2015: דאָס ייִדישסטע יאָר

Why 2015 Was the Most Yiddish Year of All

Kulturfest

פֿון סעט ראָגאָוווי (Forward)

Published December 30, 2015, issue of January 22, 2016.

אויף צו־להכעיס די פּעסימיסטן, מאַכט די ייִדישע שפּראַך און קולטור איצט דורך אַ שפּרודלדיקע, שאַפֿערישע סטאַדיע, וואָס מע האָט שוין צענדליקער יאָרן נישט געזען.

איבער אַמעריקע גרינדעט מען פּראָגראַמען פֿון ייִדיש־שטודיעס אין די אומגעריכסטע קאָלעדזשן און אוניווערסיטעטן. דער „ייִדישער ביכער־צענטער‟ אין אַמהערסט, וואָס האָט שוין געראַטעוועט מער ווי אַ מיליאָן ייִדישע ביכער, האַלט אין מיטן דיגיטיזירן די ביכער, כּדי יעדער איינער מיט אַן אינטערנעץ־פֿאַרבינדונג זאָל זיי קענען איבערלייענען. דערצו זעצט דער „ביכער־צענטער‟ איבער די ביכער פֿאַר יענע לייענער, וואָס קענען נישט קיין ייִדיש, און דערציט אַ נײַעם דור ייִדיש־רעדער און ־אַקאַדעמיקער דורך זייערע קורסן.

בלויז אינעם יאָר 2015 האָט ייִדיש בולט אָנגעוויזן איר כּוח פֿאַר דער וועלט. אָט זענען די 10 ייִדישסטע מאָמענטן פֿון יאָר:
1. די גרינדונג פֿון „אין געוועב‟, אַן אינטערנעץ־זשורנאַל פֿון ייִדיש־פֿארשונג, אויף ענגליש, וואָס נעמט אַרײַן נײַעס און רעצענזיעס פֿון הײַנטיקע ייִדישע געשעענישן; איבערזעצונגען פֿון ליטעראַרישע ווערק; שטודיעס פֿון שפּראַכפֿאָרשער, היסטאָריקער, סאָציאָלאָגן, קונסט־היסטאָריקער און ליטעראַרישע עקספּערטן. ד״ר דוד ראָסקעס, פֿונעם „ייִדישן טעאָלאָגישן סעמינאַר‟, איז דער עצה־געבער.

  1. דעם פֿאַרגאַנגענעם יוני האָט די „פֿאָלקסבינע‟, וואָס געפֿינט זיך איצט בײַם „מוזיי פֿון דער ייִדישער קולטור־ירושה‟, דורכגעפֿירט, בשותּפֿות מיט דער ניו־יאָרקער ייִדישער פֿעדעראַציע, דעם ערשטן „קולטורפֿעסט ניו־יאָרק‟ — אַ וואָך־לאַנגער הצלחהדיקער פֿעסטיוואַל פֿון ייִדישע קאָנצערטן, פּיעסעס, פֿילמען, לעקציעס און טורן איבער דער גאַנצער שטאָט. דער פֿעסטיוואַל, וואָס האָט צוגעצויגן אַ סך מענטשן, האָט געוויזן פֿאַר דער וועלט די וויטאַליטעט פֿון דער הײַנטיקער ייִדישער קולטור.

  2. כּמעט ווי אַ המשך פֿון „קולטורפֿעסט‟, איז אַ צווייטער פֿעסטיוואַל דורכגעפֿירט געוואָרן פֿונעם 24סטן ביזן 29סטן דעצעמבער — אויך מיט גרויס דערפֿאָלג. געשטיצט פֿונעם „צענטער פֿון טראַדיציאָמעלער מוזיר און טענץ‟, האָט די אונטערנעמונג — „ייִדיש ניו־יאָרק‟ — אַרײַנגענומען אַ גאַנצע ריי וואַרשטאַטן און קאָנצערטן, אונטער דער אָנפֿירערשאַפֿט פֿון די מוזיק־, ייִדיש־ און קונסט־לערער פֿונעם געוועזענעם „קלעזקעמפּ‟. די געשעענישן, וואָס האָבן צוגעצויגן אַ גרויסן עולם, זענען פֿאָרגעקומען אינעם ייִדישן קהילה־צענטער אויף דער 14טער גאַס אין מאַנהעטן, און אין דער שכנותדיקער סינאַגאָגע „טאַון ענד ווילעדזש‟.