ידיעות פֿון וואַרשע

News From Warsaw

פֿון קאָבי ווײַצנער

Published December 01, 2015, issue of December 25, 2015.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

די נתנזאָנס זענען באַקאַנטע פֿילאַנטראָפּן. לכּבֿוד דער שׂימחה האָבן זיי באַשטעלט אַ ספֿר־תּורה בײַ אַ סופֿר סת״ם. דאָס בר-מיצווה־ייִנגל האָט געלייענט פֿונעם ספֿר־תּורה, וואָס טאַטע־מאַמע האָבן געשאָנקען דער לאָדזשער ייִדישער קהילה.

דאָס איז די ערשטע נײַע ספֿר־תּורה אין לאָדזש זינט דער צווייטער וועלט־מלחמה.

נאָך אַ באַזוך אין אוישוויץ

בר (באַר) ראָזנער־וואַקס (אין מיטן)
בר (באַר) ראָזנער־וואַקס (אין מיטן)

בר (באַר) ראָזנער־וואַקס איז אַ תּלמידה אין אַ ירושלימער גימנאַזיע. בר איז געווען אַ ביסל אַנטוישט פֿון איר גימנאַזיע־נסיעה קיין פּוילן אויף די שפּורן פֿונעם חורבן.

בר באַטאָנט, אַז פֿאַר אַ סך תּלמידים בלײַבט די חורבן־טעמע פֿרעמד, אַפֿילו נאָך דער נסיעה קיין פּוילן. בר דערציילט, אַז פֿאַר איר האָט די נסיעה יאָ געהאַט אַ זין, ווײַל איר באָבע איז אַ לעבן־געבליבענע. אין אוישוויץ האָט בר ראָזנער געזען מיט די אייגענע אויגן דעם באַראַק, וווּ איר באָבע איז געווען. מסתּמא דערפֿאַר האַלט זי, אַז סע וואָלט געווען כּדאַי צו באַקענען די יונגע ישׂראלים מיט די לעבן־געבליבענע — פֿאַר דער נסיעה קיין פּוילן. ראשית, וואָלטן זיי אויף אַזאַ אופֿן געהערט פֿון די קרבנות אַליין וועגן דעם חורבן. אַ פּערזענלעכן קאָנטאַקט מיט די קרבנות איז שטאַרקער פֿון פֿילמען אָדער ביכער. אַחוץ דעם, נייטיקן זיך אַ סך פֿון די לעבן־געבליבענע אין הילף. זיי געפֿינען זיך אין אַ שווערן עקאָנאָמישן מצבֿ. די יונגע לײַט קענען זיי העלפֿן אויף כּל־המינים אופֿנים; למשל, מיט פּראָסטע זאַכן, ווי צו העלפֿן זיי קויפֿן עסן אויפֿן מאַרק.

בר און אירע חבֿרים ווילן אויך העלפֿן פֿינאַנציעל די לעבן־געבליבענע, וואָס זייער צאָל אין ישׂראל איז מער ווי פֿופֿציק טויזנט. זיי ווענדן זיך צו מלוכישע און פֿילאַנטראָפּישע אינסטיטוציעס צוליב דעם.

בכלל וויל בר, אַז דאָס העלפֿן די ניצול־געבליבענע זאָל ווערן אַ באַדינג און אַן אינטעגראַלער טייל פֿון דער נסיעה פֿון די גימנאַזיסטן קיין פּוילן. בר ראָזנער־וואַקס האָט אָנגעשריבן אַ פּעטיציע וועגן דעם ענין. טויזנט תּלמידים האָבן זי שוין אונטערגעשריבן. בר האָפֿט, אַז אַ סך מער תּלמידים וועלן אונטערשרײַבן די פּעטיציע, כּדי די מלוכה זאָל זי נעמען אין באַטראַכט און פֿאַרווירקלעכן.