(די 2 טע זײַט פֿון 3)
עוואַ האָט דערציילט, אַז יעדן דינסטיק, דאָנערשטיק און שבת האָט מען זיי געשיקט אין דער „בלוט־לאַבאָראַטאָריע‟, וווּ זי האָט באַקומען צווישן 1—5 אײַנשפּריצונגען. „מ׳האָט געזאָגט, אַז מע שפּריצט אין אונדז אַרײַן באַקטעריע, קראַנקייטן און מעדיקאַמענטן, אָבער ביזן הײַנטיקן טאָג ווייסן מיר נישט וואָס ס׳איז געווען אין יענע אײַנשפּריצונגען,‟ האָט עוואַ געזאָגט.
נאָך איינער פֿון יענע סעסיעס האָט עוואַ באַקומען אַ הויכן פֿיבער, אירע אָרעמס און פֿיס זענען געשוואָלן געוואָרן און רויטע פֿלעקן האָבן זיך באַוויזן איבערן גאַנצן לײַב. דאָס צווייטע מאָל, וואָס מע האָט זי געבראַכט אין דער „בלוט־לאַבאָראַטאָריע‟, האָבן מענגעלעס קאָלעגעס זי איבערגעשיקט אין אַ שפּיטאָל אין אַ צווייטן באַראַק, וואָס יעדער האָט געוווּסט, אַז פֿון דאָרטן קומט מען שוין נישט צוריק.
מענגעלע און פֿיר אַנדערע דאָקטוירים זענען געקומען זען די 10־יאָריקע עוואַ. „ער האָט מיך אַפֿילו נישט אונטערגעזוכט; בלויז אַ קוק געטאָרן אויף מײַן טאַבעלע און, לאַכנדיק, געזאָגט: ׳אַ שאָד, וואָס זי וועט נישט לעבן מער ווי צוויי וואָכן׳.‟
„איך האָב געוווּסט, אַז ער איז גערעכט, און כ׳האָב אָפּגעמאַכט בײַ זיך, אַז איך וועל דווקא נישט שטאַרבן,‟ האָט עוואַ דערקלערט. „צוויי וואָכן לאַנג בין איך ממש געקראָכן אויף אַלע פֿיר, ווײַל כ׳האָב נישט געקענט גיין, און ס׳רובֿ פֿון דער צײַט בין איך נישט געווען בײַם באַוווּסטזײַן.‟
מיט צוויי וואָכן שפּעטער איז די היץ אָבער געפֿאַלן און זי האָט זיך צו־ביסלעך אויסגעהיילט.
עוואַ האָט שפּעטער געקלערט, אַז אפֿשר האָט מען זי געהאַט אָנגעשטעקט מיט פֿלעק־טיפֿוס — אַ מגפֿה, וואָס איז געווען גאַנץ פֿאַרשפּרייט אינעם לאַגער. אויב זי און איר שוועסטער וואָלטן געהאַט מער אינפֿאָרמאַציע וועגן מענגעלעס עקספּערימענטן, וואָלט מען אפֿשר געקאָנט ראַטעווען מרים, וועלכע איז געשטאָרבן פֿון אַ נירן־קראַנקייט אין 1993. אירע נירן זענען אויפֿן גאַנצן לעבן פֿאַרבליבן די גרייס פֿון די נירן פֿון אַ 10־יאָריק מיידעלע.
במשך פֿון די פֿאַרגאַנגענע פֿיר יאָר באַמיט זיך עוואַ אויסצוגעפֿינען, וואָס איז געשען מיט איר גוף אין אוישוויץ. אין 1991 איז זי געפֿאָרן מיט מרים און דרײַ אַנדערע צווילינגען קיין גינזבערג, דײַטשלאַנד, וווּ מענגעלע איז דערצויגן געוואָרן, און וווּ זײַן משפּחה האָט פֿאַרמאָגט אַ פֿאַבריק פֿון פֿאַרם־אויסשטאַטונג. „איך האָב געוואָלט רעדן מיטן דירעקטאָר פֿון דער פֿאַבריק, אָבער מע האָט אונדז געוואָרנט, אַז ער וואָלט אָנגעשיקט זײַנע הינט אויף אונדז.‟
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.