פּורים, מאַסלעניצע און נאָוורוז

Purim, Maslenitsa and Nowruz

פֿון רעכטס אויף לינקס: פּורים, מאַסלעניצע און נאָוורוז
Getty Images
פֿון רעכטס אויף לינקס: פּורים, מאַסלעניצע און נאָוורוז

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published March 09, 2016, issue of April 01, 2016.

אָנהייבנדיק פֿונעם 7טן און ביזן 13טן מאַרץ, הייבט מען אין מיזרח־סלאַווישע לענדער — רוסלאַנד, אוקראַיִנע און ווײַסרוסלאַנד — פּראַווען דעם וואָך־לאַנגן קאַרנאַוואַל מאַסלעניצע. נאָך דער רעוואָלוציע, צוליב דער אַנטי־רעליגיעזער פּאָליטיק פֿון דער סאָוועטישער רעגירונג, האָט די דאָזיקע חגא פֿאַרלוירן דעם אָריגינעלן פֿאַרנעם, הגם דער מינהג צו עסן בלינצעס איז געבליבן פּאָפּולער. צווישן דעם יונגן דור, בפֿרט אין נאַציאָנאַליסטיש געשטימטע קרײַזן, ווערן הײַנט ווידער פֿאַרשפּרייט פֿאַרשיידענע אַלטע מינהגים, וואָס האָבן צו טאָן מיטן דאָזיקן קאַרנאַוואַל, צומאָל רעקאָנסטרויִרט אויף אַ מאָדערנעם, לאַוו־דווקא אויטענטישן אופֿן.

די וואָך, האָט מײַנע אַ באַקאַנטע געבעטן בײַ מיר צו דערקלערן, וואָס מאַסלעניצע איז. איר אוקראַיִנישע קאָלעגע הייבט עס איצט אָן צו פּראַווען גאַנץ ערנסט אין קאַנאַדע; כּדי נישט צו קלינגען ווי אַן עם־האָרץ, וויל מײַן באַקאַנטע וויסן דעם טעם און געשיכטע פֿונעם דאָזיקן סלאַווישן יום־טובֿ. איז עס ענלעך צו פּורים, צום קומענדיקן איראַנישן נײַ־יאָר, צי גאָר עפּעס אַנדערש?

הגם איך בין טאַקע אויפֿגעוואַקסן אין רוסלאַנד, בין איך דערצויגן געוואָרן אין אַ גרויסער שטאָט, וווּ אין דער סאָוועטישער תּקופֿה האָט מען אַסאָציִיִרט מאַסלעניצע מיטן פֿאַרצײַטישן פּויערישן דאָרפֿס־לעבן. דאָס עסן בלינצעס און אַנדערע מאכלים מיט פּוטער און קעז איז דער איינציקער מינהג, וואָס פֿאַר מיר איז געווען גוט באַקאַנט. ס׳איז אינטערעסאַנט אָבער, אַז די דאָזיקע חגא קאָן טאַקע האָבן אומגעריכטע היסטאָרישע פֿאַרבינדונגען מיט פּורים.

מע הייבט אָן פּראַווען מאַסלעניצע מיט 8 וואָכן פֿאַר דער פּראַוואָסלאַוונער פּאַסכע און גלײַך פֿאַרן קריסטלעכן „גרויסן תּענית‟. אין דעם אַספּעקט, איז עס ענלעך צום מערבֿ־אייראָפּעיִשע קאַרנאַוואַל־טראַדיציעס. שטאַמען שטאַמט אָבער מאַסלעניצע פֿון אוראַלטע שרשים, וואָס האָבן ווייניק צו טאָן מיט דער קריסטלעכער רעליגיע.

ביזן 15טן יאָרהונדערט, האָט מען אין רוסלאַנד געפּראַוועט דעם אָנהייב פֿונעם נײַעם יאָר אין מאַרץ. דער צאַר איוואַן דער דריטער האָט אָפּגערוקט דאָס נײַ־יאָר אויף סעפּטעמבער, אין שײַכות צו ראָש־השנה. די פּראַוואָסלאַוונע קירך אָנערקענט די ייִדישע מסורה, אַז דער באַשעפֿער האָט באַשאַפֿן די וועלט אינעם חודש תּשרי, הגם די פּינקטלעכע קריסטלעכע דאַטע שטימט נישט מיטן ייִדישן לוח. די טראַדיציע אָפּצומערקן דעם אָנהייב פֿונעם יאָר דעם 1טן יאַנואַר האָט אײַנגעפֿירט אין רוסלאַנד רעלאַטיוו שפּעט פּיאָטר דער ערשטער, ווי אַ טייל פֿון זײַן פּראָ־מערבֿדיקער פּאָליטיק.