יאַקאָבס האָט פֿריִער געהאַט אַרויסגעגעבן אַ קאָמפּאַקטל מיט פֿײַנע אויסטײַטשונגען פֿון ייִדישע פֿאָלקסלידער, איז די נײַע רעקאָרדירונג אַ סורפּריז. זי זינגט אירע באַליבסטע „פּאָפּ‟־לידער אויף ייִדיש און האָפֿט דערמיט צוצוציִען אַ נײַעם יונגן עולם צו דער ייִדישער קולטור; איר ציל איז צו מאַכן מער לעבעדיק די שפּראַך און קולטור פֿאַר די יונגע האָלענדער. אפֿשר וועלן זיי אַפֿילו פֿאַרשטיין אַ ביסל פֿון דער שפּראַך און ווײַטער וועלן זיך לערנען און טיפֿער באַקענען זיך מיט איר.

ניקי יאַקאָבס פֿאַרמאָגט אַ וווּנדערלעכע שטים, וואָס איז שטאַרק און קלאָר, אָבער פֿאָלקיש, נישט קלאַסיש־טרענירט. די גרופּע „ניקיטאָוו‟, וואָס זי האָט צונויפֿגענומען, איז נישט קיין געוויינטלעכע קלעזמער־קאַפּעליע, נאָר אַ געקליבענע גרופּע פֿון אויסגעשולטע קלאַסישע מוזיקער, וועלכע שפּילן אויסגעצייכנט צוזאַמען: דער אַקאָרדעאָן־שפּילער פּעטער וואַן אָס, דער טשעליסט עמיל וויסער, דער וויאָליסט ראָ קראַוס און עדווין וויערינגס אויפֿן באַס. אַלע מוזיקער, אַחוץ דעם באַסיסט, האָבן אויך אַראַנזשירט די לידער, און די אַראַנזשירונגען שטעלן מיט זיך פֿאָר איינע פֿון די בעסטע מעלות פֿונעם קאָמפּאַקטל.

יאַקאָבס האָט אויסגעקליבן פֿאַרשיידענע מינים „פּאָפּ‟־לידער איבערצומאַכן זיי אויף ייִדיש. „מאַמע־לשון‟ הייבט זיך אָן מיט אַ ליד פֿון דער „פֿאָנק‟־זינגערין טשאַקאַ קאַן, וואָס הייסט Ain’t nobody. אויף ייִדיש הייסט דאָס ליד, „קיינער ניט‟. נאָך דעם זינגט זי אַ ליד, וואָס ווערט באַטראַכט געוויינטלעך ווי אַ „סאָלאָ‟־ליד, אויך אַ זשאַנער, געשאַפֿן פֿון אַפֿריקאַנער אַמעריקאַנער. דאָס ליד „ניט קיין זונשײַן‟ (Ain’t No Sunshine), האָט פּאָפּולער געמאַכט ביל ווינטערס. די ווערטער צום דריטן ליד, „ווען עס איז דײַן ווילן‟ [If it be your will], קלינגען גאַנץ ייִדישלעך אויף ייִדיש, כאָטש די מעלאָדיע איז עכט אַמעריקאַניש. דאָס ליד האָט געשאַפֿן דער קאַנאַדער פֿאָלקזינגער לעאָנאַרד כּהן, וועלכער שטאַמט פֿון אַ ייִדיש־רעדנדיקער משפּחה און פֿלעכט אָפֿט אַרײַן ייִדישע טעמאַטיק אין זײַן שאַפֿונג.