אויף וואַקאַציע אין אַ שטעטל לעבן פּאַדוע

Vacationing in a Town Near Padua


פֿון גענאַדי עסטרײַך

Published January 12, 2016, issue of February 05, 2016.

מײַן ווײַב און איך האָבן אַ וואַרעמע באַציִונג צו איטאַליע. פֿאַר וואָס? קיין ראַציאָנעלע סיבה איז מיר ניט באַוווּסט. דערצו קענען מיר ניט די איטאַליענישע שפּראַך, אַ חוץ, אייניקע ווערטער, וואָס העלפֿן אונדז אַרויס, בפֿרט נאָך, אַז די איטאַליענער רעדן ניט, בדרך־כּלל, די שפּראַכן, וואָס מיר רעדן. אַפֿילו ווען זיי זאָגן, אַז מע קען, אַ שטייגער, ענגליש, מיינט עס אָפֿט מאָל, אַז דאָס גאַנצע קענטעניש זייערס איז באַגרענעצט מיט געציילטע ווערטער, וועלכע העלפֿן לחלוטין ניט אויסצוקלאָרן די ברענענדיקע פֿראַגעס, וואָס מע שטעלט זיי.

אָבער ס׳רובֿ איטאַליענער וועלן דיך ניט איבערלאָזן אויף הפֿקר אָנעם פּרוּוון דיר אַזוי אָדער אַנדערש צו העלפֿן. זיי וועלן מאָביליזירן אַנדערע לײַט, אַפֿילו אויב יענע קענען אויך נישט קיין איין לשון, אַ חוץ דעם „וווּלגאַרן לאַטײַן‟; אָדער זיי וועלן ווײַזן דעם ענטפֿער מיט די הענט. מיט יאָרן צוריק האָבן מיר פֿאַרבראַכט עפּעס אַ צײַט אין סיציליע, אויף אַ גרויסער ווילע. געצאָלט האָבן מיר דווקא פֿאַר אַ דירה, וועלכע מיר האָבן געהאַט באַשטעלט, אָבער אין דער געגנט פֿון דער דירה האָט זיך פּלוצעם אָנגעהויבן עפּעס אַ ריזיקע בויונג, אַזוי אַז מיר האָבן באַקומען די ווילע ווי אַ קאָמפּענסאַציע.

אַלץ איז געווען גוט, אָבער אין עפּעס אַ שיינעם טאָג האָט זיך אין מיטן דערינען אויסגעשלאָסן די עלעקטריע. בין איך אַוועק צו די שכנים פֿרעגן, צי דאָס איז געשען נאָר בײַ אונדז אָדער אַלע זײַנען פֿאַרבליבן אָן עלעקטריע. אָט די סעמאַנטיש, און עמאָציאָנעל, אָנגעלאָדענע פֿראַגע האָב איך אויסגעטאַנצט אויף פֿאַרשיידענע אופֿנים, און דער איטאַליענישער שכן האָט געהאַט גענוג געדולד עס צו פֿאַרשטיין און אויסטאַנצן אַ קלאָרן ענטפֿער (איך געדענק שוין ניט אַ וועלכן).

מיט אַ צײַט צוריק האָב איך איבערגעלייענט, אַז אייניקע היסטאָריש־גענעטישע פֿאָרשונגען ווײַזן זייער בולט אָן, אַז די אַשכּנזים, צו וועלכע איך געהער, אַ פּנים, האָבן אַ סך בשותּפֿות דווקא מיט די איטאַליענער. מע פֿאַרטײַטשט עס ווי אַ סימן פֿון דעם, אַז ייִדישע מענער האָבן זיך אינטענסיוו געמישט מיט די איטאַליענישע פֿרויען. (צי מיינט עס, אַז די ייִדישע מיגראַנטן זײַנען דעמאָלט, ווי די הײַנטיקע מיגראַנטן אין אייראָפּע, געווען, דער עיקר, יונגע מאַנסבילן?) ניט אַלע פֿאָרשער זײַנען מסכּים מיט דער טעאָריע פֿונעם איטאַליענישן שורש. איך אַליין פֿאַרשטיי גאָרנישט אין די גענעטישע זאַכן, אָבער איך בין ניט קעגן צו האָבן די איטאַליענער ווי מײַנע שני־שבשלישי.