פּובליציסטיק

ניט קיין חלה אויף שבת — אַן אונטערבאַן־געשיכטע

Hungry Children

פֿון דזשאָרדין קוציק

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

„מײַן מאַן איז טויט‟, האָט זי ווידער געכליפּעט. „מע האָט אונדז אַרויסגעוואָרפֿן פֿון אונדזער דירה, ווײַל איך האָב ניט געקענט באַצאָלן סײַ דאָס דירה־געלט, סײַ די הוצאות פֿאַר זײַנע מעדיקאַמענטן. איך האָב ניט קיין אַרבעט, ווײַל איך דאַרף האַלטן אַן אויג אויף מײַנע קינדער. מיר שטייען אײַן אין אַ מיקלט פֿאַר היימלאָזע, אָבער זיי גיבן אונדז ניט גענוג וואָס צו עסן. מײַנע קינדער גייען אויס פֿון הונגער. גיט, ביטע, אַ דאָלאַר, אַ קוואָדער, אַ ביסל עסן, וואָס נאָר איר קענט‟.

איך האָב געקוקט אויפֿן מיידל, ווי זי פּרובירט צו מאַכן דעם אָנשטעל, אַז זי הערט זיך ניט צו צו דעם, וואָס איר מאַמע זאָגט, ניט געקוקט אויף דעם, וואָס אַלע קענען זען, ווי עס גיסן זיך פֿון אירע אויגן הייסע טרערן. איך לייג אַוועק די צײַטונג און עס פֿאַלט אַראָפּ פֿון מײַן שויס אַ זעקעלע מיט דער חלה, וואָס איך האָב געקויפֿט אויף שבת. די חלה, אַרומגעוויקלט אין פּלאַסטיק, פֿאַלט אַרויס פֿונעם זעקל אויפֿן דיל פֿון וואַגאָן. דאָס מיידל קוקט אויף איר מיט נאַסע הונגעריקע אויגן.

איך נעם די חלה און גיב זי דעם מיידל. עס לויפֿט צו אונדז די מאַמע אַ דערשטוינטע. „פֿרעג איידער דו נעמסט‟, זאָגט זי איר טאָכטער. און דערנאָך צו מיר: „איך מיין, אַז מיר קענען דאָס ניט נעמען‟.

„פֿאַר וואָס?‟ האָב איך געפֿרעגט.

„ווײַל איר דאַרפֿט עס דאָך פֿאַר Sabbath (שבת). ס׳איז דאָך אַ הייליק ברויט‟.

„בעסער איר זאָלט עס האָבן‟, האָב איך זי פֿאַרזיכערט, ניט ווילדנדיק אויך דערקלערן, אַז קיין פֿרומער בין איך ניט און מע קען, סײַ ווי סײַ, מאַכן שבת אָן חלה.

פֿאַר דעם, וואָס די פֿרוי האָט געקענט זאָגן נאָך אַ וואָרט, האָט דאָס מיידל זיך צוגעכאַפּט צו דער חלה; דורכגעריסן דעם פּלאַסטיק און אָנגעהויבן צו עסן. זעענדיק מיט וואָס פֿאַר אַ הונגער זי עסט אויף דאָס ברויט, זענען געקומען נאָך מענטשן זיי געבן געלט און צוקערלעך.

דער וואַגאָן האָט זיך אַ טרייסל געטאָן און די רעדער האָבן אָנגעהויבן זיך צו דרייען איבער די רעלסן מיט אַ סקריפּעניש. די פֿרוי האָט אויפֿגעוועקט איר זון און אים דערלאַנגט אַ שטיקל חלה.

איך בין אַרויסגעגאַנגען פֿון דער באַן־סטאַציע אויפֿן „אָפּער־וועסט־סײַד‟, וווּ איך האָב זיך לעצטנס אַרײַנגעצויגן אין אַ נײַער דירה. איך האָב געקוקט אויף די גרויסע לוקסוסדיקע דירות־הײַזער פֿון צענדליקער שטאָק און איבער זיי דעם פֿאַרוואָלקנטן הימל, וואָס האָט אויסגעזען, ווי עס קען ניט באַשליסן, צי עס זאָל גיין אַ רעגן, צי עס זאָל שײַנען די זון. איך האָב זיך געפֿילט אין גאַנצן פֿאַרייִאושט. ניט געקוקט אויף דעם, וואָס איך וווין אויך אין אַ שיינער דירה און האָב מער ווי גענוג וואָס צו עסן, איז עס מיר אַפֿילו ניט אײַנגעפֿאַלן צו געבן דער משפּחה מײַן חלה, ביז דער קוילעטש איז פֿון זיך אַליין אַרויסגעפֿאַלן פֿונעם זעקל. אַמאָל וואָלט איך זיי גלײַך געגעבן די חלה, אָבער נאָך צוויי יאָר אין ניו־יאָרק בין איך, לײדער, אַן אַנדער סאָרט מענטש געוואָרן.

איך קום אַהיים און צינד אָן דעם טעלעוויזאָר. איך הער ווי איין קאַנדידאַט אויף פּרעזידענט באַשולדיקט די מעקסיקאַנער אין אַמעריקעס פּראָבלעמען, און אַ צווייטער — די גרויסקייט פֿון דער פֿעדעראַלער רעגירונג, און אַ דריטער — די גיריקייט פֿון די רײַכע, און אַ פֿערטער — די „דיסינטעגראַציע פֿון דער אַמעריקאַנער משפּחה‟. איך ווער אײַנגעשלאָפֿן און ס׳חלומט זיך מיר, אַז אַ נאַפֿט־רער אונטערן נוקלעאַרן־רעאַקטאָר רײַסט זיך אויף, און די ראַדיאַציע מאַכט אַ תּל פֿון די מענטשן אין דער שטאָט — אָרעם און רײַך צוזאַמען, איבערלאָזנדיק בלויז פּוסטע בנינים, וואָס ווערן, סוף־כּל־סוף, במשך פֿון לאַנגע יאָרן צעשמעטערט דורך די כּסדר־העכערע כוואַליעס פֿון ים.

מײַן חבֿרטע קומט אַהיים און איך זאָג איר, אין אַ האַלבן שלאָף: „ס׳וועט ניט זײַן קיין חלה אויף שבת‟.