לידער געשאַפֿן פֿון ייִדישע גנבֿים

Songs Composed By Jewish Thiefs

דער דועט „שיכּור ווי לוט‟, וואָס האָט אַרויסגעלאָזט דאָס קאָמפּאַקטל: די אַקאָרדיאָן־שפּילערין, פֿראַנקאַ לאַמפּאַ, ע״ה און דער זינגער, פֿאַביאַן שנעדלער
דער דועט „שיכּור ווי לוט‟, וואָס האָט אַרויסגעלאָזט דאָס קאָמפּאַקטל: די אַקאָרדיאָן־שפּילערין, פֿראַנקאַ לאַמפּאַ, ע״ה און דער זינגער, פֿאַביאַן שנעדלער

פֿון איציק גאָטעסמאַן

Published June 13, 2016, issue of June 25, 2016.

שוועסטער און ברידער איר מעגט אײַך שוין באַפֿרײַען,
ווײַל די גנבֿה איז קיין מאָל נישט גוט.
ווילט איר נישט גלייבן, נעמט זשע אײַך אַ ראַיה
און הערטס פֿון יאָסל־קילע אַ ליד.
[פֿונעם ליד „שוועסטער און ברידער‟]

מיט געמישטע געפֿילן האָב איך באַקומען די נײַע רעקאָרדירונג „גנבֿים־לידער‟ פֿון דער בערלינער גרופּע „שיכּור ווי לוט‟. דער דועט איז באַשטאַנען פֿונעם פֿײַנעם זינגער פֿאַביאַן שנעדלער און דער אויסערגעוויינטלעכער אַקאָרדיאָן־שפּילערין פֿראַנקאַ לאַמפּאַ — ביידע וויכטיקע פֿיגורן אין דער דײַטשער קלעזמער־סבֿיבֿה.

הגם איך בין געווען צופֿרידן וואָס מע מאַכט אַזאַ קאָמפּאַקטל, האָט עס בײַ מיר אויך אַרויסגערופֿן אַ ווייטאָג ווײַל דעם פֿאַרגאַנגענעם יאַנואַר איז לאַמפּאַ פֿריצײַטיק אַוועק פֿון דער וועלט, און מע האָט פֿאַרלוירן נישט בלויז אַ פֿײַנע מוזיקערין, נאָר אויך אַ מענטש וואָס איז געווען איבערגעגעבן דער ייִדישער מוזיק. אין פֿאַרשיידענע אַנסאַמבלען און גרופּעס האָט זי זיך אויסגעצייכנט, סײַ אינעם טראַדיציאָנעלן קלעזמערקלאַנג, סײַ אין נאָוואַטאָרישע מוזיקאַלישע ריכטונגען — ווער רעדט נאָך פֿון איר זיסן און וואַרעמען כאַראַקטער. זי וועט אונדז שטאַרק אויספֿעלן!

שוין עטלעכע יאָר, וואָס די מוזיקער פֿון דער קלעזמער־אויפֿלעבונג אינטערעסירן זיך אין די ייִדישע לידער פֿון דער אונטערוועלט, וואָס שמואל לעהמאַן (1886 — 1941) האָט געזאַמלט אין וואַרשע און אין אַנדערע שטעט. אינעם רעפּערטואַר פֿון אונדזערע זינגערס אינעם צוואַנציקסטן יאָרהונדערט, האָט מען בלויז געציילטע גנבֿים־לידער רעקאָרדירט און געזונגען אויף קאָנצערטן ווי „האַרשל‟ און „איך וועל שוין מער נישט גנבֿענען‟ (אין דעם קאָמפּאַקטל זינגט מען אַ נוסח פֿון דעם ליד — „כ’האָב פֿאַר קיינעם קיין מורא‟.) דאָס באַקאַנסטע ליד וועגן אַ גנבֿ — „אַבֿרהמל דער מאַרוויכער‟ — איז, אָבער, נישט קיין אמת גנבֿים־ליד, געשאַפֿן פֿון גנבֿים, נאָר אַ ליד וועגן אַ גנבֿ, געשריבן פֿון מרדכי געבירטיק.

די רעקאָרדירונג „גנבֿים־לידער‟ איז די ערשטע וואָס באַשטייט אין גאַנצן פֿון עכטע גנבֿים־לידער. איך בין זיכער, אַז במשך פֿון די קומעדיקע פּאָר יאָר וועט מען נאָך געניסן פֿון לעהמאַנס זאַמלונגען און זיי אַרויסברענגען און לעבעדיק מאַכן פֿאַרן ברייטערן עולם. עס קומט אים, לעהמאַנען, אַזאַ אָנערקענונג, ווײַל ער האָט שווער געהאָרעוועט צו זאַמלען די לידער, און אַפֿילו זיך אַמאָל געשטעלט אין סכּנה ווען ער האָט זיך געפֿונען אין מיטן פֿון אַזאַ חבֿרה.