מענטשן און געשעענישן, אין אָנדענק

מײַן דרייסטע שוועסטער איז מער נישטאָ

My Adventure-Loving Sister Is Gone

פֿון סעלעסט סאָלאָד

אַ האָפֿערדיקע און דרײסטע איז מײַן שװעסטער דזשאַנעט געקומען אױף דער װעלט. במשך פֿון איר קורצן לעבן האָט זי אַזױ פֿיל אױפֿגעטאָן װײַל ס׳איז איר קײן מאָל נישט אײַנגעפֿאַלן, אַז זי קען נישט. און תּמיד װען זי האָט נישט געוווּסט ווי צו טאָן אַ געוויסע זאַך, איז זי געװען גרײט עס צו פּרוּװן.

װען דזשאַנעט איז געװען אַן עופֿעלע, בין איך שוין געװען זעקס יאָר אַלט. געשפּילט האָב איך מיט איר אַזוי ווי מיט מײַנע ליאַלקעס, און איין מאָל האָב איך זי אַרײַנגעלײגט אין מײַן שפּילבעטעלע. פּלוצלינג האָב איך דערזען, אַז איך קען זי פֿון דאָרט נישט אַרויסנעמען. כ׳האָב גערופֿן די מאַמע, אָבער פּונקט איידער די מאַמע האָט זיך אָפּגערופֿן, האָב איך זיך געכאַפּט, צום סאַמע ערשטן מאָל, אַז נישט אַלץ דאַרף מען זאָגן דער מאַמען, און כ׳האָב טאַקע יאָ באַוויזן אַרױסגענומען דאָס פּיצעלע. דזשאַנעט האָט בכלל נישט געװײנט אָדער זיך באַקלאָגט. אַפֿילו דעמאָלט איז זי שוין געװען אַ בעלנטע אױף דער אַװאַנטורע.

מוצאי־שבת פֿלעגן מיר קוקן די טעלעװיזיע־פּראָגראַמען „לאָװ־באָוט“ (ליבשאַפֿט־שיפֿל) און „פֿאַנטאַזי־אײַלענד“ (פֿאַנטאַזיע־אינדזל). איך בין געװען צען יאָר אַלט, און דזשאַנעט — פֿיר. (פֿאַר װאָס האָט מען אונדז קינדער געלאָזט זיצן אַזױ שפּעט בײַ נאַכט? ס׳איז דאָך געװען די 1970ער יאָרן, אַ צײַט ווען מע האָט אַנדערש אױפֿגעהאָדעװעט קינדער.) בשעת די שרעקעדיקע סצענעס, האָב איך פֿאַרדעקט די אױגן פֿאַר שרעק, און זי, מײַן שװעסטערל, האָט מיך געלאָזט װיסן װען כ׳מעג שױן װידער קוקן. זי האָט זיך קײן מאָל נישט געשראָקן. ס׳איז איר אַפֿילו נישט אײַנגעפֿאַלן זיך צו שרעקן.

צו זעקס־זיבן יאָר האָט זי אָנגעהױבן מאַכן גימנאַסטיק. מע הערט אַ סך װעגן די חסרונות פֿון גימנאַסטיק־פֿאַרמעסטן (מיידלעך הייבן אָן זיך צו זאָרגן, למשל, אַז זיי מוזן בלײַבן זייער דאַר) אָבער בײַ איר איז בלויז געווען וויכטיק די הנאה פֿון מאַכן גימנאַסטיק. (די איינציקע זאַך וואָס זי האָט אפֿשר יאָ געוואָלט, איז מע זאָל זי מאַכן אַ ביסל העכער.) די פֿאַרמעסן און די גימנאַסטיק־חבֿרה זענען געװען אַ װינקלשטײן פֿון איר לעבן, סײַ אין איר געבױרן־שטאָט סאַן־פֿראַנציסקאָ סײַ אין מאַסאַטשוסעטסער טעכנאָלאָגיע־אינסטיטוט װוּ זי האָט שטודירט.

אין אוניװערסיטעט האָט זי אונדז געזאָגט אַז זי װעט אױפֿשטײן פֿינף אַ זײגער יעדן אין דער פֿרי כּדי אָנצופֿירן מיט איר רודערשיפֿל־מאַנשאַפֿט. מיר האָבן זיך צעלאַכט בײַם דערהערן דאָס, אָבער זי האָט דאָס טאַקע אױסגעפֿירט. אין קאַלעדזש האָט זי זיך באַטײליקט אין צװײ ספּאָרטן, געהאַט גוטע צײכנס, און אַ דינאַמיש געזעלשאַפֿטלעך לעבן.

זי איז געפֿאָרן אױף שנײברעטלעך, געקלעטערט אױף פֿעלדזן און געטאַנצט. זי איז געװען אַזױ פֿאַרכאַפּט פֿון די מאָדישסטע רעסטאָראַנען, אַז ס׳איז נישט געװען צו פֿאַרטראָגן — כאָטש דאָס איז אויך אַ פֿעלער בײַ אַ סך אַנדערע אײַנוווינער פֿון סאַן־פֿראַנציסקאָ.

  זי איז תּמיד געװען גרייט אױף אַן אַװאַנטורע און הנאָה האָבן, אָבער אין דער זעלבער צײַט האָט זי זיך נישט געפֿוילט צו טאָן די ווייניק־אינטערעסאַנטע נייטיקע זאַכן, װי אויסקערן דעם קאָרידאָר נאָך איר פּלימעניצעס בת־מיצװה אָדער באַקוקן אַ מײדעלעס האָר אױף לײַז. מיט די לײַז האָט זי זיך טאַקע טועה געווען; אַ טייל פֿון די לײַז האָט זי נישט אַרויסגענומען. נו, פּערפֿעקט איז זי נישט געװען, נאָר די טעותן האָבן זי נישט געשטערט. זי האָט זיך אַנטשולדיקט, און איז געפֿאָרן װײַטער.

װי אַ קינדער־דאָקטערשע אין מײַן פֿאָטערס פּראַקטיק (װאָס זי האָט שפּעטער אָנגעפֿירט בשותּפֿות מיט אים) איז איר גוט געמיט און מונטערקײט געװען אָנשטעקיק און אַ טרײסט פֿאַר די יונגע פּאַציענטן און זייערע עלטערן. נישט נאָר דאָס; װי אײן מאַמע האָט מיר געזאָגט װעגן דזשאַנעט װען מיר האָבן זיך באַקענט אױף אַ סאַן־פֿראַנציקסאָ־שפּילפּלאַץ: „די דאָקטערשע האָט אַפֿילו געטראָגן שטיװל אַזוי ווי די פֿון אַ ראָקנראָל־שטערן!“

בײַ מײַן משפּחה איז געװען אַ מעלה וואָס מיר האָבן געוווּסט פֿון פֿריִער אַז אונדזער שװעסטער, טאָכטער און מומע װעט פֿריצײַטיק אַװעק. יעדע געלעגנהײט האָבן מיר אױסגענוצט צו פֿאַרברענגען מיט איר. מיר האָבן געמאַכט אָן אַ שיעור עקסקורסיעס אין קאַליפֿאָרניע און יוטאַ. אַלײן איז זי געפֿאָרן איבער דער גאַנצער װעלט. איין מאָל האָב איך זי געפֿרעגט צי ס׳איז דאָ עפּעס אַ זאַך וואָס זי וויל שטאַרק טאָן. האָט זי געענטפֿערט: „יאָ, איך וויל פֿאָרן איבערנאַכט מיט אַ באַן.‟ וווּהין? קיין ניו־אָרלינס. זענען מיר אַלע — דזשאַנעט, איך און מײַנע דרײַ קינדער — געפֿאָרן מיט אַ באַן איבערנאַכט פֿון שיקאַגע קײן ניו־אָרלענס. ס׳איז געווען אויסערגעוויינטלעך!

דזשאַנעט איז קיין מאָל נישט געוואָרן דערשלאָגן צוליב דעם וואָס זי לײַדט פֿון ראַק. זי האָט זיך ווײַטער געפֿירט מיטן זעלבן „זשואַ דע וויוורע‟ װי בײַם טאָן גימנאַסטיק, רודערשיפֿערײַ, קאַלעדזש, מעדיצין־שול און רעזידענץ. זי האָט זיך געשאַפֿן חבֿרים און אױספּלאַנירט רײַזעס און געקלעטערט אױפֿן װיטני־באַרג און זיך באַטײליקט אין קאָנפֿערענצן און געטרײסט די װאָס מע האָט זײ אויך דיאַגנאָזירט מיט ראַק. זי פֿלעג אַלעמען מוטיקן, אַז זיי זאָלן פּרוּוון טאָן די זאַכן וואָס זיי ווילן טאָן אָבער גלייבן נישט אַז ס׳איז מעגלעך. אָפֿט מאָל האָבן זיי זי געפֿאָלגט און טאַקע מצליח געווען, צום טייל װײַל זי האָט געגלייבט אין זיי.

ווי איר שוועסטער מוז איך זיך מודה זײַן, אַז אַמאָל איז איר אָפּטימיזם מיר געגאַנגען אױף די נערװן. הײַנט האַלט איך פֿאַרקערט; מיר דאַרפֿן זיך אַלע אָנגאַרטלען מיט אַזאַ אָפּטימיזם און אַזוי וועלן מיר אויך קענען קלעטערן אױף בערג און שפּאַצירן אױף לאַנגע װעגן, אַ מאָל אפֿשר אַפֿילו ווי זי — אין גאַנצן אַלײן.