אַ חלום צו שאַפֿן ייִדיש־טעאַטער אין אַמסטערדאַם

A Dream to Create Yiddish Theater in Amsterdam

פֿון רעכטס: שורה ליפּאָווסקי, מיראַ ראַפֿאַלאָוויטש, חיהלע ביר און מרים האָפֿמאַן
Courtesy of Miriam Hoffman
פֿון רעכטס: שורה ליפּאָווסקי, מיראַ ראַפֿאַלאָוויטש, חיהלע ביר און מרים האָפֿמאַן

פֿון מרים שמולעוויטש־האָפֿמאַן

Published May 05, 2017, issue of May 26, 2017.

(די 2 טע זײַט פֿון 2)

האָט זיך מיר טאַקע געמאָנטשעט אין קאָפּ אַ נײַער געדאַנק, אפֿשר פֿאָרט שאַפֿן אַן ערנסט ייִדיש־טעאַטער ערגעץ וווּ די וועלט האָט אַן עק און זיך נעמען נישט נאָר צו נײַע ייִדישע פּיעסעס, אויף הײַנטיקע טעמעס און איבערדערציִען דעם עולם צושויער וואָס האָבן זיך צוגעוווינט צום בבֿל־טורעם וואָס פּרעזענטירט דעם אַקט פֿון מבלבל את המוח פּיעסעס און בענעפֿיטן וואָס היטן די טויערן פֿון אייגענע סאַטעליטן.

ווי זאָגט מען: דער מענטש טראַכט און גאָט לאַכט. מיראַ איז אַוועק פֿון דער וועלט און מיר פֿאַנטאַזיאָרן זײַנען געבליבן פֿאַריתומט. האָט זיך אַזוי געמאַכט אַז אויפֿן האָריזאָנט האָט זיך ווידעראַמאָל באַוויזן אַ נײַער געדאַנק, אויפֿצולעבן דעם „יוסף פּאַפּ ייִדישן טעאַטער‟, וואָס האָט אין דזשאָו פּאַפּס צײַט געשטעלט אַ קימא־לן ייִדישע פּיעסעס, און לאָמיר נישט פֿאַרגעסן אַז ייִדיש־לשון און ייִדיש טעאַטער זײַנען נישט מער און נישט ווייניקער ווי צווילינג־שוועסטער, וואָס שטעלן זיך אַנטקעגן דער ווירקלעכקייט און ציִען דעם אָטעם־צוג צום טאַקט פֿון נעכטיקן און הײַנטצײַטיקן ריטם.

דער אמת איז אַז ייִדיש האָט הײַנט ווידעראַמאָל נושׂא חן געווען בײַם ייִדישן און נישט־ייִדישן עולם, איר לעבעדיקער קלינג־קלאַנג פֿון ווערטלעך און חכמות דערמאָנט די צוקוקער אין זייער יוגנט, פֿון דער אַמאָליקער היים אין זייערע פֿאַרגאַנגענע יאָרן און דער עיקר רעדט זיך דאָ וועגן דער הײַנטיקער יוגנט, וואָס הערט צום ערשטן מאָל דאָס לשון פֿון זייער אָפּשטאַם, דערוועקט עס אין זיי אַ פֿרעמד־נאָענטע קרובֿהשאַפֿט.

די צרה מיט מיר איז וואָס איך קען נישט אויפֿהערן צו חלומען, איך גיב נישט אויף דעם טעם און דעם חן פֿון ייִדיש טעאַטער, ווײַל טעאַטער טוט מחיים־מתים זײַן אַן אַלט פֿאָלק וואָס שלעפּט זיך אַרום ביזן הײַנטיקן טאָג מיט אַן אַלטן זכּרון נישט נאָר פֿון אַמאָליקע אומגליקן נאָר אויך פֿון אַמאָליקער גבֿורה און פֿרייד, נחת־רוח און שׂמחה ושׂשׂון. דער עיקר, זאָל זיך מיראַ ראַפֿאַלאָוויטש מיִען פֿאַר אונדז אין גן־עדן, בײַם פֿאָטער פֿון ייִדישן טעאַטער אַבֿרהם גאָלדפֿאַדענען, זי זאָל אויספּועלן בײַם גרינדער פֿון ייִדישן טעאַטער און דער עיקר בײַם אויבערשטן, בײַם פֿאָטער פֿון די גרעסטע טראַגי־קאָמעדיעס וואָס די וועלט האָט ווען עס איז פֿאַרמאָגט, אויסבעטן כאָטש אַ טראָפּן נחת פֿון ייִדישער פֿרייד.