די הײַנטיקע טאָפּלטע פּרשה האָט צו טאָן מיט טומאה־וטהרה. אויב אַ פֿרוי האָט אַ ייִנגל, זאָגט די תּורה, וועט זי בלײַבן טמא זיבן טעג; אויב זי האָט אַ מיידל — 14 טעג. דערנאָך, ווען דער בית־המיקדש איז געשטאַנען, האָט זי געדאַרפֿט ברענגען אַ קרבן.
אינעם צווייטן טייל פֿון אונדזער סדרה גייט אַ רייד וועגן אַ מיסטעריעזער הויט־מחלה — צרעת — וואָס ווערט אָפֿט איבערגעזעצט ווי „לעפּרע‟. אין דער אמתן, דערקלערן די חז״ל, איז די דאָזיקע קרענק געווען בנימצא בלויז אין די תּנ״כישע צײַטן, און האָט געדינט ווי אַ שטראָף פֿאַר לשון־הרע.
ווײַטער ווערן דערמאָנט אַ צאָל אַנדערע קוואַלן פֿון טומאה. בײַם סאַמע סוף פֿון דער פּרשה גייט אַ רייד וועגן אַ מיצווה, וואָס בלײַבט גאָר אַקטועל פֿאַר אונדז הײַנט — טהרת־המשפּחה. נאָכן חודשלעכן ציקל, מוז די פֿרוי אָפּוואַרטן אַ געוויסע צײַט, און זיך טובֿלען אין אַ כּשרער מיקווה, כּדי איר מאַן זאָל מעגן זי אָנרירן.
אויפֿן ערשט בליק, קאָן זיך בײַם לייענער שאַפֿן אַ מאָדנער אומאָנגענעמער אײַנדרוק. ווען מע באַזוכט אַ פֿרומע געגנט — למשל, וויליאַמסבורג צי באָראָ־פּאַרק — וואַרפֿט זיך אין די אויגן די גרויסע צאָל קינדער און קינדער־וועגעלעך אויפֿן יעדן ווינקל. ווען אַ ייִדיש מיידל ווערט אַ כּלה, ווינטשט דער עולם זי צו האָבן „זרעא חייא וקיימא‟ — לעבעדיקע און געזונטע קינדער. דאָס טובֿלען זיך אין מיקווה איז אויך אַ שׂימחה, ווען מע פֿרייט זיך מיטן מאַן, מע האָפֿט צו פֿאַרגיין אין טראָגן און האָבן מער קינדער. ווען מיר לייענען די הײַנטיקע פּרשה, דאַכט זיך, אַז דאָס האָבן קינדער און די ספּעציפֿישע פֿיזיאָלאָגיע פֿון אַ פֿרוי געהערט, חלילה, צו דער זעלבער „טמאנער‟ קאַטעגאָריע, ווי לעפּרע.
דער חומש „ויקראָ‟ הייבט זיך אָן מיט די ענינים פֿון קרבנות. די מפֿרשים דערקלערן, אַז נאָך די ענינים פֿון חיות און בהמות גייט איצט די תּורה אַריבער צום מענטשלעכן משפּחה־לעבן, ווײַל דער מענטש איז דאָך דער בחיר־הנבֿראָים, די סאַמע צענטראַלע באַשעפֿעניש. דאָס לייגט זיך אויפֿן שׂכל; פֿאַרוואָס אָבער דערציילט אונדז די תּורה וועגן בלוט און טומאה? דערצו שאַפֿט זיך אַן אײַנדרוק, אַז די פֿרוי האָט אַ געוויסן רוחניותדיקן חסרון. פֿאַר די מענער איז דאָס טובֿלען זיך אין מיקווה יעדן טאָג צופֿרי, ווי עס טוען די חסידים, טאַקע אַ גרויסער ענין, וואָס העלפֿט צו דאַוונען מיט כּוונה און דערשפּירן די אַנטפּלעקונג פֿון דער הייליקער שכינה, אָבער על־פּי הלכה מוזן דווקא פֿרויען גיין אין געוויסע צײַטן אין מיקווה.
אין דער גמרא־מסכתּא „עירובֿין‟ באַטראַכטן אונדזערע חכמים אַן אינטערעסאַנטע פּאַראַדאָקסאַלע קשיא: איז עס גוט בכלל פֿאַר אַ מענטש געבוירן צו ווערן אין דער וועלט? לויט דער שיטה פֿון בית־הלל באַשליסט מען, אַז עס וואָלט געווען בעסער בכלל נישט צו לעבן. פֿאַרן געבוירן ווערן אין עולם־הזה האָבן די נשמות די גוואַלדיקע הנאָה פֿונעם געטלעכן ליכט. פּלוצעם ווערן זיי אַראָפּגעשיקט אין דער גראָבער גשמיותדיקער וועלט; אַ מלאך גיט אַ קלאַפּ אונטער דער נאָז, און דאָס עופֿעלע אין זײַן מאַמעס בויך פֿאַרגעסט די גן־עדנדיקע תּורה. אַנשטאָט דעם ריין־רוחניותדיקן רויִקן נשמה־לעבן, מוז דער מענטש אַ גאַנץ לעבן קעמפֿן קעגן זײַן יצר־הרע און שטרעבן זיך אומצוקערן צום אייבערשטן. עס באַקומט זיך, אַז דאָס לעבן איז אַ ביטערער עונש פֿאַר אָדם־הראשונס חטא.
The Yiddish Daily Forward welcomes reader comments in order to promote thoughtful discussion on issues of importance to the Jewish community. In the interest of maintaining a civil forum, The Yiddish Daily Forwardrequires that all commenters be appropriately respectful toward our writers, other commenters and the subjects of the articles. Vigorous debate and reasoned critique are welcome; name-calling and personal invective are not. While we generally do not seek to edit or actively moderate comments, our spam filter prevents most links and certain key words from being posted and The Yiddish Daily Forward reserves the right to remove comments for any reason.