די פּאָליטיק פֿון ביינער

The Politics of Bones

אַ פּאָרטרעט פֿון סעראַפֿים סאַראָווסקי (רעכטס); דער פּאַרק סאָפֿיִעווקע אין אומאַן, וווּ רבי נחמן האָט צומאָל פֿאַרבראַכט אין תּפֿילות און התבודדות; קיין פּאָרטרעם פֿונעם רבין אַליין איז נישט געבליבן
אַ פּאָרטרעט פֿון סעראַפֿים סאַראָווסקי (רעכטס); דער פּאַרק סאָפֿיִעווקע אין אומאַן, וווּ רבי נחמן האָט צומאָל פֿאַרבראַכט אין תּפֿילות און התבודדות; קיין פּאָרטרעם פֿונעם רבין אַליין איז נישט געבליבן

פֿון יואל מאַטוועיעוו

Published December 13, 2016, issue of December 28, 2016.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

זײַענדיק פֿון קינדווײַז אָן אַ טיף רעליגיעזער מענטש, האָט דער 17־יאָריקער פּראָכאָר באַשלאָסן צו ווערן אַ מאָנאַך. במשך פֿון זײַן לעבן האָט ער אַ סך געליטן און זיך געפֿירט ווי אַן עקסטרעם־שטרענגער אַסקעט. ער האָט געוווינט אַליין אין וואַלד; במשך פֿון 10 יאָר געגעסן בלויז גראָז, און במשך פֿון 1,000 טעג געשטאַנען אויף די קני אַ גאַנצן טאָג אויף אַ האַרטן שטיין. נישט איין מאָל האָט מען אים גערודפֿט, געפּײַניקט און געשלאָגן מכּות־רצח.

אינעם יאָר 1922 האָבן די סאָוועטישע אינסטאַנצן געבראַכט סעראַפֿימס געביין קיין מאָסקווע. אין 1990 האָט מען באַמערקט מיסטעריעזע אומדאָקומענטירטע ביינער אינעם לענינגראַדער מוזיי פֿון רעליגיע. אויפֿן סמך פֿון אַ צאָל סימנים, האָט אַ ספּעציעלע קאָמיסיע באַשלאָסן, אַז דאָס מוז זײַן דאָס געביין פֿונעם באַרימטן הייליקן מענטש. עס בלײַבט אָבער אַ ספֿק; עס קאָן זײַן, אַז אינעם קאָסמאָס פֿליט איצט אַרום אַ שטיקל פֿון אַן אומבאַקאַנטן מת.

רבי נחמן בראַצלעווער (1772-1810) האָט פֿון קינדווײַז אָן זיך געטובֿלט יעדן טאָג אין אַן אײַז־קאַלטער מיקווה און האָט פֿאַרבראַכט גאַנצע טעג אין אַ וואַלד. הגם די ייִדישע טראַדיציע באַציט זיך נעגאַטיוו צום מאָנאַכישן לעבנס־שטייגער, האָט רבי נחמן אַנטוויקלט אַ טיפֿע שׂינאה צום זיווג־לעבן. לויט זײַנע ווערטער, ווען ער האָט געמוזט זעלטן־ווען האָבן אַ באַציִונג מיט זײַן פֿרוי, האָט ער געפֿילט יסורים אַנשטאָט תּענוג.

במשך פֿון זײַן קורץ לעבן, האָט רבי נחמן אַ סך געליטן סײַ פֿון מתנגדישע, סײַ פֿון חסידישע קעגנער, און געמוזט נע־ונדעווען איבער די אוקראַיִנישע שטעטלעך. לײַדנדיק פֿון טובערקולאָז, האָט ער זיך באַזעצט פֿאַר זײַן טויט אין אומאַן, כּדי מתּקן צו זײַן די נשמות פֿון די אָרטיקע קדושים, וועלכע זענען אומגעקומען בעת דער טרויעריק־באַרימטער שחיטה אינעם יאָר 1768.

אַ טייל פֿון רבי נחמנס מתנגדים טענהן, אַז זײַן אמתער מקום־קבֿורה געפֿינט זיך אויף אַן אַנדער אָרט. אויב אַפֿילו די אוקראַיִנישע רעגירונג וועט מסכּים זײַן אַריבערצוברענגען זײַן געביין קיין ארץ־ישׂראל, קאָן זיך שאַפֿן אַן איראָנישע סיטואַציע. דווקא אויפֿן סמך פֿון די מתנגדים, וועלן אַ סך חסידים ווײַטער פֿאָרן יעדעס יאָר קיין אומאַן, האָפֿנדיק, אַז זײַנע אמתע ביינער ליגן נאָך אַלץ דאָרטן.

עס זענען פֿאַראַן אַ ריי אַנדערע אומגעריכטע פּאַראַלעלן צווישן רבי נחמן בראַצלעווער און סעראַפֿים סאַראָווסקי. ביידע האָבן איבערגעגעבן זייערע דרשות און מיסטישע געדאַנקען דורך תּלמידים, אַנשטאָט צו פֿאַרשרײַבן זיי אַליין. ביידע האָבן זיך באַנוצט מיט חידושדיקע משלים. ביידע האָבן געשטעלט אַ גרויסן אַקצענט אויף פּערזענלעכע תּפֿילות און זאָגן תּהילים אין אַ געוויסן ספּעציפֿישן סדר.

ס׳איז גרינג צו פֿאַרשטיין פֿאַרוואָס אַן אומגעוויינטלעכער יחיד, וועלכער האָט פֿאַרבראַכט זײַן גאַנץ לעבן אין עקסטרעמע אַסקעטישע סיגופֿים, קאָן צוציִען אַן אומגעזונטן אויפֿמערק צו זײַן גוף אַפֿילו נאָכן טויט. הײַנט איז אָבער שווער זיך פֿאָרצושטעלן אַ תּקופֿה און אַ סבֿיבֿה, וווּ עס זענען אויפֿגעקומען אַזעלכע עקסטרעמע יחידים אין צוויי אין גאַנצן באַזונדערע זיך־קאָנפֿליקטירנדיקע רעליגיעזע קולטורן.