ידיעות פֿון וואַרשע

News From Warsaw

ר׳ מרדכי דוד אונגער
ר׳ מרדכי דוד אונגער

פֿון קאָבי ווײַצנער

Published September 01, 2015, issue of September 18, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

דינסטיק, דעם 8טן אָקטאָבער, האַלט פּראָפֿעסאָר רות ווײַס אַ לעקציע וועגן פּרצן און דווקא אויף ענגליש PERETZ AND THE PURSUIT OF JUSTICE ווער וועט יאָ האַלטן לעקציעס אויף ייִדיש? איז אַזוי: אַנדרו פֿײַערסטאָן פֿון מעלבורן, אויסטראַליע, האַלט אַ לעקציע וועגן ישׂראל שטערן, דער וואַרשעווער פּאָעט און זשורנאַליסט, געבוירן אין 1919 און אומגעקומען אין יאָר 1942. מרים טרין קומט מיט אַ לעקציע, „די גאָלדענע קייט ווי א קאָנצעפּט פֿון תּיקון — אַבֿרהם סוצקעווערס וואַקסנדיקע באַציִונג צו י. ל. פּרצן‟; יאַן שוואַרץ האָט אויסגעקליבן אַן ענלעכע טעזע: „פּרצעס ‘גאָלדענע קייט’ און סוצקעווערס חורבן־דערציילונגען‟.

דער ייִדישער טעאַטער אין וואַרשע איז מסתּמא דער איינציקער טעאַטער אויף דער וועלט, וואָס האָט לעצטנס געשפּילט (אַגבֿ, מיט דערפֿאָלג) פּרצעס בעסטע פּיעסע „בײַ נאַכט אויפֿן אַלטן מאַרק‟. אַ שאָד, וואָס מען האָט אים ניט פֿאַרבעטן צו שפּילן אין ראַמען פֿון דער קאָנפֿערענץ.

אין ווײַסל האָט מען אַנטפּלעקט מצבֿות

אַ מוראַדיקע טריקעניש הערשט הײַיאָר אין פּוילן. דער טײַך ווײַסל איז די טעג אַ סך נידעריקער און שמעלער ווי אַמאָל. אַ רוסישער עראָפּלאַן פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה אין איינעם מיטן טויטן פּילאָט, אַזוי ווי אַ צאָל ייִדישע מצבֿות, וואָס זענען געלעגן ביז איצט אונטערן וואַסער, זענען מיט אַ מאָל אַנטפּלעקט געוואָרן.

די ווײַסל, וואָס איז 651 מײַל אָדער 1047 קילאָמעטער לאַנג, איז נאָך קיין מאָל נישט געווען אַזוי אײַנגעשרומפּן ווי דעם זומער. דעם סאָוועטישן עראָפּלאַן האָט מען אַריבערגעטראָגן אין אַ מוזיי.

די מצבֿות שטאַמען מסתּמא פֿונעם ברודנאָ בית-עולם אין וואַרשע. דזשאָני דניאלס פֿון דער פֿונדאַציע „ממעמקים‟ האָט בדעה אויפֿצושטעלן די מצבֿות צוריק אויפֿן ברודנער בית-עולם.

דער ברודנער בית־עולם האָט געהאַט פֿאַר דער מלחמה דרײַ הונדערט טויזנט קבֿרים. אַ סך מצבֿות האָבן די דײַטשן, און נאָך זיי — די פּאָליאַקן, גענוצט פֿאַר פֿאַרשיידענע בוי-אַרבעטן.

די ידיעות פֿון וואַרשע ווי אויך ייִדישע נײַעס פֿון אַנדערע לענדער איבער דער וועלט, קאָן מען הערן יעדן טאָג אין אונדזער ראַדיאָ־פּראָגראַם „דער פֿאָרווערטס־קול‟.