די ערשטע חסידישע ריכטערין

First Female Hasidic Judge

רוחי פֿרײַער (אין מיטן), נאָכן גרינדן אַן אַמבולאַנס־קאָרפּוס, וווּ אַלע וואָלונטירן זענען פֿרויען
רוחי פֿרײַער (אין מיטן), נאָכן גרינדן אַן אַמבולאַנס־קאָרפּוס, וווּ אַלע וואָלונטירן זענען פֿרויען

פֿון מירע־רבֿקה קאַן

Published September 28, 2016, issue of September 30, 2016.

ביזן לעצטן מאָמענט איז רוחי פֿרײַער נישט געווען זיכער, צי זי וועט טאַקע געווינען די וואַלן פֿאַר ריכטער פֿונעם ברוקלינער ציווילן געריכט. זי האָט אָבער יאָ געוווּנען, און אָנהייבנדיק פֿון יאַנואַר 2017 וועט זי ווערן די ערשטע חסידישע פֿרוי אָנצונעמען דעם אַמט.

זיצנדיק מיט רוחי אין אַ כּשרן „דאַנקין דאָנוטס‟, זיפּנדיק אַ הייסע טיי, האָב איך זי געפֿרעגט, וואָס איז איר „סוד פֿון סוקצעס‟. מיט אַ באַשיידענעם שמייכל האָט זי געענטפֿערט: „אױב דער אייבערשטער װיל, איז אַלץ מעגלעך.‟

„מיט זעקס קינדער, קיין עין הרע, איז גאָר נישט געווען גרינג צו װערן אַ ריכטער,‟ האָט רוחי, אַ גראַדואַנטקע פֿון דער „בית־יעקבֿ‟־שול, געזאָגט. איר ערשטע אַרבעט, צו צוואַנציק יאָר, איז געווען ווי אַ יורידישע סעקרעטאַרשע אין באָראָ פּאַרק. נאָכן זען דעם פֿילם, The Firm, וועגן אַ יונגן אַדוואָקאַט (טאָם קרוז), וואָס אַנטדעקט קאָרופּציע אין דער פֿירמע וווּ ער אַרבעט, איז זי אינספּירירט געוואָרן צו געפֿינען אַ יורידישע שטעלע אין מאַנהאַטען. זי האָט געפֿונען אַרבעט, אָבער ס׳איז איר געווען אַן אַנטוישונג. „ס׳איז מיר געװען נימאס צום טױט,‟ האָט זי געלאַכט.

רוחי האָט אײַנגעזען, אַז אויב זי וויל קריגן אַן אינטערסאַנסטע אַרבעט, װעט זי מוזן גיין אין אוניװערסיטעט. ווי אַ חסידישע פֿרוי האָט זי אַפֿילו נישט געהאַט קיין באַקאַלאַװראַט.

איר מאַן האָט שוין אַליין אָנגעהויבן שטודירן אין אוניווערסיטעט. זײַענדיק אויף זײַן גראַדויִרונג, און זעענדיק זײַן דיפּלאָם, האָט רוחי אָפּגעמאַכט בײַ זיך: „איצט איז מײַן רײ!‟ מיט זײַן הסכּמה, האָט רוחי זיך פֿאַרשריבן אין „טוראָ־קאָלעדזש‟, אַ לערן־אינסטיטוציע געגרינדעט פֿאַר פֿרומע ייִדן, און במשך פֿון זעקס יאָר האָט זי שטודירט, געאַרבעט, געהיט אירע קינדער — און אויך געבאַקן חלה יעדן ערבֿ־שבת. 

נאָכן באַקומען דעם באַקאַלאַווראַט, האָט זי ערשט געדאַרפֿט גיין אין יוריספּרודענץ־שול. זי איז אָנגענומען געוואָרן אין דער יורי־שול בײַ ברוקלין־קאָלעדזש, אָבער דאָס מאָל איז זי שוין געװען אַ ביסל מער נערװעז, װײַל אין פֿאַרגלײַך מיט 
„טוראָ‟, איז ברוקלין־קאָלעדזש געווען אין גאַנצן אַ װעלטלעכע סבֿיבֿה. „איך האָב פֿאַרשטאַנען אַז עס שטײט פֿאַר מיר אַ געװאַלדיקער נסיון.‟

רוחיס ערשטער אױספּרוּװ האָט זיך אָנגעהױבן װען זי האָט זיך אונטערגענומען צו העלפֿן חסידישע בחורים, וואָס האָבן זיך געבונטעוועט קעגן דער טראַדיציאָנעלער ישיבֿה־סיסטעם. כּדי זיי צו העלפֿן האָט זי געגרינדעט אַן אַנדער סאָרט ישיבֿה מיטן נאָמען „בדרך‟, וווּ די יונגע לײַט האָבן געקענט זיך לערנען אויף די GED־עקזאַמענס (מיט אַנדערע ווערטער — סעקולערע לימודים) און זיך לערנען אַ פֿאַך.

נישט געקוקט אויף רוחיס פֿרומקייט האָבן עטלעכע חסידישע עסקנים עפֿנטלעך אויסגעדריקט אַ חשד וועגן אירע מאָטיװן. זי האָט זיך אָבער נישט אונטערגעגעבן.

„די אויגן פֿון די יונגע לײַט שרײַען אויס צו מיר נאָך הילף — האָט זי געענטפֿערט אירע קריטיקער — אָבער אױב איר װילט זיך אַליין פֿאַרנעמען מיט זיי, טוט עס געזונטערהייט!‟ די קריטיק האָט זיך אײַנגעשטילט.

רוחיס אַרבעט מיט די בחורים איז געגאַנגען אַזוי גוט, אַז זיי זענען עד־היום אין פֿאַרבינדונג מיט איר. בעת איר וואַל־קאַמפּאַניע האָבן די בחורים אַפֿילו אָנגעשריבן און רעקאָרדירט אַ לידל פֿאַר איר קאַנדידאַטור, און זענען געפֿאָרן איבער באָראָ פּאַרק, שפּילנדיק דאָס ליד אויף זייערע הילכערס.

די קהילה האָט זי טאַקע געשטיצט.