אַ שלעכט־פּלאַנירטע הויפּטשטאָט

A Poorly Designed Capital


פֿון לייזער בורקאָ

Published March 24, 2016, issue of April 15, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

טראַכטנדיק אַזוי, פֿאַלט מיר אײַן, אַז אפֿשר וואָלט איך געדאַרפֿט פֿילן מער סימפּאַטיע פֿאַר וואַשינגטאָן, ווײַל יעדער אַמעריקאַנער בירגער האָט אַ רעכט צו האַלטן, אַז דאָס אַלץ געהערט צו „אונדז‟ — דעם אַמעריקאַנער פֿאָלק. אין די אַלע מוזייען און רעגירונג־בנינים קען איך אַרײַנגיין בחינם און מע נעמט מיך אויף — נאָכן געהעריקן זיכערהייט־קאָנטראָל — בכּבֿוד־גדול. ווען איך טו דאָס זעלבע אין ניו־יאָרק, למשל, אינעם „באַנק פֿון אַמעריקע־טורעם‟ אָדער אינעם „מעטלײַף־בנין‟, וואָלט מען גערופֿן די פּאָליציי מיך אַרעסטירן. ניו־יאָרק געהערט ניט צו „אונדז‟, נאָר צו מיסטער בלומבערג און קאָ.

פֿון דעסטוועגן, האַלט איך, אַז ניו־יאָרק איז בעסער פּלאַנירט (אָדער ניט־פּלאַנירט) ווי וואַשינגטאָן. דער פּלאַץ אויפֿן אינדזל איז ענג, זײַנען די בנינים הויך און די באַפֿעלקערונג איז קאָנצענטרירט. ווי גרויס אונדזער קאָלאָניע זאָל ניט ווערן, איז פֿאָרט באַקוועמער פֿאַר דער יחידישער מוראַשקע זיך צו באַוועגן דאָ ווי אויף אַן אָרט, וווּ אַלץ איז צעשפּרייט איבער גרויסע שטחים און יעדע מוראַשקע וווינט אין אַ באַזונדער הײַזל — און אין מיטן שטאָט געפֿינען זיך ליידיקע פֿעלדער אַרומגערינגלט מיט ריזיקע מאָנומענטן און רעגירונג־בנינים.

אַזוי האַלט איך — דערווײַל. אָבער אויב איך וועל אַ מאָל געפֿינען אַרבעט אין וואַשינגטאָן, וואָלט איך זיך ניט אָפּגעזאָגט צו וווינען לעבן דעם אַלטן קאַפֿע מיט דער ווינקלדיקער ביכערקראָם.