ייִדן אין מוחמדס משפּחה

Intermarriage, Muhammad's Prominent Example

אַ זײַט פֿון רבי יוסף סמבריס האַנטשריפֿטלעכן ספֿר „דבֿרי יוסף‟ און דער טאָוול פֿון דער נײַער אויסגאַבע.
אַ זײַט פֿון רבי יוסף סמבריס האַנטשריפֿטלעכן ספֿר „דבֿרי יוסף‟ און דער טאָוול פֿון דער נײַער אויסגאַבע.

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published April 08, 2016, issue of April 29, 2016.

(שײַכותדיקע אַרטיקלען: //yiddish2.forward.com/node/4007)

נישט לאַנג צוריק, אין מאַרץ 2016, האָבן צוויי היפּוכדיקע אַרטיקלען וועגן ייִדן אין פֿאַרגלײַך מיט די מוסולמענער זיך פֿאַרשפּרייט אין דער פּרעסע. לויט דעם פֿאָרש־צענטער „פּיו‟ זענען צווישן דער ייִדישער און אַראַבישער באַפֿעלקערונג אין ארץ־ישׂראל פֿאַראַן אַ גאַנצע ריי טיפֿע סאָציאַלע און פּאָליטישע חילוקים. להיפּוך, האָט אַן אַנדער אַמעריקאַנער סטאַטיסטישע פֿאָרש־אָרגאַניזאַציע, „דער אינסטיטוט פֿאַר סאָציאַלער פּאָליטיק און פֿאַרשטאַנד‟ (ISPU) אויסגעפֿונען, אַז אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן שטיצן ס׳רובֿ ייִדן און מוסולמענער די זעלבע פּראָ־דעמאָקראַטישע פּאָזיציעס און די זעלבע ווערטן, הגם די מוסולמענער זענען אין דעם געביט נאָענטער צו די פּראָטעסטאַנטישע קריסטן.

אַזוי צי אַזוי, שאַפֿט זיך אין דער פּאָפּולערער מערבֿדיקער פּרעסע דער אײַנדרוק, אַז די צוויי רעליגיעזע גרופּעס זענען פֿונדאַמענטאַל פֿרעמד און פֿון קדמונים שאַרף אָפּגעזונדערט איינע פֿון דער צווייטער. ווען עס באַווײַזן זיך פֿאָרשונגען וועגן ענלעכקייטן צווישן ייִדן און מוסולמענער, קלינגען זיי ווי אַ סענסאַנציאָנעלער חידוש.

נישט זעלטן, האָבן די פּרעסע־באַהאַנדלונגען אויף דער דאָזיקער טעמע אַ בפֿירושן ראַסיסטישן טעם. אַפֿילו ווען עס גייט אַ רייד וועגן פֿרײַנדלעכע באַציִונגען צווישן די צוויי רעליגיעס, שאַפֿן די זשורנאַליסטן צומאָל דעם זעלבן צווייפֿלהאַפֿטיקן אײַנדרוק, ווי אַרטיקלען וועגן אַ הונט, וואָס חבֿרט זיך מיט אַ קאַץ.

אינעם שטראָם פֿון די פּאָפּולערע פּרעסע־באַריכטן ווערן כּמעט קיינמאָל נישט דערמאָנט די נאָענטע היסטאָרישע באַציִונגען צווישן די צוויי רעליגיעזע גרופּעס, אַרײַנגערעכנט די אָפֿטע חתונות צווישן ייִדן און אַראַבער, וואָס האָבן געשפּילט אַ גרויסע ראָלע אינעם עצם־אויפֿקום פֿון איסלאַם. אַדרבה, די פֿריִיִקע מחלוקתן צווישן די גרופּעס קלינגען ווי משפּחה־פּראָבלעמען מיטן שלום־בית.

אינעם 17טן יאָרהונדערט, האָט רבי יוסף סמברי (סאַמבאַרי), אַ פּראָמינענטער עגיפּטישער רבֿ, פֿאַרעפֿנטלעכט זײַן ספֿר „דבֿרי יוסף‟, וווּ עס ווערט כּסדר באַהאַנדלט די איסלאַמישע געשיכטע. דער מחבר האָט זיך באַצויגן אַמביוואַלענט צו איסלאַם און געמיינט, אַז ס׳איז אַ מין טשיקאַווע אַראַבישע ווערסיע פֿון ייִדישקייט. זײַן עיקר־טענה איז דער פֿאַרווער פֿון אַלקאָהאָל צווישן די מוסולמענער, וואָס סמברי באַטראַכט ווי אַ נאַרישקייט.

אַזוי צי אַזוי, דערמאָנט דער דאָזיקער רבֿ אַן אַלטע מסורה, לויט וועלכער צוויי מענטשן, וועלכע האָט געשאַפֿן די חילוקי־דעות צווישן די סוניטן און שיִיִטן, זענען ביידע געווען פֿרומע ייִדן, וועלכע האָבן, צוליב פּאָליטישע און געזעלשאַפֿטלעכע סיבות, זיך משדך געווען מיט דער משפּחה פֿונעם מוסולעמענישן נבֿיא, מחמד אָדער מוחמד. אַזוי ווערט זײַן נאָמען אויסגעלייגט, „פֿאַרהיימישט‟, אין פֿאַרשיידענע ספֿרדישע ספֿרים אויף לשון־קודש.

רבי יוסף סמברי גיט איבער, אַז מוחמדס שווער, אַבו־באַקר, דער ערשטער כאַליף פֿון דער מוסולמענישער וועלט, איז געווען אַ ייִדישער חכם און אַ זון פֿונעם ריש־גלותא, דעם ראָש פֿון דער ייִדישער קהילה אין פּערסיע. כּדי צו פֿאַרזיכערן, אַז די נײַע רעליגיע ברענגט נישט קיין צרות פֿאַר די ייִדן און כּדי פּטור צו ווערן פֿון אַנטיסעמעטיזם צווישן די ערשטע מוסולמענער, האָט ער געלאָזט זײַן טאָכטער, אַיִשאַ, חתונה האָבן מיט מוחמד.

אַבו־באַקר ווערט אָבער זעלטן דערמאָנט אין די ייִדישע קוואַלן, אין פֿאַרגלײַך מיט מוחמדס איידעם, עלי (אַלי), וועלכער האָט געדינט ווי אַ שדכן צווישן בוסתּנאַי, אַן אַנדער ריש־גלותא, און דער פּערסישער פּרינצעסין דאַראַ. ווי עס ווערט דערקלערט אין אַ באַקאַנטער ייִדישער מעשׂה, האָט בוסתּנאַי צוערשט געטענהט, אַז כּדי חתונה צו האָבן מיט דער בת־מלך, מוז ער זי קודם טובֿלען לשם־גירות. דער פּערסישער קיניג יעזדעגערד דער דריטער האָט אים געגעבן דעם רשות זי מגייר צו זײַן. דאַראַס שוועסטער שאַהרבאַנו האָט עלי, לויט דער באַקאַנטער שיִיִטישער לעגענדע, משדך געווען מיט זײַן אייגענעם ייִנגערן זון, כוסיין.