אינעם לאַנד פֿון קאַרטעלן

In the Land of Cartels

מעטיו הײַנעמאַן, פֿילם־מאַכער פֿונעם דאָקומענטאַר „קאַרטעל-לאַנד‟
Getty Images
מעטיו הײַנעמאַן, פֿילם־מאַכער פֿונעם דאָקומענטאַר „קאַרטעל-לאַנד‟

פֿון לייזער בורקאָ

Published July 26, 2015, issue of August 21, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

דאָס אַכזריות פֿון די קאַרטעלן איז שווער זיך פֿאָרצושטעלן. כּמעט יעדער מענטש, וואָס איז פֿאַרבונדן מיט די זעלבשוץ־מיליצן, האָט פֿרײַנד און קרובֿים, וואָס די קאַרטעלן האָבן זיי אומגעבראַכט, זייער אָפֿט צוליב נישטיקע סיבות און אויף אַ ברוטאַלן אופֿן. די קאַרטעלן זײַנען אויך טעטיק אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן, פֿאַרשטייט זיך, ווײַל מיר זײַנען דאָך דער גרעסטער מאַרק פֿאַר נאַרקאָטיק, און כּמעט דאָס גאַנצע געלט קומט פֿון אונדז. אויף דעם אופֿן שטיצן מיר מיט אונדזערע דאָלאַרן די רציחות און מערדערײַען, וואָס קומען פֿאָר אין דרום. אָבער גלײַכצײַטיק ווילן די קאַרטעלן ניט צו פֿיל שטערן די „ביזנעס‟ מיט מאָרדן און געוואַלד־מעשׂים אויף אונדזער טעריטאָריע, און דערפֿאַר האַלטן זיי זיך אין דער מעלה.

אין משך פֿונעם פֿילם זעען מיר דעם טרויעריקן, בהדרגהדיקן אונטערגאַנג פֿון דער „זעלבשוץ‟־באַוועגונג, וואָס דאַרף קעמפֿן אויף צוויי פֿראָנטן: סײַ קעגן די קאַרטעלן און סײַ, אין אַ געוויסער מאָס, קעגן דער מעקסיקאַנער רעגירונג, וואָס האָט אַ פֿאַרדראָס אויף די באַוואָפֿנטע מיליצן, וועלכע נעמען איבער די ראָלע פֿון דער אָפֿיציעלער מעקסיקאַנער אַרמיי. צו ביסלעך זײַנען די מיליצן אינפֿילטרירט געוואָרן פֿון קאַרטעל־מענטשן, וואָס האָבן זיי אויסגעניצט, כּדי פּטור צו ווערן פֿון זייערע קאָנקורענטן. די רעגירונג האָט זיי אויך לעגאַליזירט און געמאַכט פֿאַר אַ מין אָפֿיציעלע דאָרף־פּאָליציי, מיט אייגענע מונדירן און געווער. די דאָזיקע אינפֿילטראַציע פֿון ביידע זײַטן, פֿון די קאַרטעלן און פֿון דער קאָרומפּירטער רעגירונג, האָט געמאַכט אַ תּל פֿון דער זעלבשוץ־באַוועגונג. צום סוף, איז ניטאָ קיין אמתער אונטערשייד צווישן די פֿאַרברעכער און די מענטשן, וואָס באַקעמפֿן זיי.

פֿאַר אַ יאָרן האָט די רעגירונג אַרעסטירט דעם ערשטן פֿירער פֿון די מיליצן, כאָזע מאַנועל מירעלעס, אַ מעדיצין־דאָקטאָר, וואָס האָט אויך געאַרבעט עטלעכע יאָר אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן. מיר באַקענען זיך נעענטער מיט מירעלעס, ווײַל הײַנעמאַן גייט אים נאָך אויף שריט און טריט אין משך פֿונעם פֿילם. לויט אַלע סימנים איז ער אַן ערלעכער מענטש, וואָס האָט פּשוט ניט געוואָלט מיטהעלפֿן אונטערצוגראָבן זײַן אייגענע באַוועגונג. אָבער דערפֿאַר האָט ער זיך אײַנגעקויפֿט שׂוניאם אין די הויכע פֿענצטער, וואָס האָבן געפּועלט, מע זאָל אים אײַנזעצן.

לכּבֿוד „על טשאַפּאָס‟ באַפֿרײַונג, האָבן אַ סך בירגער פֿון זײַן היימשטאָט, קוליאַקאַן, אָרגאַניזירט אַ פּאַראַד. אין דער געגנט איז „על טשאַפּאָ‟ אַ פֿאָלקסהעלד, וואָס אַ סך מענטשן האַלטן מער פֿון אים ווי פֿון דער רעגירונג. די „נאַרקאָטראַפֿיקער‟ האָבן בײַ זיי אַ גוטן שם, זיי העלפֿן דער באַפֿעלקערונג, בשעת די מלוכה טוט גאָרנישט. די אײַנוווינער זײַנען אויך דאַנקבאַר „על טשאַפּאָ‟, וואָס זייער געגנט איז רעלאַטיוו זיכער, בעסער ווי די אַנדערע פּראָווינצן אונטער דער הערשאַפֿט פֿון אַנדערע, מער ברוטאַלע קאַרטעלן. אינעם משוגענעם לאַנד מעקסיקע קומט אויס, אַז דעם מערדער טראָגט מען אויף די הענט, בשעת דער אמתער העלד, דר. מירעלעס, זיצט אין תּפֿיסה.